«Γιατί δεν ψηλώνει το παιδί μου;»

Γράφει η Λέλα Σταμογιάννου,

Παιδίατρος- Παιδοενδοκρινολόγος, Διευθύντρια Ειδικής Μονάδας Αύξησης, Νοσοκομείο Ιασώ Παίδων.

Όταν η ανάπτυξη του παιδιού υπολείπεται σε ύψος, οι γονείς ανησυχούν. Ωστόσο, η λύση στην ανησυχία δεν λύνεται με εκατοστά, αλλά χρειάζεται η  οικογένεια να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να απευθυνθεί στον ειδικό γιατρό.

Κάθε παιδί, έφηβος μεγαλώνει διαφορετικά και αυτό είναι ένα αποτέλεσμα πολυπαραγοντικό που σχετίζεται κυρίως με τη γενετική προδιάθεση, με  περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες, καθώς επίσης ψυχοκοινωνικούς και ενδοκρινικούς παράγοντες. Έτσι η φυσιολογική σωματική αύξηση καθρεφτίζει τη φυσιολογική συνεργασία  όλων αυτών των παραμέτρων. To ύψος, όπως και άλλα βιολογικά χαρακτηριστικά, για παράδειγμα το βάρος, ακολουθεί μία ομαλή κατανομή για τα άτομα συγκεκριμένου φύλου, φυλής και ηλικίας. Ως χαμηλό ανάστημα θεωρείται ως εκ τούτου το ανάστημα ενός ατόμου όταν βρίσκεται κάτω από την 3^η  ή -2 HSDS  εκατοστιαία θέση στις καμπύλες της κατά ύψος αύξησης του συγκεκριμένου πληθυσμού και φύλου. Ο παιδίατρος που παρακολουθεί το παιδί από την νεογνική ηλικία , καταγράφει το ύψος, βάρος , πάνω στις καμπύλες και είναι ο ειδικός που θα χρειαστεί να συμβουλεύσει τον γονιό/κηδεμόνα.

Το χαμηλό ανάστημα είναι συνήθως αποτέλεσμα

• κληρονομικότητας ,ενώ σπανιότερα μπορεί να αποτελεί
• έκφραση κάποιας παθολογικής κατάστασης, πχ χρόνιο νόσημα,
• ή μπορεί να οφείλεται σε ενδοκρινική διαταραχή.

Έχει μεγάλη σημασία να ρωτήσουμε ποια είναι τα αναστήματα των γονέων και της ευρύτερης οικογένειας και πότε οι γονείς άρχισαν τη δική τους εφηβεία.

Το χαμηλό ανάστημα μπορεί να είναι μια παροδική κατάσταση , διότι πχ καθυστερεί ή έναρξη της εφηβείας του παιδιού ή μπορεί επειδή και οι γονείς άργησαν να μπουν στην εφηβεία να υπάρχει κληρονομικότητα σε αυτό .Ποια είναι όμως  τα ενδοκρινολογικά αίτια;

Τα κυριότερα ενδοκρινικά αίτια χαμηλού αναστήματος αποτελούν η δράση αυξημένων συγκεντρώσεων κορτιζόλης, κυρίως από υπερβολική εξωγενή χορήγηση και σπανιότερα από υπερέκκριση του οργανισμού, ο υποθυρεοειδισμός και η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης.

Κλινικά η  ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης θα εκδηλωθεί με χαμηλό ετήσιο ρυθμό αύξησης, δηλαδή το παιδί θα παίρνει λίγα εκατοστά σε ύψος το χρόνο, ενώ θα πρέπει να αποκλεισθούν όλα τα άλλα πιθανά αίτια χαμηλού αναστήματος οπότε και το παιδί θα πρέπει να παραπεμφθεί στον ειδικό παιδοενδοκρινολόγο.

Η ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης μπορεί να είναι μεμονωμένη έλλειψη ή να συνδυάζεται και με έλλειψη άλλων υποφυσιακών ορμονών. Το μεγαλύτερο ποσοστό αποδίδεται σε ιδιοπαθή ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, χωρίς άλλη υποκείμενη διαταραχή.

Η χορήγηση αυξητικής ορμόνης εγκρίνεται από την ειδική επιτροπή ιατρών  έγκρισης αυξητικής ορμόνης, είναι ενδεδειγμένη στις περιπτώσεις που έχει αποδειχθεί η ανεπάρκεια στην έκκρισή της και τότε η χορήγησή της οδηγεί σε φυσιολογικό τελικό ανάστημα μέσα στο γενετικό ύψος-στόχο.

Η συμμόρφωση στην εγκεκριμένη δοσολογία και η συμμόρφωση στη χορήγηση της αυξητικής ορμόνης είναι ουσιαστικά στοιχεία στην επιτυχία της θεραπείας. Το παιδί πρέπει να επανελέγχεται από τον παιδοενδοκρινολόγο ανά τακτά διαστήματα για να διαπιστώνεται η βελτίωση του ρυθμού αύξησης και η συμμόρφωση στην αγωγή. Σε απόλυτη αρμονία με την συμμόρφωση στην αγωγή, πρέπει να τηρούνται και οι αρχές του καλού ύπνου – της ισορροπημένης μεσογειακής διατροφής.