Η εφηβεία και το δικαίωμα στην τεμπελιά

Του Ιωάννη Παπανδρέου, Παιδιάτρου Εφηβικής Ιατρικής, Τζάνειο Γ.Ν. Πειραιά

Η ανθρώπινη εφηβεία είναι ένα μοναδικό γεγονός. Οι αλλαγές που περιλαμβάνει για το σώμα και το πνεύμα σηματοδοτούν ψυχοκατακλυσμικά τη μετάβαση από την παιδικότητα στην ενήλικο ζωή.

Τίποτα δεν μένει ίδιο και η μέχρι τώρα φυσιολογικότητα αμφισβητείται με τρόπο επιτακτικό. Ο έφηβος συγκρίνεται με τους συνομηλίκους του και επιθυμεί να είναι ενταγμένος και αποδεκτός. Οι γονείς και το σχολείο αποκτούν καινούργιους ρόλους, πολλές φορές συγκρουσιακούς. Οι απαιτήσεις του περιβάλλοντος αυτού (σχολείο, φίλοι, γονείς, media) ειδικά στην εποχή μας παρουσιάζουν εκρηκτική αύξηση, την οποία ο έφηβος συχνά δεν μπορεί να ακολουθήσει και διαχειρισθεί.

Πρόκειται για ένα περιβάλλον ιεραρχικά διαμορφωμένο με κύριο δομικό στοιχείο τον ανταγωνισμό γεγονός που κάνει την μετάβαση στην ενήλικη ζωή ακόμα πιο στρεσογόνο ακόμα πιο πιεστική.

Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος για ορισμένα επίπεδα στρες τα οποία όταν συμβαίνουν οξέως (πχ προετοιμασία για εξετάσεις, αγώνα κλπ) είναι βοηθητικά στην επίτευξη του στόχου. Το ανταγωνιστικό περιβάλλον και οι υπερβολικές απαιτήσεις του αυξάνουν υπερβολικά τα επίπεδα στρες για τον έφηβο με αποτέλεσμα την εκδήλωση παθολογικών εκδηλώσεων όπως προβλήματα στην σχολική επίδοση, εντάσεις στο σχολείο και την οικογένεια, επιθετική συμπεριφορά.

Ο έφηβος εκτός από την εξελικτική διαδικασία που συμβαίνει αυτόματα έχει να αντιμετωπίσει και ένα πλέγμα υποχρεώσεων και στόχων, που πολλές φορές τον ξεπερνούν και του επιβάλλονται. Τα παιδιά σήμερα στην εφηβεία έχουν να δουλέψουν σε καταιγιστικούς ρυθμούς (σχολείο, φροντιστήριο, κλπ) με ελάχιστο ή καθόλου ελεύθερο χρόνο. Με τους γονείς και το εκπαιδευτικό σύστημα πολλές φορές να ασκούν ρόλο «πιεστικού προπονητή» λες και ο έφηβος είναι άλογο κούρσας που o μόνος σκοπός είναι η πρωτιά στον τερματισμό. Λες και η διαδρομή της ζωής και της «παιδεύσεως» δεν έχει σημασία .Ο πρώτος τα κερδίζει όλα και ο δεύτερος τίποτα.

Και όμως ο δρόμος προς την Ιθάκη έχει αξία. Η μαγεία της διαδρομής μας δίνει την ανθρωπιά μας. Το παιχνίδι που η φύση μας χάρισε από τη στιγμή που γεννιόμαστε για να δραστηριοποιούμαστε και να εξελισσόμαστε.

Ο άνθρωπος παίζει και μαθαίνει, δοκιμάζοντας πράγματα και εμπειρίες. Τροποποιεί το περιβάλλον και τον εαυτό του και εντάσσεται σε αυτό με το δικό του ξεχωριστό τρόπο. Αυτό μας ακολουθεί δια βίου αλλά χαρακτηρίζει την εφηβεία. Ο καθένας μας έχει διαφορετικό ρολόι, διαφορετικούς ρυθμούς. Το διάλειμμα και ή ξεκούραση είναι απαραίτητα στοιχεία αποφόρτισης και ανάρρωσης από αυτή την πιεστική διαδικασία.

Όλοι και προπαντός οι έφηβοι έχουν και αυτοί δικαίωμα στην τεμπελιά.