Η καινοτομία διώκεται, αντί να επιβραβεύεται

Ποια είναι η αξία της καινοτομίας, τι πρέπει να γίνει στη χώρα μας και ποιος είναι ο ρόλος των βιοδεικτών στην
αντιμετώπιση του καρκίνου.

Την ανάγκη εξεύρεσης βιώσιμων λύσεων αξιοποίησης της καινοτομίας υπογραμμίζει, μιλώντας στο PhB, η External Affairs Director της AstraZeneca Ελλάδος, Γ. Κοτσεκίδου. 

Όπως εξηγεί, η εφαρμογή του νέου πλαισίου αξιολόγησης των φαρμάκων βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση, αλλά πρέπει να υπάρχει και επαρκής χρηματοδότηση για να αποδώσει τα μέγιστα, και δηλώνει την πρόθεση της εταιρείας να συζητήσει με την Πολιτεία για τους τρόπους αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων της καινοτομίας.

Η κ. Κοτσεκίδου αναδεικνύει και τη σημασία των βιοδεικτών στη σωστή διαχείριση του καρκίνου, υπογραμμίζοντας ότι στη χώρα μας «ενώ αποζημιώνονται εξατομικευμένες θεραπείες, δεν αποζημιώνονται οι
απαραίτητες νέες εξετάσεις βιοδεικτών».

ΕΡ_Κ. Κοτσεκίδου, ο «γρίφος» της διασφάλισης της πρόσβασης των ασθενών στις καινοτόμες θεραπείες βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων των κρατικών αρχών, των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, ακόμη και των ίδιων των επιστημόνων. Άνοιξε, μάλιστα, τις εργασίες στο ESMO 2018. Πώς θα μπορούσαν τα συστήματα υγείας να διασφαλίσουν την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες, σωτήριες θεραπείες διατηρώντας τη βιωσιμότητά τους;

ΑΠ_Να ξεκινήσουμε με ένα σημαντικό δεδομένο: Η πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες και φάρμακα είναι κοινωνικό ζητούμενο και πρέπει να εξασφαλίζεται με τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις για όλους. Θα πρέπει βεβαίως να γίνει κατανοητό και να εμπεδωθεί από την Πολιτεία ότι η καινοτομία προσφέρει όφελος τόσο στον ασθενή όσο και στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, και θα πρόσθετα ότι προσφέρει και στην οικονομία. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Αφενός οι ασθενείς βελτιώνουν και την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής τους, κι ακόμα αυξάνουν τις ημέρες που είναι παραγωγικοί. Αφετέρου το Εθνικό Σύστημα Υγείας κερδίζει σημαντικούς πόρους, αφού η καινοτομία αντικαθιστά άλλες κοστοβόρες υπηρεσίες, όπως χειρουργεία, ημέρες νοσηλείας κ.λπ.

Δυστυχώς, όμως, η καινοτομία διώκεται, αντί να επιβραβεύεται. Το γνωστό χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η επιπλέον υποχρεωτική έκπτωση 25% επί της τιμής που εφαρμόζεται στα καινοτόμα φάρμακα ως τέλος εισόδου, και μάλιστα με αναδρομική ισχύ.

Βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου τα δεδομένα στον χώρο της υγείας επαναπροσδιορίζονται. Σε αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να βρεθούν λύσεις αξιοποίησης της καινοτομίας. Από την πλευρά μας, είμαστε διατεθειμένοι να συμβάλουμε σε μια ουσιαστική συζήτηση με την Πολιτεία –και με κοινωνικούς και με οικονομοτεχνικούς όρους–, αφού τα δεδομένα για την πολλαπλή αξία της καινοτομίας υπάρχουν.

Να διευκρινίσω ότι, σε κάθε περίπτωση, πρέπει η καινοτομία να αξιολογείται για την πραγματική αξία που κομίζει. Για αυτό είναι απαραίτητο να διαμορφωθεί από την Πολιτεία ένα σταθερό πλαίσιο ορθής
αξιολόγησης των κλινικών και των φαρμακοοικονομικών δεδομένων και φυσικά να καθοριστούν συγκεκριμένα κριτήρια αποζημίωσης.

Η εφαρμογή του νέου πλαισίου αξιολόγησης των φαρμάκων είναι στη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, συμπληρωματικά, πρέπει να υπάρχει και επαρκής χρηματοδότηση, για να έχουμε σωστή και αποδοτική φαρμακευτική αντιμετώπιση, και σήμερα όλοι παραδέχονται ότι ο υπάρχων φαρμακευτικός προϋπολογισμός δεν είναι αρκετός για να καλύψει τις ανάγκες της χώρας.

ΕΡ_Εξίσου ψηλά στην ατζέντα είναι και η συζήτηση για την αποζημίωση των βιοδεικτών. Απαραίτητοι για την
αναγνώριση των ασθενών που θα ωφελούνται περισσότερο από μια θεραπεία. Ταυτόχρονα, όμως, όπως είπατε
κι εσείς, ο υπάρχων φαρμακευτικός προϋπολογισμός δεν είναι αρκετός. Μπορεί να βρεθεί ισορροπία;

ΑΠ_Αναφορικά με τους καρκινικούς βιοδείκτες και τη σημασία τους, υπάρχει ελλιπής γνώση στο ευρύ κοινό. Παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου, την έγκαιρη διάγνωση, αλλά ακόμη και στην
επιλογή της κατάλληλης εξατομικευμένης θεραπείας για τους ασθενείς που έχουν ήδη διαγνωσθεί με την ασθένεια. Ειδικότερα, ο προβλεπτικός βιοδείκτης είναι εκείνος που θα δείξει αν μια στοχευμένη θεραπεία είναι κατάλληλη για έναν συγκεκριμένο ασθενή, επιτρέποντας την ταχύτερη έναρξή της με μεγάλη αξιοπιστία. Τέτοιου είδους δείκτες έχουν αλλάξει ριζικά τη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, του καρκίνου του μαστού, του μελανώματος. Για όλους τους παραπάνω λόγους, θεωρούνται βασικής
σημασίας για την εξατομικευμένη Ιατρική τόσο για τον ασθενή όσο και για το κράτος.

Από αυτήν την άποψη, το κόστος της εξέτασης είναι μικρό σε σχέση με το όφελος τόσο για τον ασθενή όσο και για το σύστημα υγείας, λόγω της συγκράτησης του κόστους.

Στη χώρα μας δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεσμοθετημένη διαδικασία για την αποζημίωση των διαγνωστικών εξετάσεων βιοδεικτών. Ως εκ τούτου, ενώ αποζημιώνονται εξατομικευμένες θεραπείες, δεν αποζημιώνονται οι απαραίτητες νέες εξετάσεις βιοδεικτών. Η μη αποζημίωση των εξετάσεων βιοδεικτών επιβαρύνει με
σημαντικό κόστος τον προϋπολογισμό του ογκολογικού ασθενούς και από την άλλη οδηγεί σε κοινωνικό αποκλεισμό τους ασθενείς που, αν και μπορούν να επωφεληθούν από την εξατομικευμένη θεραπεία, δεν δύνανται να καλύψουν το κόστος της απαραίτητης εξέτασης βιοδείκτη.

Για παράδειγμα, η εξέταση του βιοδείκτη PDL για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει καν κοστολογηθεί, ενώ στην περίπτωση του βιοδείκτη EGFR, που αφορά επίσης τον καρκίνο του πνεύμονα, όταν η εξέταση γίνεται με υγρή βιοψία, δεν αποζημιώνεται, ενώ αποζημιώνεται μόνο στην περίπτωση που γίνεται σε ιστό.

Σαφώς, θεωρούμε θετική εξέλιξη ότι κοστολογήθηκαν πρόσφατα οι βιοδείκτες BRCA 1 και BRCA 2, που δείχνουν την πιθανότητα μια γυναίκα να αναπτύξει καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών αλλά και την πιθανή ανταπόκριση σε στοχευμένες θεραπείες. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι ο προσδιορισμός από τον ΕΟΠΥΥ
του ποσοστού αποζημίωσης της εξέτασης, καθώς και η διασφάλιση προδιαγραφών ποιότητας, ώστε να κατοχυρώνεται το αποτέλεσμά της.

ΕΡ_Εν τέλει, ποια είναι τα πλεονεκτήματα της καινοτομίας;

ΑΠ_Η υγεία αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα των ανθρώπων. Πρέπει να υπάρξουν οι απαραίτητες συνθήκες για να διασφαλίζεται το δικαίωμα αυτό. Αυτό επιτυγχάνεται και με την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες.

Σε αυτό το πλαίσιο, η καινοτομία έχει πολλαπλά οφέλη. Με τα καινοτόμα φάρμακα έχουν προληφθεί ή ακόμη έχουν ελεγχθεί ή καταπολεμηθεί ασθένειες –ορισμένες από τις οποίες θεωρούνταν και τελικές–, βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των ασθενών, αυξάνεται το προσδόκιμο της ζωής τους και η παραγωγικότητά τους.

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και τα νέα, καινοτόμα φάρμακα είναι ορισμένοι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης την περίοδο 2000-2015 κατά 2,5 έτη (από 78,6 έτη στα 81,1 έτη).

Τα καινοτόμα φάρμακα έχουν καθοριστική συμβολή στο ότι σήμερα 4 στους 5 ασθενείς με καρκίνο επιστρέφουν στην εργασία τους.

Εμείς, στην AstraZeneca, με γνώμονα την επιστήμη, συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε νέα, καινοτόμα φάρμακα και νέες, καινοτόμες θεραπείες για περισσότερα από 40 χρόνια, δίνοντας προτεραιότητα στον ασθενή, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του.

Στο μέλλον, ελπίζω να έχουμε μάθει και να διαχειριζόμαστε την πρόσβαση στην περίθαλψη και τα φάρμακα διαφορετικά.

Πηγή: Ph.B