Η εξέλιξη του ιού των νυχτερίδων υποδηλώνει ότι ο ιός SARS-Cov-2 που οδηγεί στη λοίμωξη Covid-19 προέκυψε φυσικά και εξαπλώθηκε στους ανθρώπους μέσω του εμπορίου άγριων ζώων, σύμφωνα με  νέα μελέτη. Τα αποτελέσματα της μελέτης υπονομεύουν την ευρέως διαδεδομένη και πολύ αμφισβητούμενη άποψη ότι ο ιός κατασκευάστηκε σε εργαστήριο.

Οι ερευνητές της νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Cell κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πανδημία Covid-19 προκλήθηκε από το εμπόριο άγριων ζώων στην Κίνα, παρόμοια με τις συνθήκες που οδήγησαν στην επιδημία SARS το 2002, σύμφωνα με το διεθνές μέσο ενημέρωσης iflscience.com.  Η ανάλυση δείχνει ότι ο πρόγονος του SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί την Covid-19, προήλθε από τη Δυτική Κίνα ή το Βόρειο Λάος και στη συνέχεια έφυγε από εκεί αρκετά χρόνια πριν από την εμφάνιση της νόσου σε ανθρώπους στην κεντρική Κίνα. Αυτό σημαίνει ότι ο ιός ταξίδεψε έως και 2.700 χιλιόμετρα (1.678 μίλια) σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα – πολύ γρήγορα για να μπορεί να εξηγηθεί από τη φυσική διασπορά μέσω των κύριων ξενιστών του, των πεταλοειδών νυχτερίδων.

Ζωονοσολογική διάχυση

Ο SARS-CoV-2 είναι μόνο ένα στέλεχος μιας ομάδας αναπνευστικών ιών, γνωστών ως sarbecoviruses, που φιλοξενούνται κυρίως από τις συγκεκριμένες νυχτερίδες. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει επίσης το ιικό στέλεχος που ευθύνεται για την επιδημία SARS του 2002-2003, τον SARS-CoV-1.

Αυτοί οι ιοί δεν βλάπτουν τις ίδιες τις νυχτερίδες, αλλά μπορούν να μεταφερθούν στον άνθρωπο, στον οποίο προκαλούν ασθένεια, μέσω μιας διαδικασίας γνωστής ως «ζωονοσολογική διάχυση». Ωστόσο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πανδημικά φαινόμενα, αλλά δεν είναι ακόμη απολύτως σαφές πού ακριβώς συνέβη αυτή η μεταφορά ή εαν εμπλέκονται και άλλα ζώα εκτός από τις νυχτερίδες.

Για να το ανακαλύψουν, ο Joel Wertheim, καθηγητής Ιατρικής στο Τμήμα Λοιμωδών Νοσημάτων και Παγκόσμιας Δημόσιας Υγείας της Ιατρικής Σχολής του UC San Diego, και οι συνεργάτες του ανέλυσαν τα δεδομένα της αλληλουχίας του γονιδιώματος τόσο του SARS-CoV-1 όσο και του 2. Αυτό τους επέτρεψε να χαρτογραφήσουν την εξελικτική ιστορία των ιών στην Ασία πριν από την εμφάνισή τους στον άνθρωπο. Πρόκειται για μια διαδικασία που δεν είναι εύκολη. «Όταν δύο διαφορετικοί ιοί μολύνουν την ίδια νυχτερίδα, μερικές φορές αυτό που βγαίνει από τη νυχτερίδα είναι ένα αμάλγαμα από διαφορετικά κομμάτια και των δύο ιών», εξήγησε ο κ. Wertheim. «Ο ανασυνδυασμός περιπλέκει την κατανόηση της εξέλιξης αυτών των ιών, επειδή έχει ως αποτέλεσμα διαφορετικά τμήματα του γονιδιώματος να έχουν διαφορετική εξελικτική ιστορία».

Γενεαλογικό δέντρο των ιών

Για να παρακάμψει αυτό το πρόβλημα, η ομάδα αντί αυτού εντόπισε και χρησιμοποίησε όλες τις μη ανασυνδυασμένες περιοχές των γονιδιωμάτων των ιών για να φτιάξει το γενεαλογικό δέντρο των ιών. Αυτός ο χάρτης αποκάλυψε ότι οι σαρβεκοϊοί που σχετίζονται με τους SARS-CoV-1 και Sars-CoV-2 κυκλοφορούσαν γύρω από τη Δυτική Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία για χιλιάδες χρόνια, κινούμενοι σε αυτές τις περιοχές με παρόμοιους ρυθμούς με τους ξενιστές τους.

«Οι πεταλοειδείς νυχτερίδες έχουν εκτιμώμενη περιοχή αναζήτησης τροφής περίπου 2-3 (χιλιόμετρα) και ικανότητα διασποράς παρόμοια με την ταχύτητα διάχυσης που εκτιμήσαμε για τους σαρβεκοϊούς που σχετίζονται με τον SARS-CoV-2», πρόσθεσε ο Simon Dellicour, συν-συγγραφέας και επικεφαλής του Εργαστηρίου Χωρικής Επιδημιολογίας στο Université Libre de Bruxelles και επισκέπτης καθηγητής στο KU Leuven.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι οι πιο πρόσφατοι πρόγονοι αυτών των δύο στελεχών εγκατέλειψαν τις αρχικές τους πατρίδες λιγότερο από 10 χρόνια πριν εμφανιστούν για πρώτη φορά στον άνθρωπο.«Δείχνουμε ότι ο αρχικός SARS-CoV-1 κυκλοφορούσε στη Δυτική Κίνα – μόλις ένα με δύο χρόνια πριν από την εμφάνιση του SARS στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ, στη Νότια Κεντρική Κίνα, και ο SARS-CoV-2 στη Δυτική Κίνα ή στο Βόρειο Λάος – μόλις πέντε με επτά χρόνια πριν από την εμφάνιση του COVID-19 στη Γουχάν», δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Jonathan E. Pekar, απόφοιτος του 2023 του προγράμματος Βιοπληροφορικής και Βιολογίας Συστημάτων της Ιατρικής Σχολής του UC San Diego και τώρα μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου.

Συμπεράσματα

Με βάση αυτές τις πληροφορίες της μελέτης, είναι εξαιρετικά απίθανο αυτά τα στελέχη του ιού να έχουν μετακινηθεί τόσο μακριά τόσο γρήγορα μέσω νυχτερίδων. Αντίθετα, είναι πολύ πιο πιθανό να μεταφέρθηκαν τυχαία από εμπόρους άγριων ζώων μέσω ενδιάμεσων ξενιστών.

Υπενθυμίζεται ότι και προηγούμενες έρευνες είχαν ήδη υποδείξει ότι ο SARS-CoV-1 μεταφέρθηκε αρχικά από την επαρχία Γιουνάν της Δυτικής Κίνας στην επαρχία Γκουανγκντόν από μολυσμένα φοινικόπτερο και ρακούν σκύλους, τα οποία εμπορεύονται για τη γούνα και το κρέας τους. Αυτά τα νέα δεδομένα παρέχουν αδιάσειστες αποδείξεις ότι η λοίμωξη Covid-19 πιθανώς έφτασε στον άνθρωπο με παρόμοιο τρόπο.