Διακοπές με «οδηγία ιατρού»

Από την Αθηνά Πάσχου, Ψυχολόγο, MSc στην Αντιμετώπιση του Πόνου

Το θέμα «διακοπές» έχει μελετηθεί από πολλούς ερευνητές,  οι οποίοι στην πλειοψηφία τους διερευνούν τον τρόπο διαχείρισης κάποιων χρόνιων ιατρικών καταστάσεων μέσα στο διάστημα αυτό, ζητήματα σχετικά με την οικογένεια και τα εμπλεκόμενα συναισθήματα, τη διατήρηση μιας ισορροπημένης δίαιτας και θέματα που αφορούν ειδικά τις γιορτές των Χριστουγέννων (διατροφή, οικογένεια, νέα ξεκινήματα).

Για ποιο λόγο όμως χρειάζεται να κάνουμε διακοπές;

Όπως διαβάζουμε σε άρθρο με τίτλο «Οι διακοπές μας κάνουν πιο ευτυχισμένους από τα υλικά αγαθά», οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι οι εμπειρίες ενός ταξιδιού προκαλούν στους ανθρώπους μεγαλύτερη χαρά από τα υλικά αγαθά. Ο βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι συνιστούν μια πιο προσωπική και εξατομικευμένη εμπειρία. Κατά συνέπεια, 1) δεν μπορούν να συγκριθούν εύκολα με τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων, όπως συμβαίνει με ένα υλικό αγαθό (πχ με το κινητό τηλέφωνο) και 2) αναφέρεται η παρατήρηση του Γκίλοβιτς ο οποίος σε άρθρο του στο περιοδικό Journal of Personality and Social Psychology τονίζει ότι «οι εμπειρίες είναι εγγενώς λιγότερο συγκρίσιμες κι έτσι υποσκάπτονται πολύ λιγότερο από τις κοινωνικές συγκρίσεις» (http://www.enet.gr). Με λίγα λόγια, δεν υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια που να αξιολογούν ως «καλές» ή «κακές» τις διακοπές των ατόμων, οπότε μπορεί ο καθένας χωρίς περιορισμό και χωρίς επιρροή να τις θεωρεί ως τις καλύτερες ή τις χειρότερες κατά βούληση.

Η υγεία και η ευζωία (well–being) βελτιώνονται κατά την περίοδο των διακοπών (de Bloom και συν., 2011). Παρ’ όλα αυτά είναι ασαφές εάν αυτή η γενική βελτίωση αφορά όλους τους εργαζόμενους. Σε σχετική έρευνα των de Bloom και συν. (2011) που έγινε μέσα σε διάστημα 7 εβδομάδων, συμμετείχαν 96 εργαζόμενοι των οποίων η υγεία και η ευζωία αξιολογήθηκαν σε 5 χρονικές φάσεις: δύο εβδομάδες πριν, κατά τη διάρκεια, 1, 2 και 4 εβδομάδες μετά από τις διακοπές (συγκεκριμένα ήταν χειμερινές διακοπές που θα συμπεριελάμβαναν και χειμερινά σπορ). Οι παράγοντες που αξιολογήθηκαν ήταν το επίπεδο υγείας, η διάθεση, το αίσθημα κούρασης, η ένταση, το επίπεδο ενέργειας και η ικανοποίηση. Όπως διαπιστώθηκε, το 60% του δείγματος βίωσε σημαντική βελτίωση της υγείας και της ευζωίας μετά τις διακοπές. Όμως, μια μικρή ομάδα βίωσε καθόλου (23%) ή αρνητική (17%) επίδραση. Για της επίτευξη της ευεργετικής επίδρασης των διακοπών, οι ερευνητές προτείνουν ιδιαίτερα ευχάριστες δραστηριότητες, την αποφυγή αρνητικών συμβάντων (ίσως μέσω της -κατά το δυνατόν- αποφυγής των παραγόντων που μπορεί να τα προκαλέσουν) καθώς και τον περιορισμό των παθητικών δραστηριοτήτων.

Αναφορικά με την καταλληλότερη διάρκεια των διακοπών, φαίνεται πως οι διακοπές που διαρκούν περισσότερο και εμπεριέχουν τη συνεχόμενη  απουσία από τη δουλειά, βοηθούν τους εργαζόμενους να συνέλθουν περισσότερο από τις μικρότερες περιόδους παύσεων, όπως είναι τα απογεύματα ή τα Σαββατοκύριακα (Eden, 2001; Etzion, 2003).

Μπορούμε να κάνουμε διακοπές από το σπίτι μας;

Στο ερώτημα αυτό, που είναι ιδιαίτερα σύγχρονο λόγω των περιορισμών που οι περισσότεροι άνθρωποι καλούμαστε πλέον να κάνουμε, μπορούμε να απαντήσουμε εντοπίζοντας μερικά κύρια χαρακτηριστικά των διακοπών. Οι διακοπές σημαίνουν μια παύση της συνηθισμένης ροής της καθημερινότητάς μας. Είναι ένα διάλειμμα σε ό,τι έχουμε μάθει και κάνουμε κάθε μέρα κατ’ επανάληψη.

Ας ξεκινήσουμε από την αλλαγή της σχέσης μας με την ώρα για παράδειγμα. Σε αυτή την περίπτωση, διακοπές σημαίνει ότι δε φοράμε το ρολόι μας, ή έστω ότι δεν το κοιτάζουμε τόσο τακτικά και κυρίως ότι δε σχεδιάζουμε τη μέρα μας σύμφωνα με τις ενδείξεις του. Μπορούμε να σηκωνόμαστε από το κρεβάτι όποτε νιώθουμε έτοιμοι να το κάνουμε, να τρώμε όποια στιγμή πεινάσουμε και όχι επειδή «μεσημέριασε» ή επειδή «έχει πάει 4μμ!» και να κοιμόμαστε όσο αργά το βράδυ επιθυμούμε, χωρίς ενοχές ή πίεση μήπως την επόμενη μέρα δε θα έχουμε ενέργεια.

Δεύτερο παράδειγμα είναι οι δραστηριότητες που κάνουμε μέσα στη μέρα. Κατά τη συνηθισμένη ροή, όλοι έχουμε ορισμένα «πρέπει» στα οποία προσπαθούμε να ανταποκριθούμε καθημερινά. Αυτά μπορεί να είναι οι δουλειές του σπιτιού, οι συχνές εξωτερικές δουλειές και άλλα ανάλογα με την ηλικία και τον τρόπο ζωής του καθένα. Διακοπές σε αυτόν τον τομέα σημαίνει ότι κάνουμε μεν αυτές τις μικροϋποχρεώσεις εάν είναι απαραίτητες, αλλά όποτε και εάν μας έρθει η όρεξη, ή ότι τις κάνουμε με έναν πιο διασκεδαστικό τρόπο. Για παράδειγμα, μπορούμε να τις συνδυάσουμε με έναν καφέ πριν ή μετά με καλή παρέα, ή να τις κάνουμε μετά μουσικής. Μπορούμε να οργανώσουμε ένα μικρό πάρτι με φίλους το οποίο θα γίνει η αφορμή να βρούμε την ενέργεια να κάνουμε μια καλή φασίνα στο σπίτι μας.

Άλλο παράδειγμα είναι οι άνθρωποι που βλέπουμε κάθε μέρα και επίσης το τι κάνουμε μαζί τους. Συγχρονίζοντας τα ωράριά μας με τους γύρω μας, πολλές φορές μπαίνουμε σε μια ρουτίνα που σε βάθος χρόνου δεν προσφέρει ικανοποίηση αλλά αντίθετα αποστερεί από τις εμπειρίες που μοιραζόμαστε μαζί με τους άλλους την απόλαυση. Μπορούμε λοιπόν, να εμπεριέχουμε το στοιχείο της έκπληξης και του απρόβλεπτου, ακόμη και στα πιο μικρά καθημερινά πράγματα! Επίσης, σε περίοδο διακοπών όπου δεν πιεζόμαστε να έχουμε συγκεκριμένα ωράρια, είναι ευκαιρία να προσπαθήσουμε να ξαναβρεθούμε με φίλους που έχουμε απομακρυνθεί. Ίσως και να κάνουμε ένα σύντομο ταξίδι στην πόλη τους, εάν ζουν μακριά, ή να τους προσκαλέσουμε σε εμάς για λίγες μέρες.

Συνοπτικά θα λέγαμε ότι, όχι μόνο δεν είναι επιθυμητό, αλλά είναι και ανθυγιεινό να στερούμαστε εντελώς τις διακοπές μέσα στο έτος. Καθώς οι διακοπές σημαίνουν ουσιαστικά την παύση, το διάστημα που «κόβει» μια συνεχόμενη περίοδο και που μας βοηθάει να κάνουμε στη συνέχεια νέα ξεκινήματα και να θέσουμε νέους στόχους, έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε τα οφέλη τους με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Μπορεί να μην έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε ένα μεγάλο ταξίδι ή να ξεκουραστούμε για πολλές μέρες, αλλά ευκολότερα μπορούμε να περάσουμε κάποιον καιρό αλλιώτικα από το υπόλοιπο διάστημα του χρόνου. Χρειάζεται φαντασία, καλή παρέα και μια πολύ προσωπική, ατομική «συνταγή διακοπών».

Πηγή: Ψυχογραφήματα