Οι «εκπλήξεις» αποτυπώνουν καλύτερα τη γνώση στα νήπια

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας σημαντικής αμερικανικής επιστημονικής έρευνας, η οποία για πρώτη φορά δείχνει ότι τα μωρά έχουν ένα είδος έμφυτης γνώσης για τον κόσμο και τους φυσικούς νόμους, οπότε, όταν οι ενδόμυχες προσδοκίες τους διαψεύδονται από κάτι απρόσμενο και αναπάντεχο, τότε όχι μόνο δίνουν μεγαλύτερη προσοχή, αλλά επίσης αφομοιώνουν καλύτερα νέα πράγματα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τις γνωσιακές ψυχολόγους Έιμι Σταλ και Λάιζα Φέιγκενσον του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», πραγματοποίησαν πειράματα με 110 κοριτσάκια και αγοράκια 11 μηνών, που δεν μιλούσαν ακόμη.
Οι ψυχολόγοι έδειξαν στα μωρά μια σειρά από καταστάσεις, τόσο αναμενόμενες (πχ μια μπάλα που κατρακυλά στην κατηφόρα και σταματά σε ένα τοίχο), όσο και απρόσμενες (πχ μια μπάλα που περνά μέσα από τον τοίχο ή αιωρείται στον αέρα), προκειμένου να συγκρίνουν σε ποια περίπτωση ένα παιδί ενδιαφέρεται να αποκτήσει περισσότερες πληροφορίες και έτσι μαθαίνει με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Το συμπέρασμα ήταν ότι αυτό συμβαίνει, όταν βλέπει γύρω του κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει.
Ανακύπτει, βεβαίως, το ερώτημα: και πώς ξέρει ένα μωρό τι «πρέπει» και τι «επιτρέπεται» να συμβαίνει στον φυσικό κόσμο και τι όχι; Η απάντηση των ερευνητών είναι ότι κάθε παιδί φαίνεται πως γεννιέται με μια θεμελιώδη γνώση και αίσθηση του τι είναι εκ φύσεως αναμενόμενο και τι όχι. Έτσι, ό,τι παραβιάζει -ως δια μαγείας- αυτή την εκ γενετής αίσθηση, γίνεται αυτομάτως πιο ενδιαφέρον και άρα αποτελεί καταλληλότερο ερέθισμα για κατανόηση και για μάθηση.
Συνεπώς, όταν ένα αντικείμενο συμπεριφέρεται αφύσικα (πχ περνά μέσα από τοίχους), τότε το παιδί εστιάζεται περισσότερο σε αυτό το «μαγικό» αντικείμενο και τελικά θέλει να μάθει περισσότερα γι’ αυτό, από ό,τι όταν το αντικείμενο συμπεριφέρεται προβλέψιμα (όπως μια «βαρετή» μπάλα που είναι αναμενόμενο να κυλά σε μια κατηφόρα).
«Τα νήπια χρησιμοποιούν ό,τι ήδη γνωρίζουν για τον κόσμο, προκειμένου να σχηματίσουν προβλέψεις. Όταν αυτές οι προβλέψεις φαίνονται λανθασμένες, τότε τα νήπια χρησιμοποιούν κάτι τέτοιο ως μια ξεχωριστή ευκαιρία για μάθηση. Όταν τα μωρά ξαφνιάζονται, μαθαίνουν πολύ καλύτερα», δήλωσε η Λάιζα Φέιγκενσον.
Μάλιστα τα πειράματα έδειξαν πως τα μωρά προτιμούν ένα «μαγικό» αντικείμενο ακόμη και από ένα ολοκαίνουργιο παιγνίδι, το οποίο όμως κάνει προβλέψιμα πράγματα. Ας το έχουν αυτό υπόψη τους οι γονείς.