Αριστοτέλους κατά καπνισματος!

Σε 8 άξονες στηρίζεται η Εθνική Στρατηγική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του καρκίνου, σύμφωνα με όσα ανεφερε ο Υπουργός Υγείας στην εκδήλωση της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου. Την ίδια ώρα, από την ομιλία του Ανδρέα Ξανθού διαφάνηκε ότι η Κυβέρνηση κάτι ετοιμάζει, έστω και με καθυστέρηση, στο πεδίο τήρησης της αντικαπνιστικής νομοθεσίας.

Οι 8 άξονες

Μέρος ολιστικής στρατηγικής και κυρίως εφαρμόσιμης πολιτικής που θα αφορά όλο το φάσμα της φροντίδας υγείας χαρακτηρισε ο κ. Ξανθός τους 8 αυτούς άξονες. Από την πρωτογενή πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση, την κατάλληλη θεραπεία και κλινικοεργαστηριακή παρακολούθηση, μέχρι  την παρηγορητική και ανακουφιστική φροντίδα.

1. Ίδρυση Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών, ενός ΝΠΙΔ που θα αναλάβει το συντονισμό των δράσεων πρόληψης και ολοκληρωμένης φροντίδας των ασθενών , την προαγωγή της έρευνας, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης,  τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και τη συνεργασία με δημόσιες δομές υγείας, Πανεπιστήμια , Ερευνητικά κέντρα , Επιστημονικές Εταιρείες, Διεθνείς Οργανισμούς και Ιδρύματα. Το Εθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών περιλαμβάνεται σε ν/σ που είναι ήδη έτοιμο να εισαχθεί στη Βουλή.
2. Άμεση πρόσβαση των ογκολογικών ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες , χωρίς γραφειοκρατικές «αγκυλώσεις». Μέσα από το νέο μηχανισμό Αξιολόγησης Φαρμάκων και Τεχνολογιών Υγείας (ΗΤΑ), ο οποίος διασυνδέεται με την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης προσιτών τιμών αποζημίωσης και  με  το Σύστημα Ηλεκτρονικής Προέγκρισης (ΣΗΠ) του ΕΟΠΥΥ,  διευκολύνεται- μετά από ιατρική γνωμοδότηση-  η εξατομικευμένη πρώιμη πρόσβαση των ασθενών σε νέες θεραπείες που δεν έχει ακόμα εγκριθεί η αποζημίωση τους. Τα παραπάνω επιστημονικά  όργανα και Επιτροπές λειτουργούν εδώ και αρκετούς μήνες, ξεπερνούν τα αρχικά προβλήματα και αρχίζουν να προσφέρουν αναβαθμισμένη και αποτελεσματική φαρμακευτική φροντίδα σε όσους πραγματικά την έχουν ανάγκη.
3. Η ενσωμάτωση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση.  Έχουν ήδη εκπονηθεί σε συνεργασία με τις Επιστημονικές Ιατρικές Εταιρείες και εκκρεμεί η λειτουργική τους ένταξη στο σύστημα της ΗΔΙΚΑ,  σύγχρονα πρωτόκολλα για τους καρκίνους του μαστού, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα , του προστάτη και τις κακοήθειες του αιμοποιητικού συστήματος.
4. Η κατάρτιση αξιόπιστων Μητρώων Ασθενών, τα οποία θα διαλειτουργούν με τα Πρωτόκολλα και την Επιτροπή ΗΤΑ καθώς και με τον Ατομικό Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας ( ΑΗΦΥ) που ήδη έχει αναπτυχθεί και ενεργοποιηθεί στις δημόσιες δομές ΠΦΥ. Στην κατάρτιση των Μητρώων, που αντιστοιχούν σε όλες τις  μεγάλες κατηγορίες ογκολογικών παθήσεων, συμμετέχουν ενεργά η ακαδημαϊκή ιατρική κοινότητα, γιατροί του ΕΣΥ, εξειδικευμένοι επιστήμονες και εκπρόσωποι των Συλλόγων Ασθενών.
5. Η ανάπτυξη του Δικτύου Μονάδων Ιατρικής Ακριβείας που έχει δρομολογηθεί σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Παιδείας. Η αρχική πρόβλεψη είναι να λειτουργήσουν 4 Μονάδες Ιατρικής Ακριβείας στο πλαίσιο του Δημόσιου Τομέα και μάλιστα με προτεραιότητα στην Ογκολογία. Στόχος η σταδιακή  εφαρμογή στην κλινική πράξη των νέων, επαναστατικών εξελίξεων στη μοριακή ιατρική , στη γονιδιακή διάγνωση και θεραπεία , που αλλάζουν ριζικά το τοπίο στην προσέγγιση και αντιμετώπιση του καρκίνου .
6. Η έγκριση αποζημίωσης νέων βιοδεικτών από τον ΕΟΠΥΥ. Χωρίς αυτούς τους κρίσιμους εργαστηριακούς δείκτες- οι οποίοι αποτελούν τη βάση της εξατομικευμένης θεραπείας των ασθενών- δεν μπορεί να προχωρήσει η Ιατρική Ακριβείας.   Αναμένεται σύντομα η κοστολόγηση και έγκριση αποζημίωσης 12 νέων βιοδεικτών από το ΚΕΣΥ, με βάση τους οποίους θα είναι εφικτή η πιο στοχευμένη και αποτελεσματική θεραπεία μορφών καρκίνου που σχετίζονται με γονιδιακές μεταλλάξεις.
7. Η αναβάθμιση της ανακουφιστικής φροντίδας των καρκινοπαθών , με την ευχερή πρόσβαση σε οπιοειδή αναλγητικά και φαρμακευτική κάνναβη μέσα από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, με «ειδικής συνταγή ναρκωτικών» που θα χορηγείται από γιατρούς συγκεκριμένων ειδικοτήτων, με βάση θεραπευτικά πρωτόκολλα επώδυνων συνδρόμων και ειδικά μητρώα ασθενών.
8. Η εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου πρόληψης και συστηματικού προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο, με στόχο την προαγωγή της υγείας, την έγκαιρη διάγνωση και τη μείωση της αποφεύξιμης θνησιμότητας λόγω νεοπλασματικών παθήσεων. Στην κατεύθυνση αυτή κρίσιμο ρόλο διαδραματίζει η μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας που είναι σε εξέλιξη και έχει ως «πυρήνα» της τις αποκεντρωμένες δημόσιες δομές (ΤΟΜΥ), τον οικογενειακό γιατρό και την διεπαγγελματική ομάδα υγείας , την κουλτούρα της πρόληψης , της αγωγής υγείας και της κοινοτικής φροντίδας. Το κάπνισμα, η ανθυγιεινή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης, η παχυσαρκία, οι περιβαλλοντικοί ρύποι, το ανθυγιεινό εργασιακό περιβάλλον, οι χρόνιες λοιμώξεις που ευνοούν την καρκινογένεση (Ηπατίτιδα C κλπ),  είναι οι προτεραιότητες ενός οργανωμένου σχεδίου πρόληψης και αποτροπής ενός σημαντικού φάσματος  ογκολογικών παθήσεων.

Κινητικότητα στο πεδίο εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας

Οσο οξύμωρο και αν ακουγεται για μια ηγεσία ενός Υπουργείου Υγειας, το 50% της οποιας έχει επανειλημμένως προκαλέσει με τη στάση αδιαφορίας του στη νομοθεσία, ο κ. Ξανθός μίλησε για τη δημιουργία ενός κοινωνικού μετώπου που θα εφαρμόσει το νόμο. Άφησε, δε, την αίσθηση επικείμενων ανακοίνωσεων, στις οποίες αναφέρθηκε, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, και ο Ευρωπαίος Επίτροπος, V. Andriukaitis, κατά τη συνάντηση του με τον Υπουργό. Το ζητούμενο, βέβαια, δεν είναι στην απουσία νομοθετικού πλαισίου αλλά στην εφαρμογή του…

«Έχουμε την υποχρέωση να υπερβούμε άμεσα και αποφασιστικά το διαχρονικό έλλειμα εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου.  Έχουμε χρέος όλοι, Πολιτεία, πολιτικό σύστημα, επιστημονική κοινότητα, κοινωνικοί φορείς, επαγγελματικές ενώσεις, να συμβάλουμε στη δημιουργία ενός κοινωνικού μετώπου για την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας με στόχο την προστασία  της ατομικής και της Δημόσιας Υγείας από την αποδεδειγμένα βλαπτική επίδραση μιας εξαρτητικής συμπεριφοράς που δεν μπορεί να είναι ανεκτή σε κλειστούς δημόσιους χώρους. Χρειάζεται προφανώς διατομεακή συνεργασία και διϋπουργικός συντονισμός για τον αποτελεσματικό έλεγχο της απαγόρευσης του καπνίσματος, αλλά και ακόμα μεγαλύτερη θεσμική θωράκιση  στο θέμα της απαγόρευσης της διαφήμισης και της προώθησης καπνικών προϊόντων κάθε μορφής. Είναι ζήτημα τήρησης στοιχειωδών όρων και βασικών standards Δημόσιας Υγείας, είναι ζήτημα σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κουλτούρας κοινωνικής υπευθυνότητας αλλά και Πολιτισμού μιας χώρας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ξανθός από το Κέντρο Πολιτισμού ΙΣΝ.

Νωριτερα ο κ. Andriukaitis αναφέρθηκε στη σημασία της διακοπής του καπνίσματος και τα μέτρα που δρομολογούνται από την πλευρά της Πολιτείας αναφορικά με την πιστή τήρηση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας, την κύρωση του πρωτοκόλλου του ΠΟΥ για τον περιορισμό του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού.

V. Andriukaitis: Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στο παθητικό κάπνισμα

«Το κάπνισμα καταστρέφει τις ζωές μας, τη ζωή των παιδιών μας και των εγγονών μας, ενώ παράλληλα ρυπαίνει τοι περιβάλλον. Το κάπνισμα μας σκοτώνει σιγά σιγά», είπε στα ελληνικά ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων, V. Andriukaitis, ανοίγοντας την ομιλία του.

Ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτια θανάτου στην Ευρώπη, κοστίζοντας 1,3 εκατομμύρια ζωές ετησίως. Σχεδόν 4 εκατομμύρια νέα κρούσματα αναμένονται στην Ε.Ε. μόνο φέτος! «Έχουμε επιτύχει σημαντική πρόοδο στην έρευνα και θεραπεία του καρκίνου τα τελευταία χρόνια. Αλλά η μάχη με τον καρκίνο εξελίσσεται σε διαφορα μέτωπα-όχι μόνο στο εργαστήριο ή το νοσοκομείο. Αντιμετωπίζεται στα σχολεία, στα χειρουργεία και στους χώρους εργασίας. Τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας πρέπει να εμπλακούν στην προσπάθεια, ενώ δεν αποτελεί πλέον ευθύνη μόνο του τομέα της Υγείας», ανέφερε ο Ευρωπαίος Επίτροπος. Όπως εξήγησε πρέπει να βγούμε μπροστά από το πρόβλημα, να καταπολεμήσουμε τον καρκινο στη ρίζα του, να δώσουμε λύσεις για την παχυσαρκια, την κατάχρηση αλκοολ και την υγιεινή διατροφή, κυριως όμως το κάπνισμα, που παραμένει ο βασικότερος παράγοντας κινδύνου, ο οποίος μπορεί να αποφευχθεί.

Όπως ανέφερε ο κ. Andriukaitis ο καπνός είναι η βασική αιτία πρόωρου θανάτου στην Ευρωπαϊκή ένωση, ενώ οι μισοί καπνιστές πεθαίνουν πρόωρα, 14 χρόνια νωρίτερα, κατά μέσο όρο. Το τσιγάρο είναι υπεύθυνο για 700 χιλιάδες θανάτους ετησίως! Δεν είναι όμως μονο οι καπνιστές εκτεθειμενοι. Το παθητικό καπνισμα παραμένει σοβαρό πρόβλημα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ελλάδα. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, η χώρα μας έχει ποσοστό έκθεσης σε χώρους φαγητού 78%, το χειρότερο ποσοστό στην Ε.Ε., ενώ σε καταστήματα κατανάλωσης αλκοόλ, όπως τα bar, το ποσοστό ανεβαίνει στο 87%. Η Ελλάδα διατηρεί το μεγαλύτερο ποσοστό καπνίσματος, στο 37%.

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος αναφέρθηκε και στην Οδηγια για τα καπνικα προϊόντα, η οποία μεταξύ άλλων προσπαθεί να καταστήσει λιγότερο ελκυστικά τα προϊόντα καπνού στους νέους, ενώ ρυθμίζει και το πλαίσιο για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα. «Ανησυχώ με τον αριθμό των νέων ανθρώπων που αρχίζουν το άτμισμα και διάφορα νέα προϊόντα καπνού. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι θα παρακολουθούμε αυτά τα προϊόντα προσεχτικά και θα τα ρυθμιζουμε ανάλογα», συμπληρωσε ο Επίτροπος.

Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο της Οδηγίας, η Ε.Ε. αναπτύσσει το πρώτο στύστημα ανίχνευσης και παρακολούθησης για τα καπνικά προϊόντα, με στόχο να καταστεί λειτουργικό στις 20 Μαΐου 2019. Ο Επίτροπος αναφέρθηκε και στο σοβαρό πρόβλημα των αποτσίγαρων, που μολύνουν το περιβάλλον.

Τέλος, ο κ. Andriukaitis αναφέρθηκε στην Κοινή Δράση για τον Έλεγχου του Καπνού στο πλαίσιο του οποίου εντάσσεται η αξιολόγηση καπνικών προϊόντων και ηλεκτρονικών τσιγάρων, η εργαστηριακή συνεργασία και αξιολόγηση προσθετων ουσιών. Διαθέτει προϋπολογισμό 2,5 εκατ. ευρώ, 80% του οποιου χρηματοδοτείται απο το πρόγραμμα Υγείας της Ε.Ε..

Κ. Μητσοτάκης: Προτεραιότητα στην πρόληψη

Την άμεση εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, χωρίς καμια εξαίρεση εξήγγειλε ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κ. Μητσοτάκης από το βήμα της εκδήλωσης.

«Ξεκινώντας από το θλιβερό θέαμα της Βουλής», οπως σημείωσε χαρακτηριστικά, ενώ  στηλίτευσε τη στάση του Π. Πολάκη, ειδικά όταν ο κ. Ξανθός είχε αναφερθεί στην ανάγκη εφαρμογής του νόμου.

Ο κ. Μητσοτάκης συμφώνησε με τον Υποεγο για την ανάγκη εθνικής στρατηγικής κατά του καρκίνου. Ωστόσο, ανέδειξε ως πρώτη προτεραιότητα σε μια πολιτική δημοσιας υγειας τα θέματα πρόληψης. Ακολουθεί η έγκαιρη διάγνωση, ενώ στο πεδίο της θεραπείας σημείωσε πως σήμερα εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε ασθενείς και τις οικογένειες τους χωρίς, συχνά, τον απαιτούμενο σεβασμό.

Πρόληψη και ενημέρωση, καθως και ενίσχυση της παρηγορητικής φροντίδας, αυτό το τρίπτυχο ανέδειξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκοπής Παυλόπουλος.