Ντροπή για την Ελλάδα: Ουραγός της ΕΕ σε θέματα εργασίας ατόμων με αναπηρία  

Στην οπισθοφυλακή της Ευρώπης βρίσκεται η Ελλάδα σε θέματα ανεργίας των ατόμων με αναπηρία. Η χώρα μας είναι  ανάμεσα στις τέσσερις χώρες της ΕΕ με υψηλή ανεργία, καθώς λιγότερο από το ένα τρίτο των πολιτών με αναπηρία έχουν απασχόληση.

Τα λυπηρά αυτά στοιχεία αναδείχθηκαν από  την έκθεση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία «Δικαίωμα στην Εργασία» (EDF), με την Ελλάδα (32,6%), την Ιρλανδία (32,6%), την Κροατία (37%) και την Ισπανία (39) να υστερούν στο θέμα εργασιακών ευκαιριών των ατόμων με αναπηρία στην γηραιά Ήπειρο, καθώς ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 24,4%. Συνεπώς, χάσμα διαπιστώνεται σε ότι αφορά στην πρόσβαση σε ποιοτική απασχόληση για τα άτομα με αναπηρία. Από την έκθεση προκύπτει πως μόνο το 51,3% των ενεργών ατόμων με αναπηρία σε ηλικία εργασίας στην ΕΕ απασχολούνται με μισθωτή εργασία. Εκ του συνόλου του πληθυσμού με αναπηρία μόνο το 49% των γυναικών και το 47,4% των νέων με αναπηρία απασχολούνται με μισθωτή εργασία. Αναφερόμενος στα ευρήματα της έκθεσης ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, Ιωάννης Βαρδακαστάνης, επεσήμανε ότι «η έκθεση δείχνει ξεκάθαρα ότι υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ των δικών μας εμπειριών και των εμπειριών των ατόμων χωρίς αναπηρία. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της δεν μπορούν πλέον να συνεχίσουν να μας αποκλείουν – και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ζητάμε μια Εγγύηση Απασχόλησης και Δεξιοτήτων για την Αναπηρία που θα συμβάλλει στην εξισορρόπηση των όρων ανταγωνισμού».

Τα  στοιχεία της έρευνας συμφωνούν με το 13^ο Δελτίο Στατιστικής Πληροφόρησης του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ, στο οποίο διαπιστώνεται η  αύξηση της διαχρονικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού για τα άτομα με αναπηρία τη τελευταία διετία. Μάλιστα, εκτιμάται ότι το 50% ατόμων με σοβαρή αναπηρία σε ηλικία  16-64 ετών βρίσκονται στο φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ταυτόχρονα, ένα σημαντικό τμήμα του παραγωγικού πληθυσμού με αναπηρία βρίσκεται εντελώς αποκλεισμένο από την πρωταρχική πηγή εισοδήματος, δηλαδή την εργασία, καθώς στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν μετέχει καν στο εργατικό δυναμικό της χώρα. Εμπόδιο θεωρείται πως η λήψη των αναπηρικών επιδομάτων δεν έχει αποσυνδεθεί από την δυνατότητα για εργασία.

Ακόμη και η ηλικιακή ομάδα ατόμων με σοβαρή αναπηρία 65 ετών και άνω  που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή σε κοινωνικό αποκλεισμό  το 2022 ανήλθε σε 27,4% από 22,7% το 2020.  Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πρώτα χρόνια της κρίσης οι ηλικίες αυτές έδειξαν μεγαλύτερα αντοχή στην φτωχοποίηση, χάρη στη προστασία των συντάξεων, αλλά πλέον οι συνεχείς περικοπές στις συντάξεις και η κάθετη πτώση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών συμβάλλουν στο να επιτείνεται ο κίνδυνος εξαθλίωσης.

Αιτίες για το χάσμα επιγραμματικά:

• Η έλλειψη παροχής εύλογων προσαρμογών,
• οι διακρίσεις,
• το στίγμα που υφίστανται τα άτομα με αναπηρία και
• η έλλειψη πρόσβασης σε συμπεριληπτική και ποιοτική εκπαίδευση,
• περιορισμένη χρηματοδότηση και υποστήριξη,
• υπερβολική γραφειοκρατία για πρόσβαση σε εύλογες προσαρμογές (επιβάρυνση τόσο για τους εργοδότες όσο και για τους εργαζόμενους) και
• περιορισμένη διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με την κρατική στήριξη.,
• παρά την οδηγία της ΕΕ για την ισότητα στην απασχόληση δεν υπάρχουν κατευθυντήριες γραμμές προσαρμογής,
• μικρότεροι μισθοί παρά το πρόσθετο κόστος ζωής σε μια κοινωνία που εισάγει διακρίσεις και δεν είναι προσβάσιμη (επιπλέον έξοδα μεταφοράς),
• γενικότερα επιζήμια μοντέλα εργασίας: χαμηλότερους μισθούς (μερικές φορές κάτω από τον κατώτατο μισθό), κακές συνθήκες, λιγότερες ευκαιρίες σταδιοδρομίας και έλλειψη σταθερότητας.

Συστάσεις

Η έκθεση διατυπώνει μια σειρά συστάσεων προς τις δημόσιες αρχές – συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ και των χωρών μελών της:

• Να επιτρέπεται στα άτομα να διατηρούν τα αναπηρικά επιδόματα αναπηρίας όταν εργάζονται,
• απαγόρευση της πρακτικής πληρωμής ατόμων με αναπηρία κάτω από τον κατώτατο μισθό – και προώθηση μοντέλων απασχόλησης που διευκολύνουν τη μετάβαση προς την ένταξη στην ανοιχτή αγορά εργασίας.
• προώθηση αποτελεσματικών πρακτικών για πρόσβαση σε εύλογες προσαρμογές και απασχόληση ατόμων με αναπηρία που επηρεάζονται από άλλες μορφές περιθωριοποίησης.

Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση (αγγλικά) 

Για περισσότερες πληροφορίες για την Ελλάδα, μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ,