Με αφορμή το Αμερικανικό Συνέδριο Ογκολογίας (ASCO) που διεξάγεται από τις 30 Μαΐου 2025 στο Σικάγο, παρουσιάστηκαν σημαντικά αποτελέσματα από κλινικές μελέτες που ενδέχεται να αλλάξουν την θεραπευτική προσέγγιση στον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Ειδικότερα, χθες ανακοινώθηκαν τα πολύ σημαντικά αποτελέσματα της μελέτης ATOMIC που είναι η πρώτη θετική μελέτη χορήγησης επικουρικής ανοσοθεραπείας σε ασθενείς με σταδίου ΙΙΙ καρκίνο παχέος εντέρου και μικροδορυφορική αστάθεια.Τα στοιχεία σχολιάζουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Δρ. Αγγελική Ανδρικοπούλου, Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας), Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής)  ανακοινώθηκαν

Η μελέτη ATOMIC αλλάζει την επικουρική θεραπεία
Η μελέτη ATOMIC, η πρώτη θετική μελέτη για τη χορήγηση ανοσοθεραπείας σε ασθενείς με στάδιο ΙΙΙ καρκίνο παχέος εντέρου και μικροδορυφορική αστάθεια (dMMR/MSI-H), έδειξε εντυπωσιακά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τους ερευνητές της Θεραπευτικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, η συγχορήγηση του atezolizumab με χημειοθεραπεία (FOLFOX) για 6 μήνες, ακολουθούμενη από ανοσοθεραπεία για ακόμη 6 μήνες, μείωσε την πιθανότητα υποτροπής κατά 50%.

Η προσθήκη της ανοσοθεραπείας στην επικουρική χημειοθεραπεία φαίνεται να βελτιώνει σημαντικά την πρόγνωση. Υπόψη πρέπεθ να ληφεί ότι οι ασθενείς με μικροδορυφορική αστάθεια αποτελούν 5% των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο και10-15% των ασθενών με μη μεταστατικό καρκίνο.

Κατά τη μελέτη ATOMIC η ανοσοθεραπεία με atezolizumab προστέθηκε στην χημειοθεραπεία FOLFOX (οξαλιπλατίνη, λευκοβορίνη, 5-φθοριοουρακίλη), σε 6 μήνες σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία και 6 μήνες ως μονοθεραπεία. Αναλυτικά, το ποσοστό χωρίς υποτροπή στα τρία χρόνια καταγράφηκε 86% στους ασθενείς που έλαβαν ανοσοθεραπεία και 76% στους ασθενείς που έλαβαν μόνο χημειοθεραπεία. Όπως προαναφέρθηκε  υπολογίζεται η μείωση κινδύνου υποτροπής κατά 50% στους ασθενείς με λεμφαδενική νόσο και μικροδορυφορική αστάθεια.

Εκτιμάται ότι θα φέρει αλλαγές στην κλινική πρακτική: Τα αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να τροποποιήσουν την προσέγγιση της επικουρικής θεραπείας.Οι ασθενείς με μικροδορυφορική αστάθεια εμφανίζουν αντοχή στη χημειοθεραπεία, καθιστώντας την ανοσοθεραπεία απαραίτητη στη θεραπεία τους.

BREAKWATER: Νέα προσέγγιση για μεταστατικό καρκίνο με μετάλλαξη BRAF V600E

Η μελέτη BREAKWATER, που αφορά ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου και μετάλλαξη BRAF V600E, έδειξε ότι η συνδυαστική θεραπεία με encorafenib και binimetinib, μαζί με χημειοθεραπεία FOLFOX, διπλασίασε τη συνολική επιβίωση από 15 σε 30 μήνες, μειώνοντας τον κίνδυνο θανάτου κατά 51%.

Σημειώνεται ότι περίπου το 8-12% των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου φέρουν τη μετάλλαξη BRAF V600E.
Η εν λόγω μετάλλαξη αυτή σχετίζεται με επιθετική νόσο και χειρότερη πρόγνωση.

Ειδικότερα, η μελέτη BREAKWATER εισάγει τον συνδυασμό encorafenib και binimetinib στην πρώτη γραμμή θεραπείας. Ο συνδυασμός με FOLFOX χημειοθεραπεία (οξαλιπλατίνη, λευκοβορίνη, 5-φθοριοουρακίλη) πέρα από τον διπλασιασμό της συνολικής επιβίωσης  από 15 σε 30 μήνες, μείωσε τον κίνδυνο θανάτου κατά 51% και τον κίνδυνο υποτροπής κατά 47%. Επίσης, αύξησε το ποσοστό ανταπόκρισης από 37% σε 66%.

Όσο για την Κλινική σημασία του η νέα θεραπεία ανατρέπει την καθιερωμένη προσέγγιση για ασθενείς με BRAF V600E μετάλλαξη. Οι ασθενείς  φαίνεται να αποκτούν μια νέα αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή, καλά ανεκτή, με αναμενόμενο προφίλ τοξικότητας.

CheckMate 8HW: Νέα δεδομένα για διπλή ανοσοθεραπεία

Η μελέτη CheckMate 8HW, που εξετάζει τη χορήγηση Nivolumab και Ipilimumab σε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου και μικροδορυφορική αστάθεια, δείχνει ότι η θεραπεία μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής κατά 72%, ακόμη και μετά την πρώτη γραμμή θεραπείας.

Άξιο λόγου είναι ότι οι ασθενείς με μικροδορυφορική αστάθεια αποτελούν περίπου το 4-5% των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου. Οι ασθενείς αυτοί ανταποκρίνονται ιδιαίτερα καλά στην ανοσοθεραπεία.
Επίσης αξιομνημόνευτο είναι ότι τον Απρίλιο του 2025, ο FDA  ενέκρινε τη συνδυαστική θεραπεία με Nivolumab και Ipilimumab.
-Η έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα της μελέτης CheckMate 8HW, που είχαν ανακοινωθεί για πρώτη φορά στο ASCO Gastrointestinal Cancers Symposium 2024.

Από τη μελέτη προέκυψαν  νέα δεδομένα επιβεβαιώνουν το κλινικό όφελος της διπλής ανοσοθεραπείας, δηλαδή η προαναφερόμενη μείωση κινδύνου υποτροπής κατά 72%, ακόμα και μετά τη δεύτερη γραμμή θεραπείας. Επίσης καταγράφηκε βελτίωση της συνολικής επιβίωσης, ανεξάρτητα από τις επόμενες θεραπείες.

Σχετικά με την  Κλινική σημασία η θεραπεία με Nivolumab και Ipilimumab καθιερώνεται ως πρώτη γραμμή θεραπείας στους ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου και μικροδορυφορική αστάθεια. Η αποτελεσματικότητα της θεραπείας επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη αξία της ανοσοθεραπείας για αυτή την ομάδα ασθενών.

ANCHOR: Νέες θεραπείες χωρίς RAS/BRAF μεταλλάξεις

Η μελέτη ANCHOR συνέκρινε τη χορήγηση του anlotinib, ενός αναστολέα τυροσινικής κινάσης, με την κλασική αντιοαγγειογενετική θεραπεία bevacizumab. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το anlotinib προσφέρει παρόμοιο όφελος, δίνοντας μια νέα θεραπευτική επιλογή στους ασθενείς.

Συγκεκριμένα, η μελέτη συνέκρινε τη χορήγηση anlotinib, ενός αναστολέα τυροσινικής κινάσης, με την αντιοαγγειογενετική θεραπεία bevacizumab. Το anlotinib δρα αναστέλλοντας πολλαπλούς υποδοχείς, συμπεριλαμβανομένου του VEGFR, εμποδίζοντας έτσι την αγγειογένεση και τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό.

Κατά τη διαδικασία οι ασθενείς με μη προθεραπευμένο μεταστατικό καρκίνο παχέος εντέρου χωρίς RAS/BRAF μετάλλαξη τυχοποιήθηκαν σε δύο ομάδες:

• Λήψη από του στόματος anlotinib.
•  Ενδοφλέβια αντιοαγγειογενετική θεραπεία με bevacizumab, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία (οξαλιπλατίνη, καπεσιταβίνη).

Μετά από 4-8 κύκλους θεραπείας, οι ασθενείς συνέχισαν θεραπεία συντήρησης είτε με anlotinib είτε με bevacizumab σε συνδυασμό με καπεσιταβίνη. Τα ευρήματα έδειξαν  πως το Anlotinib λεχει παρόμοιο όφελος με το bevacizumab. Ακόμη καταγράφηκε, διάστημα χωρίς πρόοδο νόσου περίπου 11 μήνες και στις δύο θεραπείες. Το  ποσοστό ανταπόκρισης ήταν  62%, ίδιο και στις δύο ομάδες θεραπείας. Ακόμη και η διάρκεια ανταπόκρισης ήταν παρόμοια στις δύο ομάδες. Οι παρενέργειες ήταν ανάλογες μεταξύ των δύο θεραπειών.