Καρκινογόνα αντιμικροβιακή ουσία σε σαπούνια και σαμπουάν

Η τρικλοζάνη είναι πιθανώς η πιο κοινή αντιμικροβιακή ουσία, ενώ παλαιότερες μελέτες την έχουν ανιχνεύσει κατ’ επανάληψη στο περιβάλλον. Περίπου 1.500 τόνοι τρικλοζάνης παράγονται κάθε χρόνο παγκοσμίως και ένα μεγάλο μέρος τους καταλήγει στα ποτάμια και στις θάλασσες.
Στο παρελθόν είχαν, επίσης, εκφραστεί ανησυχίες για την εν λόγω ουσία και η νέα μελέτη επαναφέρει στο ζήτημα στο προσκήνιο, αν και άλλοι επιστήμονες εμφανίζονται επιφυλακτικοί για το πόσο σοβαρό είναι το ζήτημα και αν όντως φταίει άμεσα η τρικλοζάνη. Πρόκειται για μια συνθετική ουσία, που δεν υπάρχει στη φύση, ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του ’70 και η οποία έχει πλέον ανιχνευτεί στα ούρα περίπου του 75% των ανθρώπων.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, με επικεφαλής τον καθηγητή Ρόμπερτ Τάκι των τμημάτων Χημείας, Βιοχημείας και Φαρμακευτικής, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανέφεραν ότι, παρά την ευρέως διαδεδομένη χρήση της τρικλοζάνης (triclosan), η μακροχρόνια έκθεση σε αυτή μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα πειραματόζωα, προκαλώντας καρκίνο και ηπατική ίνωση μέσω βιολογικών μηχανισμών που είναι παρόμοιοι με εκείνους των ανθρώπων.
Ο Ρόμπερτ Τάκι δήλωσε ότι «η ολοένα αυξανόμενη χρήση της τρικλοζάνης σε καταναλωτικά προϊόντα μπορεί να υπεραντισταθμίζει τα μέτρια οφέλη της και να συνιστά ένα πολύ πραγματικό κίνδυνο τοξικότητας για το ήπαρ των ανθρώπων, όπως συμβαίνει και στα ποντίκια, ιδίως όταν συνδυαστεί με άλλες ουσίες που έχουν παρόμοια δράση».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η εν λόγω ουσία διαταράσσει την ομαλή λειτουργία του ήπατος των πειραματόζωων και αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκινικών όγκων στο ήπαρ τους μετά από εξάμηνη έκθεση σε αυτήν (ισοδυναμεί με περίπου 18 ανθρώπινα έτη). Η τρικλοζάνη φαίνεται να μπλοκάρει τη δράση μιας πρωτεΐνης, η οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες καθαρίζει το σώμα από ξένες χημικές ουσίες. Τα ηπατικά κύτταρα, υφιστάμενα αυξημένο στρες λόγω αναστολής της δράσης της αποτοξινωτικής πρωτεΐνης, αρχικά εμφανίζουν σημάδια ίνωσης και τελικά καρκίνου.
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι η χρήση της θα έπρεπε να περιοριστεί, ιδίως σε προϊόντα όπου αφθονεί, χωρίς να παρέχει τόσο σημαντικό όφελος, όπως στα υγρά σαπούνια χεριών. Από την άλλη, εκτίμησαν ότι σε άλλα προϊόντα όπως οι οδοντόπαστες, όπου χρησιμοποιείται σε πολύ μικρές ποσότητες (ένα γραμμάριο οδοντόπαστας περιέχει περίπου 0,03% τρικλοζάνη), δεν συντρέχει λόγος περιορισμού της.
Ήδη πάντως η τρικλοζάνη έχει μπει στο «μικροσκόπιο» της αρμόδιας εποπτικής Αρχής των ΗΠΑ, της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), αν και, όπως ανακοίνωσε, δεν διαθέτει ακόμη στοιχεία που να δικαιολογούν μια νέα σύσταση κατά της χρήσης της σε ευρείας χρήσης καταναλωτικά προϊόντα.