Περισσότερες από 70 οργανώσεις ασθενών ενώνουν δυνάμεις για να διασφαλίσουν το δικαίωμα ψήφου τους στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA). Σε κρίσιμη καμπή εισέρχεται η αναθεώρηση της γενικής φαρμακευτικής νομοθεσίας της ΕΕ, με τον κίνδυνο να περιοριστεί η θεσμική συμμετοχή των εκπροσώπων ασθενών στις βασικές επιτροπές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων. Με αφορμή αυτή την εξέλιξη, περισσότερες από 70 οργανώσεις ασθενών προσυπογράφουν τη δήλωση της EURORDIS – Rare Diseases Europe και του European Patients’ Forum (EPF), καλώντας την ΕΕ να μην κάνει ένα βήμα πίσω στην εξέλιξη.

Απειλείται το δικαίωμα ψήφου των ασθενών στις επιτροπές CHMP και PRAC

Η αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναθεώρηση προέβλεπε την ενίσχυση της συμμετοχής των ασθενών με δικαίωμα ψήφου στην Επιτροπή Φαρμάκων για Ανθρώπινη Χρήση (CHMP) και την Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης (PRAC) του EMA. Ωστόσο, η συμφωνία του Συμβουλίου της ΕΕ στις 4 Ιουνίου αποδυναμώνει τις προβλέψεις αυτές, προκαλώντας έντονη αντίδραση των ευρωπαϊκών φορέων ασθενών.

25 χρόνια συνεισφοράς σε κίνδυνο

Οι εκπρόσωποι ασθενών συμμετέχουν επί δεκαετίες στις διαδικασίες αξιολόγησης φαρμάκων προσφέροντας μοναδική εμπειρική τεκμηρίωση, εμπιστοσύνη και νοηματοδοτημένη αποδοχή των θεραπειών. Η απόσυρση του δικαιώματος ψήφου τους θα σήμαινε υποβάθμιση της συμμετοχικής δημοκρατίας στον τομέα της υγείας.

Αυξανόμενη συμμαχία – η Ελλάδα παρούσα

Η κοινή δήλωση των EURORDIS και EPF, που δημοσιεύθηκε αρχικά στις 10 Μαρτίου 2025, συγκεντρώνει πλέον υποστήριξη από έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό οργανώσεων-μελών, όπως είναι η Sjögren Europe, η AGORA και η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.). Η συμμετοχή τους αποδεικνύει ότι η φωνή των ασθενών είναι ευρωπαϊκή, διατομεακή και ανθεκτική.

Η τελική ευθεία για τη νομοθεσία

Οι τριμερείς διαπραγματεύσεις μεταξύ Συμβουλίου, Επιτροπής και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αρχίζουν στις 17 Ιουνίου, υπό την Πολωνική Προεδρία. Το αποτέλεσμά τους θα κρίνει αν η νέα φαρμακευτική πολιτική της ΕΕ θα ενισχύσει ή θα συρρικνώσει την ουσιαστική συμμετοχή των ασθενών σε αποφάσεις που τους αφορούν άμεσα.

Αναφερόμενος στην προσπάθεια οργανώσεων ο Marco Greco, πρόεδρος του EPF, επεσήμανε ότι «Με τόσες πολλές οργανώσεις να συμμετέχουν, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: οι οργανώσεις ασθενών πρέπει να παραμείνουν ισότιμοι εταίροι στον ρυθμιστικό κύκλο ζωής των φαρμάκων. Καθώς ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις, καλούμε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να διαφυλάξουν τη σταθερή και ουσιαστική συμμετοχή των εκπροσώπων ασθενών. Αν δεν δοθεί ουσιαστικός χώρος στις φωνές των ασθενών, η νομοθεσία αυτή κινδυνεύει να αποτύχει στον βασικό της στόχο.»

Από την πλευρά της η Virginie Bros-Facer, Διευθύνουσα Σύμβουλος της EURORDIS, υποστήριξε ότι «Οι άνθρωποι που ζουν με σπάνια νοσήματα χρειάστηκαν δεκαετίες για να κατακτήσουν τη θέση τους στη ρυθμιστική διαδικασία – από την περιθωριοποίηση, στη διαβούλευση και τελικά στην ουσιαστική συμμετοχή. Οι εκπρόσωποι ασθενών δεν είναι παθητικοί παρατηρητές, αλλά ενεργά, εξειδικευμένα μέλη των επιτροπών του EMA. Τα δικαιώματα ψήφου δεν είναι συμβολικά – αναγνωρίζουν την αξία της συμβολής μας. Η κατάργησή τους θα αποδυνάμωνε ένα σύστημα που βοηθήσαμε να χτιστεί.»