Το κάπνισμα είναι χρόνια (και θανατηφόρα) νόσος!

Στην πλάνη της νικοτίνης ζει η Ελλάδα, με αρχές και πολίτες να αρνούνται να προστατεύσουν την υγεία τους και συνεχίζοντας να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των πιο αδύναμων μελών της κοινωνίας, των παιδιών. Την ώρα που, η μία μετά την άλλη, οι ευρωπαϊκές χώρες αυστηροποιούν τις αντικαπνιστικές τους νομοθεσίες, στη χώρα μας το δίκαιωμα στην υγεία καταπατάται από το “δικαίωμα” στο τσιγάρο. Τα βήματα προόδου στην εφαρμογή του αντικαπνιστιοκού νόμου και κατ’ επέκταση στη μείωση του επιπολασμού του καπνίσματος είναι δειλά.

Το παραδέχθηκε και ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Γ. Μπασκόζος κατά τη συνέντευξη τύπου της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ) , με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος.

“Δεν μπορώ να διαπραγματευτώ ισχύον νόμο. Μπορώ μόνο να πιέσω για την εφαρμογή του”, σημείωσε αφού ομολόγησε πως “ο νόμος δεν έχει εφαρμοστεί”. “Η κατάσταση είναι κακή, όταν η αντικαπνιστική νομοθεσία εφαρμόστηκε σε χώρες που κανείς δεν θα το περίμενε”, προσέθεσε ο κ. Μπασκόζος.

Αλλά για τον ΓΓ Δημόσιας Υγείας υπέρτατο δικαίωμα είναι αυτό παθητικού καπνιστή, που δεν θέλει να εκτίθεται στον επιβλαβή καπνό των τσιγάρων, προσθέτοντας όμως ότι δεν υπάρχει καμία εκδικητική διάθεση.

Την ίδια ώρα οι Πνευμονολόγοι ζητούν από την πολιτεία να εφαρμόσει βασικές πολιτικές κατά του καπνίσματος σε συνδυασμό με τον επιστημονικό σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης και διακοπής. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν όχι μόνο να μειωθεί στη χώρα μας «το υψηλό φορτίο νοσηρότητας και θνησιμότητας εξαιτίας του καπνίσματος, αλλά να αποτελέσουν και πυλώνα στήριξης της εθνικής οικονομίας», όπως τόνισε οΠρόεδρος της Ε.Π.Ε. και Συντονιστής Διευθυντής της 6ης Πνευμονολογικής Κλινικής του ΓΝΝΘΑ “Η Σωτηρία”, Μιχάλης Τουμπής.

Η νόσος 

Το κάπνισμα είναι χρόνια νόσος! ΗΕπίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Πρόεδρος της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος, Ελέγχου του καπνού, Ιατρικής Εκπαίδευσης και Προαγωγής Υγείας της Ε.Π.Ε και της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρίας (E.R.S), Παρασκευή Κατσαούνου ήταν σαφής.

Η νόσος του καπνίσματος, λοιπόν, επηρεάζει όλα τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Μάλιστα, ένας στους δύο καπνιστές θα νοσήσει ή θα δει υπάρχουσα πάθηση του να επιδεινώνεται, όπως προειδοποίησε η κ. Κατσαούνου.

“Ο καπνιστής ζει 11 με 12 χρόνια λιγότερο”, προειδοποίησε ο κ. Τουμπής.

Πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν ετησίωςαπό νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 10% της συνολικής παγκόσμιας θνησιμότητας και που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά την επόμενη 20ετία. 650.000 θάνατοι καταγράφονται ετησίως στην Ε.Ε., με 20% αυτών να αφορούν παθητικούς καπνιστές. “Με βάση υπολογισμούς του ΠΟΥ, το κάπνισμα είναι η βασική αιτία του 17% των θανάτων σε Έλληνες άνω των 30 ετών”, τόνισε η κ. Κατσαούνου και επεσήμανε πως, επιπλέον, στη χώρα μας έχουμε και βαρύτατους καπνιστές, με πάνω από 1 πακέτο τσιγάρα την ημέρα.

Το κάπνισμα αποτελεί και την πρώτη αιτία χαμένων εργατοωρών (με ποσοστό 13%). Το κόστος του διεθνώς αγγίζει τα $500 δισ. και μόνο στη χώρα μας οι συνολικές δαπάνες συνεπεία του καπνίσματος ανέρχονται σε €3,3 δισ., ετησίως.

“Στην Ελλάδα, το 2011 το κόστος της νοσοκομειακής φροντίδας λόγω του καπνίσματος ήταν 554 εκατ. ευρώ ετησίως (10.7% του εθνικού νοσοκομειακού προϋπολογισμού τότε). Το κόστος αυτό ήταν απόρροια των 199.028 εισαγωγών λόγω του καπνίσματος (8.9% του συνόλου των εισαγωγών στα νοσοκομεία της χώρας)”, σημείωσε η κ. Κατσαούνου.

Άλλωστε, όπως ανέφερε η Διευθύντρια ΕΣΥ Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΑΓΝΗ και Συντονίστρια της Ομάδας Διακοπής Καπνίσματος της Ε.Π.Ε., Ιωάννα Μητρούσκα “δεν υπάρχει ασφαλές τσιγάρο”.

Την ίδια ώρα, οι πνευμονολόγοι προειδοποιούν πως οι ίδιοι περιορισμοί που ισχυουν για το τσιγάρο θα πρέπει να ισχύουν και για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, καθώς δεν υπάρχουν μακροχρόνιες μελέτες για τις επιπτώσεις και καθόλου έρευνες για τους παθητικούς καπνιστές.

Δράσεις και Λύσεις

Η ανάγκη εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας είναι κομβικής σημασίας.

Η Ευρωπαϊκή Κοινοτική Οδηγία για τα Προϊόντα Καπνού (Tobacco Product Directive – TPD) έπρεπε να είχε εφαρμοστεί από όλες τις χώρες έως τις 20 Μαΐου 2016, όπως υπογράμμισε η Καθηγήτρια Πνευμονολογίας του Ε.Κ.Π.Α, μέλος του ΔΣ της ERS και Πρόεδρος του Ειδικού Συμβουλίου που ασχολείται με θέματα Αναπνευστικής και Δημόσιας Υγείας, Χριστίνα Γκράτζιου.

Η Οδηγία περιλαμβάνει την εφαρμογή ορισμένων κανόνων όσον αφορά τα προϊόντα καπνού (τσιγάρα και στριφτό καπνό) και στοχεύει αφενός στη μείωση του αριθμού των καπνιστών – με ιδιαίτερη επικέντρωση στην αποθάρρυνση των εφήβων και των νέων να αρχίσουν το κάπνισμα – και αφετέρου στη διασφάλιση της πλήρους και ορθής ενημέρωσης των ευρωπαίων πολιτών αναφορικά με τις επιβλαβής επιπτώσεις της χρήσης των προϊόντων καπνού.

Μεταξύ αυτών, TPD προβλέπει την εφαρμογή της χρήσης κοινής συσκευασίας πακέτου τσιγάρων, σύμφωνα με τις Συστάσεις της Ευρωπαϊκής Κοινοτικής Οδηγίας για τα Προϊόντα Καπνού. Έχει εφαρμοστεί, ήδη, στην Ιρλανδία, τη Βρετανία και τη Γαλλία, με πρωτοπόρα την Αυστραλία.

«Υπολογίζεται ότι μία μείωση της χρήσης των τσιγάρων κατά 2% θα μειώσει κατά 2,4 εκατ. τον αριθμό των καπνιστών στην Ευρώπη, με παράλληλη σημαντική μείωση της εμφάνισης νοσημάτων, που προκαλεί το κάπνισμα, μείωση του κόστους νοσηλειών και θεραπειών και επομένως σημαντικό όφελος από τη μείωση του κόστους υγείας που υπολογίζεται στα €506 εκατ.», σημείωσε η κ. Γκράτζιου.

Η διακοπή του καπνίσματος για τους περισσότερους δεν είναι εύκολη υπόθεση. Μόλις το 5% των καπνιστών καταφέρνει να το κόψει χωρίς βοήθεια. Πολύτιμοι αρωγοί σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να αποτελέσουν οι επιστήμονες των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος (ΙΔΚ) της ΕΠΕ, που λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα.

«Τα ελληνικά ΙΔΚ έχουν τα υψηλότερα ποσοστά επιτυχίας στη διακοπή του καπνίσματος στην Ευρώπη», δήλωσε η κ. Μητρούσκα.

Αλλά, «δυστυχώς, λόγω της άγνοιας του κοινού για τα Ι.Δ.Κ, μόνο το 20% εκείνων που επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα έχει τη δυνατότητα να κάνει μια οργανωμένη προσπάθεια, η οποία όμως συχνά δε γίνεται με επιστημονικά αποδεδειγμένους τρόπους. Παράλληλα, τα ερευνητικά στοιχεία έδειξαν ότι υπάρχει λανθασμένη αντίληψη του κοινού σχετικά με το κόστος και τη διάρκεια της θεραπείας, ενώ καταγράφεται και πλήρης άγνοια για την αποτελεσματικότητα τους».

Ειναι ενδεικτικό ότι, ακόμα και από την πλευρά των οικονομικών δεικτών, η διακοπή καπνίσματος διακρίνεται για τη βέλτιστη σχέση κόστους-ωφέλους. Όταν η θεραπεία ενός ασθενούς με υπέρταση φθάνει τις 60.000 ευρώ, με στατίνες €95.000, για έναν καπνιστή το κόστος είναι €600.

«Το κόστος του καπνίσματος είναι μεγαλύτερο από το κόστος θεραπείας σε ΙΔΚ», ανέφερε ο Καθηγητής Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γενικός Γραμματέας της Ε.Π.Ε., Θεόδωρος Βασιλακόπουλος.

Ωστόσο, «αν και η διακοπή του καπνίσματος είναι η πλέον αποτελεσματική, φτηνή και βραχεία παρέμβαση για τη μείωση της θνησιμότητας σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, τα φάρμακα για τη διακοπή του καπνίσματος δεν αποζημιώνονται στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλα σκευάσματα που κρίνονται λιγότερα αποτελεσματικά», συμπλήρωσε η κ. Κατσαούνου