Καρκίνος εντέρου: Τα αναψυκτικά διαίτης ελαττώνουν το ποσοστό υποτροπής;

Μικρότερο κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου ή θανάτου έχουν όσοι ασθενείς σταδίου 3 απαρνιούνται τα αναψυκτικά που περιέχουν ζάχαρη και επιλέγουν αυτά με τεχνητές γλυκαντικές ουσίες. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν ερευνητές, οι οποίοι δήλωσαν ότι παρά τις αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με την επίδραση των τεχνητών γλυκαντικών στην υγεία του ανθρώπου, η δική τους μελέτη δείχνει ότι βοηθούν στην αποφυγή υποτροπής του καρκίνου και θανάτου σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για προχωρημένο καρκίνο του παχέος εντέρου.

«Μετά τις μελέτες που έδειξαν ότι το κόκκινο και το επεξεργασμένο κρέας αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου, τα αποτελέσματα των οποίων υιοθετήθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ο οποίος τα κατέταξε στην Ομάδα 1 (όπου κατηγοριοποιούνται οι τροφές που αποδεδειγμένα προκαλούν καρκίνο), μια νέα μελέτη δίνει αισιόδοξα μηνύματα στους ανθρώπους που ήδη έχουν εμφανίσει καρκίνο του παχέος εντέρου, μια νόσο που επηρεάζει περί τους 1,7 εκ. ανθρώπους κάθε χρόνο παγκοσμίως», επισημαίνει ο γενικός χειρουργός Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος – Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών – Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr).

Υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του εντέρου έχουν οι άνθρωποι με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό της νόσου, με οικογενή πολυποδίαση, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, με σύνδρομα Gardner, Oldfield, Turcot, κ.ά. Παράγοντες κινδύνου είναι, εκτός της ηλικίας και της κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, η παχυσαρκία, η υπερκατανάλωση αλκοόλ, ο διαβήτης, η καθιστική ζωή και η διατροφή με περιορισμένες φυτικές ίνες. Η νόσος σπανίως εμφανίζεται πριν από την ηλικία των 40 ετών, οι πιθανότητες αυξάνουν προοδευτικά στους ανθρώπους ηλικίας 40-50 ετών και κάθε επιπλέον δεκαετία είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική, δεδομένου ότι πάνω από το 90% των περιπτώσεων διαγιγνώσκεται σε άτομα άνω των 50. Στατιστικά εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες συγκριτικά με τις γυναίκες, με τον μέσο κίνδυνο κατά τη διάρκεια ζωής του ανθρώπου να είναι περίπου 5%. Η νόσος έχει υψηλά ποσοστά επιβίωσης, αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως. Το στάδιο της νόσου κατά τη διάγνωση, δηλαδή πόσο έχει προχωρήσει ο καρκίνος σε άλλα όργανα του σώματος, προσδιορίζει και τις πιθανότητες πλήρους ίασης.

Η συγκεκριμένη μελέτη αφορούσε σε ανθρώπους με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου 3, δηλαδή ο καρκίνος είχε εξαπλωθεί σε έναν ή περισσότερους λεμφαδένες της περιοχής κατά τη στιγμή της διάγνωσης, που είχαν ήδη λάβει θεραπεία.

Για τη μελέτη τους οι ερευνητές, από το Κέντρο Καρκίνου του Πανεπιστημίου Yale, ανέλυσαν τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από 1.018 ασθενείς. Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν συμπληρώσει ερωτηματολόγια σχετικά με τη διατροφή τους κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία, τα οποία ανέλυσαν οι ερευνητές χρησιμοποιώντας στατιστικά εργαλεία για να μετρήσουν το συσχετισμό μεταξύ της κατανάλωσης αναψυκτικών διαίτης – όπως κόλα με ή χωρίς καφεΐνη – και της υποτροπής του καρκίνου και του θανάτου εξαιτίας αυτού.

Τα δεδομένα, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό PLOS ONE, κάλυπταν μια μέση περίοδο παρακολούθησης 7,3 ετών μετά το πρώτο ερωτηματολόγιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, 348 ασθενείς παρουσίασαν είτε νέους πρωτοπαθείς όγκους, είτε υποτροπή του καρκίνου του παχέος εντέρου. Από αυτούς, 265 πέθαναν κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης.

Η ανάλυση αποκάλυψε ότι σε σύγκριση με εκείνους που τα απέφευγαν σε μεγάλο βαθμό, οι ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που κατανάλωσαν τουλάχιστον ένα αναψυκτικό διαίτης ποσότητας 340 ml ημερησίως είχαν σχεδόν 50% λιγότερες πιθανότητες να υποτροπιάσουν ή να πεθάνουν κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Περαιτέρω ανάλυση κατέδειξε ότι η αντικατάσταση μιας μερίδας ενός κανονικού αναψυκτικού με ένα διαίτης ευθυνόταν για περίπου το ήμισυ της μείωσης του κινδύνου υποτροπής και θανάτου.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν επίσης ότι η επιβίωση (τόσο η συνολική όσο και ο χρόνος χωρίς υποτροπή) επιμηκύνθηκε αναλογικά με την αύξηση της κατανάλωσης τεχνητών γλυκαντικών αναψυκτικών. Όπως δήλωσαν, ένας αυξανόμενος όγκος βιβλιογραφίας έχει συνδέσει την υποτροπή και τον θάνατο από καρκίνο του παχέος εντέρου με «καταστάσεις πλεονάζουσας ενεργειακής ισορροπίας». Αυτές χαρακτηρίζονται συνήθως από παράγοντες όπως ο διαβήτης, το αυξημένο γλυκαιμικό φορτίο και η αυξημένη κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών.

«Από τις μέχρι σήμερα μελέτες δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η ζάχαρη αυξάνει άμεσα τον κίνδυνο για καρκίνο, σίγουρα όμως υπάρχει ένας έμμεσος συσχετισμός. Τα κύτταρα, υγιή και καρκινικά, χρειάζονται τη γλυκόζη (ζάχαρη) ως καύσιμο, η οποία λαμβάνεται από τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες, συμπεριλαμβανομένων λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής αλέσεως και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ κάποια ποσότητα παράγεται το σώμα μας από πρωτεΐνες. Όμως, οι τροφές υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, προσθέτουν επιπλέον θερμίδες στον οργανισμό οδηγώντας σε αύξηση του σωματικού βάρους. Η παχυσαρκία είναι, λοιπόν, η αιτία εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου και όχι η ίδια η ζάχαρη. Η αντικατάσταση των τροφίμων ή ποτών/αναψυκτικών που περιέχουν ζάχαρη και παχαίνουν με τα αντίστοιχα χωρίς ζάχαρη προστατεύουν τον ασθενή με καρκίνο του παχέος εντέρου από την αύξηση του βάρους, οπότε και από τον κίνδυνο υποτροπής ή θανάτου», διευκρινίζει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος. «Η ζάχαρη, όμως, είναι παράγοντας κινδύνου και για άλλες νόσους του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn, αλλά και επιδείνωσης των συμπτωμάτων τους. Γι’ αυτό και θα πρέπει να καταναλώνεται με φειδώ, εάν δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς από τη διατροφή».