Χειρουργείο αναστρέφει τη χρόνια υδροκεφαλία

Εγρήγορση  χρειάζεται  ώστε ασθενείς με άνοια και πιθανή χρόνια υδροκεφαλία να αξιολογούνται χωρίς καθυστερήσεις σε εξειδικευμένα κέντρα. Η χρόνια υδροκεφαλία συνήθως εκδηλώνεται με συμπτώματα σε ασθενείς άνω των 70 ετών, αν και μπορεί να εκδηλωθεί και σε νεότερες ηλικίες.

Τα συμπτώματα:

• προβλήματα με τη μνήμη,
• προσοχή και συγκέντρωση,
• διαταραχές βάδισης, αστάθεια, και
• ακράτεια ούρων, poy προοδευτικά επιδεινώνονται.

Πολύ συχνά το οικείο περιβάλλον πιστεύει ότι ο ασθενής πάσχει από Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, ο Άγγελος Κόλιας, νευροχειρουργός στην Α’ Νευροχειρουργική Κλινική του Ερρίκος Ντυνάν και διευθυντής νευροχειρουργός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Cambridge, εξηγεί ότι «η χρόνια υδροκεφαλία είναι η μοναδική μορφή άνοιας που μπορεί να αναστραφεί με χειρουργείο. Για αυτό είναι σημαντικό ασθενείς με συμπτώματα “άνοιας” να αξιολογούνται από ειδικούς γιατρούς νωρίς στην πορεία της νόσου και να υποβάλλονται σε απεικόνιση του εγκεφάλου».

Διάγνωση

Εάν η αξονική ή μαγνητική τομογραφία δείξουν διάταση των κοιλιών του εγκεφάλου, δηλαδή πιθανή υδροκεφαλία, ο ασθενής χρήζει αξιολόγησης από εξειδικευμένο νευροχειρουργό.

Ο κ. Κόλιας αποσαφηνίζει ότι «η χειρουργική επέμβαση στοχεύει στην παροχέτευση του περίσσιου υγρού σε κάποια άλλη κοιλότητα (συνήθως κοιλιά ή θώρακα) ή στην παράκαμψη τυχόν κωλύματος που υπάρχει στην κυκλοφορία του υγρού».

Αντιμετώπιση

Τα χειρουργεία για υδροκεφαλία είναι ελάχιστα επεμβατικά και περιλαμβάνουν την χρήση “έξυπνων” βαλβίδων που ρυθμίζουν τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού στο επιθυμητό επίπεδο. Σε κάποιους ασθενείς με τη χρήση ενδοσκοπίου γίνεται παράκαμψη τυχόν κωλύματος που εμποδίζει την κυκλοφορία του υγρού.

Ωστόσο, ο κ. Κόλιας επισημαίνει ότι «το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα είναι η λεπτομερής αξιολόγηση του ασθενούς ώστε να αποφασιστεί εάν το χειρουργείο χρειάζεται. Η σημαντική εμπειρία που έχουμε στο Cambridge με υδροκεφαλία, μου έχει επιτρέψει να εφαρμόσω το Πρωτόκολλο Υδροκεφαλίας REVERT του Cambridge και στην Ελλάδα».

Πρωτόκολλο Υδροκεφαλίας REVERT του Cambridge

Περιλαμβάνει λεπτομερή αξιολόγηση από νευροψυχολόγο, φυσικοθεραπευτή και νευρο-οφθαλμίατρο, ώστε να καταγραφούν αντικειμενικά τα προβλήματα του ασθενούς. Επίσης, εάν υπάρχει ένδειξη, πρέπει να λάβει χώρα εκτίμηση από ειδικό παθολόγο, ουρολόγο και νευρολόγο.

Τη συνέχεια πραγματοποιείται λεπτομερής απεικόνιση του εγκεφάλου με ειδικές τεχνικές, ώστε να αποκλειστούν άλλες παθήσεις. Εάν ενδείκνυται, πραγματοποιείται μαγνητική τομογραφία της σπονδυλικής στήλης για αποκλεισμό άλλων παθήσεων που μπορεί να έχουν παρόμοια συμπτώματα.

Ο κ. Κόλιας, που έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους κορυφαίους νευροχειρουργούς από το Αμερικανικό Expertscape, συνεχίζει: «όταν άλλες παθήσεις έχουν αποκλειστεί, είναι κρίσιμο βάσει των διεθνών οδηγιών να γίνει οσφυονωτιαία παρακέντηση, ώστε να καταγραφεί η πίεση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και κατόπιν να αφαιρεθεί ικανή ποσότητα του υγρού. Αυτή είναι μια απλή ιατρική πράξη που δεν χρειάζεται νοσηλεία και γίνεται με τη χρήση τοπικής αναισθησίας».

Μετά την παρακέντηση ο ασθενής αξιολογείται και πάλι εντός των πρώτων 24 ωρών, αλλά και ύστερα από 1 εβδομάδα. Εφόσον υπάρχει βελτίωση των παραμέτρων που είχαν βρεθεί επηρεασμένες πριν την παρακέντηση, π.χ. βελτιωμένη βάδιση και ισορροπία, τότε υπάρχει ένδειξη για μια από τις χειρουργικές επεμβάσεις που προαναφέρθηκαν. Με τη σύγχρονη τεχνολογία που χρησιμοποιείται, οι επεμβάσεις είναι πλέον εξαιρετικά ασφαλείς. Ωστόσο, όπως λέει ο κ. Κόλιας «επειδή οι ασθενείς είναι συνήθως άνω των 70 ετών και με υποκείμενα νοσήματα είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται από εξειδικευμένους νευροχειρουργούς μόνον εφόσον έχει γίνει η λεπτομερής αξιολόγηση που προαναφέρθηκε».

Ασθενείς που μετά την παρακέντηση δεν δείχνουν βελτίωση, συνήθως χρειάζονται νοσηλεία για συνεχή παροχέτευση εγκεφαλονωτιαίου υγρού με μία εξωτερική συσκευή για περίπου 3 ημέρες. Σε περίπτωση που και πάλι δεν υπάρξει βελτίωση, ο ασθενής πρέπει να επανεκτιμηθεί από εξειδικευμένο νευρολόγο.

Σημειώνεται  ότι η χρήση του Πρωτοκόλλου REVERT που χρησιμοποιείται στο Cambridge, εφαρμόζεται στο Ερρίκος Ντυνάν  προσφέροντας διάγνωση και θεραπεία.