Ασθενείς με άνοια στα «γρανάζια» του συστήματος υγείας

Το σημερινό σύστημα υγείας φαίνεται να συνιστά ανάχωμα στη θεραπεία των ασθενών με άνοια, όπως τόνισε, σε συνέντευξη τύπου, η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών, Μ. Τσολάκη.
Η χρήση των γενοσήμων, αν και σε γενικές γραμμές δεν έχει επιφέρει προβλήματα, υπάρχουν πολλές μεμονωμένες περιπτώσεις που η επιλογή τους έχει αποσυντονίσει τη θεραπεία. Ανήσυχοι είναι οι γιατροί από το πλαφόν στη συνταγογράφηση, την ίδια ώρα εκκρεμεί η αποζημίωση καινοτόμων θεραπειών, που θα κάνουν τη διαφορά στη θεραπεία της άνοιας.
Η άνοια είναι μια μείζων νοητική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από έκπτωση σε μια ή σε περισσότερες από τις νοητικές λειτουργίες και έχει ως αποτέλεσμα τη λειτουργική διαταραχή στην καθημερινή ζωή. Είναι συνήθως προοδευτική και μη αναστρέψιμη και μπορεί να είναι το αποτέλεσμα διαφόρων αιτίων – συχνά σε συνδυασμό – από τις οποίες η νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι η περισσότερο συχνή.
Οι άνοιες αποτελούν μία από τις πρώτες 10 αιτίες που προκαλούν ανικανότητα στις αναπτυγμένες χώρες και σχετίζεται με σημαντική σωματική, κοινωνική και ψυχιατρική αναπηρία των ασθενών και σημαντικό φορτίο και πίεση των μελών της οικογένειας που παρέχουν φροντίδα.. Στην Ελλάδα η άνοια προσβάλλει τουλάχιστον 150 με 200 χιλιάδες ανθρώπους, 10 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη, ενώ υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 περίπου 6.7 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ θα έχουν νόσο Alzheimer.
Επιπλέον, η ΝΑ και οι άλλες άνοιες καταλαμβάνουν την δεύτερη θέση στο σύνολο των εγκεφαλικών νόσων σε ότι αφορά την απώλεια λειτουργικών ετών ζωής εξαιτίας της αναπηρίας και είναι η 6η αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, το συνολικό κόστος υγειονομικής φροντίδας σχετικής με την άνοια είναι τουλάχιστον 170 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, χωρίς να περιλαμβάνονται έμμεσα κόστη και κόστη νεαρών ασθενών με άνοια, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων ξοδεύεται για την φροντίδα σε ιδρύματα.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικά στοιχεία για τα πλεονεκτήματα της πρώιμης διαγνωστικής εκτίμησης, θεραπείας και κοινωνικής υποστήριξης, το ποσοστό διάγνωσης και θεραπείας ασθενών με άνοια παρουσιάζει σημαντική διακύμανση στην Ευρώπη. Είναι χαρακτηριστικό πως το κόστος της παραμονής του ασθενή στο μεσαίο της νόσου είναι σχεδόν 14 χιλιάδες ευρώ, όταν στο σοβαρό στάδιο το κόστος εκτινάσσεται σε πάνω από 22 χιλιάδες ευρώ.
To Υπουργείο Υγείας οργάνωσε μία ομάδα εργασίας για την διατύπωση κατευθυντήριων οδηγιών, αλλά έχουν προστεθεί και πρόσφατες οδηγίες άλλων συμβουλίων από όλο τον κόσμο. Αυτό το πρωτόκολλο θεραπείας αναμένεται να διανεμηθεί στους γιατρούς που αντιμετωπίζουν ασθενείς με άνοια.
Μεγάλη συζήτηση πρέπει να γίνει και για τη χρήση γενοσήμων σε αυτές τις κατηγορίες ασθενών. Όπως τόνισε η κ. Τσολάκη, «αν και σε γενικές γραμμές δεν έχουμε προβλήματα υπάρχουν πολλές μεμονωμένες περιπτώσεις που η επιλογή γενοσήμου απεδείχθη αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση της πάθησης. «Ασθενής πήγε από τη ριβαστιγμίνη σε ένα οικονομικότερο γενόσημο και η επιδείνωση της κατάστασης του ήταν τόσο μεγάλη που επέστρεψε στο πρωτότυπο φάρμακο, όπως ζήτησε ο ίδιος, με οποιοδήποτε κόστος», ανέφερε η κ. Τσολάκη.
Η πρόεδρος της Ομοσπονδίας τόνισε και την ανάγκη για αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας, καθώς και της εκπαίδευσης γιατρών και ασθενών. Επιπλέον, οι γιατροί εκφράζουν έντονους φόβους για την επιβολή τα ου ορίου συνταγογράφησης, αλλά αισιοδοξεί για την προσαρμογή τους.
«Η πλέον πρόσφατη καινοτομία όσον αφορά στα θεραπευτικά σκευάσματα για τη Νόσο Alzheimer είναι το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg, το οποίο έλαβε έγκριση κυκλοφορίας τον Ιανουάριο του 2013 και πρόσφατα έλαβε και τιμή. Εκκρεμεί πλέον μόνο η εισαγωγή του στη θετική λίστα προκειμένου να αποζημιώνεται από τα ταμεία, η οποία και αναμένεται να γίνει άμεσα», σημειώνει η Ομοσπονδία.
Το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης των 13,3 mg, όπως έδειξε και η διπλή τυφλή μελέτη έγκρισής του, παρέχει διπλάσιο αποτέλεσμα σε σχέση με το διαδερμικό αυτοκόλλητο των 9,5 mg στην καθυστέρηση επιδείνωσης της νοητικής λειτουργίας και των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Η ενημερωτική καμπάνια τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας.