To «υπερόπλο» της ανοσο-ογκολογίας κατά του καρκίνου του πνεύμονα

Στη μάχη κατά του καρκίνου οι γιατροί έχουν πλέον έναν ισχυρό σύμμαχο, ένα «όπλο» που επιτυγχάνει να ενεργοποιήσει το ανοσολογικό σύστημα του σώματος για να καταπολεμήσει το ίδιο τον καρκίνο.

«Στόχος είναι να νικήσουμε τον καρκίνο, όπως νικήσαμε την ευλογιά ή την πολιομυελίτιδα», δήλωσε ο Πρόεδρος της ΕΟΠΕ Ι. Βαρθαλίτης, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε για την ανοσο-ογκολογία, στο πλαίσιο του Μήνα Ενημέρωσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα (Νοέμβριος).

«Η ανοσοθεραπεία έχει ήδη αλλάξει το τοπίο της θεραπείας του καρκίνου με σημαντικές βελτιώσεις στην επιβίωση ασθενών με ορισμένα νεοπλάσματα», προσέθεσε.

Όπως τονίστηκε στην εκδήλωση, που διοργάνωσε το Τμήμα Ογκολογίας της MSD, υπό την αιγίδα της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), η ανοσοθεραπεία προσφέρει, ταυτόχρονα, μακροχρόνια μνήμη στο ανοσοποιητικό, έτσι ώστε να προσαρμόζεται συνεχώς και σε βάθος χρόνου στον καρκίνο, προσφέροντας ανθεκτική και μακροχρόνια θεραπεία στον ασθενή. Βέβαια, οφείλουμε να σημειώσουμε πως η «πρώτη γραμμή» πρόληψης του καρκίνου του πνεύμονα είναι η αποφυγή ή η διακοπή του καπνίσματος.

Ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κ. Συρίγος αναφέρθηκε στην καινοτομία της ανοσο-ογκολογίας στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, που αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς καρκίνους παγκοσμίως, με 2 στους 3 καρκίνους του πνεύμονα να διαγιγνώσκονται σε άτομα ηλικίας ≥ 65 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Συρίγος, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο πιο θανατηφόρος παγκοσμίως, καθώς το 2012 το 19,4% των θανάτων παγκοσμίως από καρκίνο οφειλόταν στον καρκίνο του πνεύμονα, ποσοστό που είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη. Ιδιαίτερα χαμηλά είναι τα ποσοστά επιβίωσης για τη μεταστατικό μορφή του. Ωστόσο, η φαρέτρα των ογκολόγων έχει πλέον εμπλουτιστεί με δεύτερης και τρίτης γενιάς στοχευμένων θεραπειών, που βελτιώνουν σημαντικά τις εκβάσεις των ασθενών. Επιπλέον, η εισαγωγή των αναστολέων των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος στις θεραπευτικές επιλογές έχει δώσει μια επιλογή δεύτερης γραμμής για τους ασθενείς που δεν φέρουν μεταλλάξεις ή για εκείνους με μεταλλάξεις του EGFR ή ανακατατάξεις του ALK που εμφανίζουν πρόοδο της νόσου υπό θεραπεία πρώτης γραμμής.

Μεταξύ των νέων θεραπειών είναι και το pembrolizumab, τον τρόπο δράσης του οποίου περιέγραψε ο Ογκολόγος Παθολόγος, Στρατιωτικός Γιατρός και Γενικός Γραμματέας της ΕΟΠΕ Ι. Μούντζιος. Όπως εξήγησε η θεραπεία επανενεργοποιεί τα κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα στο μικροπεριβάλλον του όγκου, επανεργοποιώντας ουσιαστικά την αντικαρκινική ανοσία. Επίσης παρουσίασε αποτελέσματα μελετών, σύμφωνα με τα οποία όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν όφελος στη συνολική επιβίωση με το pembrolizumab στη 2^η γραμμή θεραπείας του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα, με έκφραση PD-L1 ≥ 1.

Σύμφωνα, δε, με τα αποτελέσματα μελέτης που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας ESMO 2016, το μονοκλωνικό αυτό αντίσωμα πέτυχε σημαντικά μεγαλύτερη συνολική επιβίωση σε σχέση με τη χημειοθεραπεία, για τους ασθενείς με έκφραση του PD-L1 ≥50% στους όγκους τους, γεγονός που οδήγησε και στην έγκρισή του από τον FDA ως θεραπεία πρώτης γραμμής για τους ασθενείς αυτούς. Αντίστοιχα έχει κατατεθεί στον EMEA αίτημα έγκρισης για τον ίδιο πληθυσμό. Ο κ. Μούντζιος παρουσίασε στοιχεία κλινικής μελέτης που έδειξαν ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν πιο συχνές με τη χημειοθεραπεία απ’ ότι με το pembrolizumab.

Βιοδείκτες

Ωστόσο, αυτό που τόνισαν οι συμμετέχοντες είναι η σημασία της εξέτασης του ειδικού βιοδείκτη, για τον καθορισμό της έκφρασης του PD-L1.

Με στόχο να ξεπεραστούν τα εμπόδια στην πρόσβαση των ασθενών στην εξέταση των βιοδεικτών η MSD σε συνεργασία με την Ελληνική Παθολογοανατομική εταιρεία θα προχωρήσει σε πρόγραμμα υποστήριξης ασθενών για τη διενέργεια της εξέτασης του βιοδείκκτη PD-L1 για όλους τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα, πανελλαδικά, σύμφωνα με τις οδηγίες των θεράποντων ιατρών.

Όπως ανέφερε ο Ιατρικός Διευθυντής της MSD, Λ. Πουγγίας ο βιοδείκτης PD-L1 μπορεί να προσδιορίσει ποιοι ασθενείς με ΜΜΚΠ μπορούν να ωφεληθούν από το pembrolizumab, καθώς χάρις στα αποτελέσματα της εξέτασης βιοδεικτών, ο σωστός ασθενής λαμβάνει την κατάλληλη θεραπεία στον σωστό χρόνο.

Τα οικονομικά

«Το πρόβλημα δεν είναι τα χρήματα. Τα χρήματα είναι απλά ο περιορισμός. Το ζητούμενο είναι πως θα κάνουμε καλά τους ανθρώπους», ανέφερε από την πλευρά του ο επιστημονικός συνεργάτης της ΕΣΔΥ, οικονομολόγος Κ. Αθανασάκης,

Όπως τόνισε, ο καρκίνος, διεθνώς, συνοδεύεται από ένα υψηλό φορτίο νοσηρότητας αλλά και από μια σημαντική δαπάνη, αν και αναλογικά μικρότερη του φορτίου νόσου, για τα συστήματα υγείας διεθνώς.

Οι νέες θεραπείες, βέβαια, προκαλούν στους ειδικούς έναν «ευχάριστο πονοκέφαλο», όπως τον χαρακτήρισε αφού καλούνται να αξιολογήσουν την επίπτωση αποτελεσματικών φαρμάκων στα συστήματα υγείας.

Όπως εξήγησε, τα προσεχή έτη, η ζήτηση για φροντίδα υγείας στο πεδίο του καρκίνου αναμένεται να αυξηθεί ως αποτέλεσμα των βελτιώσεων στα αποτελέσματα της θεραπευτικής προσέγγισης, της αύξησης της επίπτωσης και της ανάγκης για περαιτέρω χρήση της τεχνολογίας υγείας. Σύμφωνα με τον κ. Αθανασάκη, στο πλαίσιο των περιορισμένων πόρων για την υγεία διεθνώς, αλλά και της ανάδειξης νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων, η ανακατανομή των πόρων υγείας στη βάση της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων, η τεκμηρίωση και χρήση της καινοτομίας και η διασφάλιση της ισότητας στην πρόσβαση των ασθενών με καρκίνο στις υπηρεσίες υγείας και τις καινοτόμες θεραπείες αποτελούν τους μείζονες στόχους ενός αποδοτικού και αποτελεσματικού συστήματος υγείας.

MSD και Ανοσο-Ογκολογία

Όπως ανέφερε ο Ιατρικός Δ/ντής της MSD, Λ. Πουγγίας το πρόγραμμα κλινικής ανάπτυξης της εταιρίας στην ανοσο – ογκολογία βρίσκεται εν εξελίξει, με 350 μελέτες για 30 διαφορετικές μορφές καρκίνου να πραγματοποιούνται σε περισσότερες από 50 χώρες σε όλο τον κόσμο, με πάνω από 100 από αυτές να αφορούν τον συνδυασμό της θεραπείας της MSD με άλλες αντικαρκινικές θεραπείες.