«Έχω χάσει τον έλεγχο» ….. ΜΥΘΟΣ !

Της Ιωάννας Θεοδωρακοπούλου,

PsyD, MSc, Συμβουλευτική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, Σύμβουλος υπογονιμότητας, Επικεφαλής επιστημονικών υπηρεσιών του www.feelwelltoday.com

Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει γονείς να περιγράφουν την συμπεριφορά του παιδιού τους ως «εκτός ελέγχου» ; Αυτό που ακούμε είναι ότι το παιδί όχι μόνο είναι απείθαρχο αλλά τόσο απείθαρχο που ότι οι ενήλικες της παρέας δεν μπορούν να ασκήσουν κανέναν έλεγχο. Βέβαια αυτό που επί της ουσίας καταλαβαίνουμε είναι ότι το παιδί δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του.

Ακούμε αυτή την ίδια περιγραφή όσον αφορά ενήλικες συμπεριφορές – ότι κάποιος ήταν «εκτός ελέγχου». Μερικές φορές το χρησιμοποιούμε για να περιγράφουμε την δική μας συμπεριφορά – «ξέφυγα», «το έχασα», «δεν μπορώ να με ελέγξω». Όταν το λέμε για τον εαυτό μας ή για άλλους ενήλικες, σαφώς και δεν εννοούμε ότι οι πιο ενήλικες από εμάς δεν μπορούν να μας ελέγξουν διότι εκτός αν έχει κληθεί οι αρχές – αστυνομία – δεν υπάρχουν πιο ενήλικες που να προσπαθούν να μας ελέγξουν. Αυτό που εννοούμε λοιπόν είναι ότι έχουμε χάσει την δύναμη να ελέγξουμε τις πράξεις μας.

Πιο μεγάλος μύθος πεθαίνεις ! Δύσκολο να το ακούτε αλλά είναι η αλήθεια. Δεν θέλουμε να ξέρουμε ότι στην ουσία πάντα επιλέγουμε την δική μας συμπεριφορά – αλλά αυτό κάνουμε. Κάποιες φορές σαφώς και δεν το κάνουμε συνειδητά. Αλλά και πάλι επιλέγουμε. Αν υπάρχει αρκετό απωθημένο υλικό στο υποσυνείδητό μας το οποίο περιμένει την ευκαιρία να ενεργοποιηθεί, τότε μπορεί να μας ξεπερνούν υποσυνείδητοι καταναγκασμοί, δράσεις ή αντιδράσεις

Για να επιτραπεί όμως αυτό, δύο πράγματα συμβαίνουν !

Είτε έχουμε επιλέξει προηγουμένως να καταπνίξουμε ξανά και ξανά και ξανά μέχρι που το υποσυνείδητο έχει υπερφορτωθεί είτε κάποια πύλη στο υποσυνείδητό μας, έχει επιλέξει να ανοίξει και να επιτρέψει στο απωθημένο υλικό να ξετρυπώσει στην συνειδητή δράση.

Άρα, έχουμε τον έλεγχο, απλά όχι πάντα τον συνειδητό έλεγχο.

Προκειμένου να περιορίσουμε την πιθανότητα μελλοντικών επεισοδίων υποσυνείδητης έκρηξης, πρέπει να κάνουμε 2 πράγματα :

Πρώτον, να πάψουμε να απωθούμε – καταπνίγουμε υλικό που αργότερα θα εκραγεί. Και δεύτερον, πρέπει να καταλάβουμε την λειτουργία της πύλης του υποσυνειδήτου που επιτρέπει στο υποσυνείδητο να αδειάσει αιφνιδίως τον εαυτό του στον εξωτερικό κόσμο.

Υπάρχουν κάποιες σχετικά έντονες εντολές εκεί αλλά μπορούν να επιτευχθούν όταν δεσμεύσουμε τον εαυτό μας στη δουλειά που πρέπει να κάνουμε στο εδώ-και-τώρα. Ας δούμε εν συντομία αυτή τη μακροχρόνια διαδικασία :

Για να σταματήσουμε να απωθούμε – καταπνίγουμε υλικό, πρέπει να κατανοήσουμε τι και γιατί το απωθούμε. Για παράδειγμα, όλοι μας συχνά πυκνά νοιώθουμε «εκτός ελέγχου» όταν αφήνουμε τον θυμό να κρυφτεί στο υποσυνείδητο για πολύ καιρό μέχρι που στο τέλος εκρήγνυται. Μια μέρα κάποιος δίνει μια ίσως και μη-λεκτική αφορμή και η βόμβα μας σκάει. Είμαστε «εκτός ελέγχου». Σε αυτή την περίπτωση θα χρειαστεί να φτάσουμε να κατανοήσουμε γιατί καταπνίγουμε αυτόν τον θυμό εξ` αρχής. Για τους περισσότερους, η απώθηση του θυμού έχει σχέση με τον φόβο τους μην απογοητεύσουν τους άλλους. Και ο φόβος αυτός συχνά οδηγεί σε έναν άλλο φόβο ότι οι άλλοι θα δυσαρεστηθούν, θα πάψουν να τους αγαπούν ή θα τους εγκαταλείψουν. Οπότε, απλά δεν θέλουμε να θυμώσουμε. Μερικοί άνθρωποι πνίγουν τον θυμό επειδή στο παρελθόν είχαν τιμωρηθεί άσχημα επειδή θύμωσαν σαν παιδιά. Είναι πολλοί οι λόγοι που μπορεί να ωθούμαστε στην απώθηση του θυμού αλλά είναι πολύ σημαντικό να εντοπίσουμε τον λόγο αυτό θεραπευτικά. Αυτό που συμβαίνει όταν απωθούμε είναι ότι μόλις νοιώσουμε έστω και λίγο τον θυμό μέσα μας, το συνειδητό μυαλό μας απλά λέει «Όχι σήμερα!». Αυτή είναι η πρώτη επιλογή.

Η δεύτερη επιλογή είναι αυτή που κρατάει το υλικό πνιγμένο. Λέει «όχι σήμερα» κάθε φορά που σκεφτόμαστε το συναίσθημα να κινείται μέσα μας ή που σκεφτόμαστε να μιλήσουμε σε κάποιον για αυτό το θέμα. Η Τρίτη επιλογή είναι αυτή η πύλη του υποσυνειδήτου που ξαφνικά αποφασίσει να ανοίξει και λέει «Σήμερα είναι η ημέρα».

Ποιο είναι το ερέθισμα που ανοίγει την πόρτα ;

Αν μπορούμε να μείνουμε με αυτό που μας συμβαίνει μέσα μας κάνοντας αυτή την ερώτηση για αρκετό καιρό, μπορεί εν τέλει να πάρουμε μια απάντηση : «Δεν μπορούσα να το κρατάω άλλο μέσα μου». Αυτή τη φορά νοιάστηκα περισσότερο για τον θυμό μου από ότι για την πιθανότητα να αναστατώσω κάποιον ή να τον χάσω. Η΄ αυτή τη φορά αποφάσισα να φροντίσω τον εαυτό μου, αντί να κρύβομαι στον φόβο του θυμού.

Και πού καταλήγουμε, αν κάνουμε εσωτερική έρευνα ; O θυμός είναι απλά ένα μήνυμα το οποίο όταν ακούμε, αποτελεί μια μορφή αγάπης και φροντίδας για τον εαυτό. Λέει, «είμαι εδώ, αξίζω, είμαι αληθινός». Όταν πνίγουμε αυτό τον θυμό αυτό που ουσιαστικά λέμε είναι «δεν είμαι εδώ, δεν αξίζω, δεν είμαι αληθινός». Άρα, όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να γνωρίσουμε και να αναγνωρίσουμε τον θυμό μας (π.χ. να μην τον πνίγουμε) σημαίνει ότι ακούμε στο μήνυμά του, το οποίο εύχεται να λύσουμε το πρόβλημα ή να  αποδεχτούμε κάτι.

Είμαστε λοιπόν πραγματικά εκτός ελέγχου ;

Ή μήπως αληθεύει ότι το μυαλό μας κάνει τις επιλογές καθ` όλη την πορεία ;

Εσύ θα επιλέξεις.