Αρθρίτιδα: Η νόσος και οι καινούργιες χειρουργικές τεχνικές

του Νικόλαου Εμμ. Τσιλιμιγκάκης,

Ορθοπεδικός χειρουργός Ευρωκλινική Αθηνών

nikostsilimigkakis@gmail.com

Παγκόσμια Ημέρα Αρθρίτιδας σήμερα και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα στρέφει τα μάτια της σε μια από τις πιο συχνές εκφυλιστικές νόσους που χαλούν την ποιότητα ζωής ατόμων μέσης και τρίτης ηλικίας.

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε συνδυασμό με την αλλαγή του τρόπου ζωής μας, έχουν καταστήσει την  αρθρίτιδα, και ειδικότερα την οστεοαρθρίτιδα, ως  μια από τις συχνότερες παθήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε σήμερα. Αποτελεί δε το κυριότερο ακτινολογικό εύρημα (80%-90%) σε ηλικίες άνω των 65 ετών, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι η ανακάλυψη ενός φαρμάκου για την αρθρίτιδα, θα αύξανε το προσδόκιμο ποιοτικής ζωής μας επί 5 τουλάχιστον έτη.

Τι είναι

Η αρθρίτιδα είναι μια χρόνια και προοδευτικά εξελισσόμενη πάθηση των αρθρώσεων, η οποία σε προχωρημένα στάδια χαλάει την ποιότητα της ζωής μας. Στην πραγματικότητα είναι μια μη αναστρέψιμη γήρανση των οστών, κατά την οποία ο χόνδρος (το ελαστικό μέρος που καλύπτει το οστό στο σημείο της άρθρωσης) αλλοιώνεται και το αρθρικό υγρό αλλάζει σύσταση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται πόνος και φλεγμονή.

Στα πιο προχωρημένα στάδια, τα οστά έρχονται σε επαφή μεταξύ τους. Και σύμφωνα με μια μελέτη του Κέντρου Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) η  αρθρίτιδα θα επηρεάσει έναν στους πέντε ανθρώπους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Οι  αρθρώσεις που πιο συχνά προσβάλλονται είναι αυτές που καταπονούνται πιο πολύ, δηλαδή τα γόνατα, τα ισχία και η σπονδυλική στήλη.

Πως προκαλείται

Προδιαθεσικοί παράγοντες για την αρθρίτιδα είναι το φύλο (γυναίκες περισσότερο από άντρες) , η ηλικία (αν και τελευταία παρουσιάζεται σε όλο και νεώτερα άτομα χωρίς ιστορικό προηγούμενου τραυματισμού κάποιας άρθρωσης), το αυξημένο σωματικό βάρος, ο τρόπος ζωής , η χρόνια βαριά επαγγελματική απασχόληση και οι εκ γενετής δυσπλασίες.

Η συμπτωματολογία

Το πρώτο σύμπτωμα που πρέπει να μας οδηγήσει στον ιατρό είναι ο πόνος σε μία συγκεκριμένη άρθρωση. Στην αρχή εμφανίζεται μετά από παρατεταμένη κούραση και καταπόνηση της άρθρωσης η οποία υποχωρεί μετά από κάποιες ημέρες ξεκούρασης και λήψης απλών αναλγητικών. Σε  πιο προχωρημένο στάδιο, ο πόνος γίνεται όλο και πιο συχνός ακόμη και χωρίς καταπόνηση της άρθρωσης. Ο πόνος ακολουθείται από την δυσκαμψία της άρθρωσης, στην αρχή μετά από παρατεταμένη ακινητοποίηση του σκέλους (π.χ. πρωινή δυσκαμψία),  η οποία εξελίσσεται σε έντονη και μόνιμη καθώς προχωράει η νόσος. Η χωλότητα του πάσχοντος σκέλους ξεκινάει μετά από κόπωση και σε πιο προχωρημένα στάδια, εμφανίζεται και παραμένει καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. Η διόγκωση της άρθρωσης  λόγω της φλεγμονής είναι  ένα ακόμα σύνηθες σύμπτωμα.

Διάγνωση

Η διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας μπορεί να γίνει με κλινική εξέταση κατά την οποία διαπιστώνουμε πόνο και ευαισθησία στην πάσχουσα άρθρωση, κριγμό μέσα στην άρθρωση κατά την κίνηση αυτής, πόνο κατά  την άσκηση φόρτισης  του πάσχοντος σκέλους, πρόβλημα στη μυική ισχύ και προβλήματα κατά τη βάδιση.

Απεικονιστικά, οι απλές ακτινογραφίες της πάσχουσας άρθρωσης είναι συνήθως αρκετές και μας δείχνουν μείωση του μεσάθριου διαστήματος, οστεόφυτα (οστικές προεξοχές), κύστες και σκλήρυνση του υποχόνδριου ιστού. Σπάνια θα χρειαστούν άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία της πάσχουσας άρθρωσης.

Αντιμετώπιση

Μπορούμε να καθυστερήσουμε την πρόοδο των συμπτωμάτων της αρθρίτιδας στα πρώιμά της στάδια με ενδυνάμωση των μυών γύρω από την πάσχουσα άρθρωση, με φυσικοθεραπείες, με αλλαγή του τρόπου ζωής όπως είναι η απώλεια βάρους και αποφυγή των δραστηροτήτων που προκαλούν έξαρση του πόνου. Φαρμακευτικά μπορούμε να βοηθήσουμε στον καθημερινό πόνο με λήψη απλών αναλητικών, πάντα όμως είναι απαραίτητη η συμβουλή του ιατρού πριν πάρουμε κάποιο παυσίπονο. Ενδαρθρικές εγχύσεις κορτιζόνης ή υαλουρονικού οξέος μπορούν επίσης να βοηθήσουν προσωρινά στην ύφεση των συμπτωμάτων.

Το χειρουργείο είναι η τελευταία και οριστική λύση της αρθρίτιδας του ισχίου ή του γόνατος, αλλά δε φτάνουν όλοι όσοι πάσχουν από αρθρίτιδα σε αυτή τη λύση. Ο ασθενής οδηγείται στο χειρουργείο λόγω απώλειας της ποιότητας ζωής τους π.χ νυχτερινός πόνος που τον ξυπνάει, αδυναμία ανόδου ή καθόδου της κλίμακας, αδυναμία να φορέσει ή να βγάλει τις κάλτσες του, δυσκολία και πόνος στο περπάτημα. Όταν ο ασθενής παρουσιάζει κάποιο ή περισσότερα  από τα παραπάνω προβλήματα, και εχει αναγκαστεί να αλλάξει τις καθημερινές του συνήθειες, τότε η χειρουργική αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης είναι η μόνη λύση. Με τις καινούργιες χειρουργικές τεχνικές, όπως είναι η αρθροπλαστική με ψηφιακή υποβοήθηση, MIS (minimal invasive surgery-τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας ), έχουμε καταφέρει να μειώσουμε το χρόνο παραμονής στο νοσοκομείο (1-2 ημέρες) και να έχουμε ταχύτερη και πιο ανώδυνη αποκατάσταση, χωρίς όμως να ξεχνάμε το σημαντικότερο που είναι να φτιάξουμε μια τεχνητή άρθρωση η οποία θα διαρκέσει όσο το δυνατόν περισσότερα χρόνια!