Οι προτάσεις του σχεδίου Πισσαρίδη για την Υγεία

Με στόχο την ενίσχυση των αναπτυξιακών προοπτικών του εγχώριου κλάδου της Yγείας, αλλά και την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση του κοινωνικού του ρόλου, κρίνεται απαραίτητη η ριζική αναδιάρθρωση του Συστήματος Υγείας, με ενδυνάμωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας και της Πρόληψης, σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση του Σχεδίου Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία.

Προβάδισμα δίνεται στον εκσυγχρονισμό του συστήματος με καινοτόμες λύσεις, όπως η τηλεϊατρική και οι εφαρμογές εξατομικευμένης διαγνωστικής, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει όχι μόνο σε εξοικονομήσεις κόστους και αποσυμφόρηση των μονάδων υγείας, αλλά και να συνεισφέρει με νέες και ποιοτικές θέσεις εργασίας στην εγχώρια οικονομία.

Προτεραιότητες σε αυτή την κατεύθυνση για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος αποτελούν:

• Ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας και πρόληψης, ώστε να μειωθεί η συσσώρευση στα νοσοκομεία.
• Πλήρης και κατά προτεραιότητα ανάπτυξη του συστήματος ψηφιακού φακέλου ασθενούς. Αυτή είναι ουσιώδης προϋπόθεση για την αύξηση της διαφάνειας και αποτελεσματικότητας του συστήματος.
• Αύξηση αυτονομίας και αξιολόγησης νοσοκομείων και άλλων μονάδων υγείας.
• Εξορθολογισμός της δημόσιας δαπάνης προμηθειών φαρμάκων και υλικών.
• Αύξηση του όγκου γενόσημων φαρμάκων.
• Διασύνδεση των επιστροφών και εκπτώσεων που επιβάλλονται με χαρακτηριστικά καινοτομίας, έρευνας, επενδύσεων των επιχειρήσεων και κλινικές μελέτες.
• Φορολογικές ελαφρύνσεις προς τις επιχειρήσεις για επενδύσεις στην Ε&Α.
• Σταθερό νομοθετικό πλαίσιο με ενσωμάτωση της φαρμακευτικής καινοτομίας.
• Ενίσχυση της πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες.
• Ψηφιοποίηση του τομέα υγείας.
• Ευφυής υγεία (smart health) και έξυπνο νοσοκομείο (μείωση κόστους και βελτιστοποίηση αποδοτικότητας).
• Τηλεϊατρική (φροντίδα ασθενών μέσω τεχνολογίας πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών). Αξιοποίηση των μεγάλων βάσεων δεδομένων και των Real World Evidence Data (για στόχευση και παροχή εξατομικευμένων ιατροτεχνολογικών προϊόντων και φαρμάκων).

Διαπιστώσεις

Η οικονομική κρίση η οποία είχε δεσπόσει στην χώρα επέφερε αρνητικές συνέπειες στις δημόσιες δαπάνες υγείας στη χώρα.

Στην έκθεση καταγράφονται τα εξής δεδομένα: «Η συνολική χρηματοδότηση υγείας έχει υποχωρήσει στο 7,7% του ΑΕΠ (2018) έναντι 9,9% κατά μέσο όρο στην Ευρώπη, ενώ η δημόσια χρηματοδότηση έχει υποχωρήσει στο 4,5% έναντι 7,9% στην Ευρώπη.

Η συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 1.327 ευρώ το 2018 έναντι 2.027 ευρώ το 2009, ενώ η δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας υποχώρησε στην Ελλάδα κατά 43,9% μεταξύ 2009 και 2018, όπου και διαμορφώθηκε στα 779 ευρώ. Σημαντική μείωση, κατά -62% την περίοδο 2009-2019, υπέστη και η δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη, μετατοπίζοντας το βάρος σε ασθενείς και στον φαρμακευτικό κλάδο, μέσω 103 των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback και rebate) που καταβάλλει.

Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία (2019), η εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη έφθασε στα 3,9 δισεκ. ευρώ, με τη συμμετοχή του κλάδου φαρμάκου να εκτιμάται στα 1,35 δισεκ. ευρώ και τη συμμετοχή των ασθενών στα 636 εκατ. ευρώ. Αλλά και στο νοσοκομειακό μέρος, που εκτιμάται λίγο πάνω από 1 δισεκ. ευρώ, πλέον η συμμετοχή του κλάδου στη δαπάνη είναι σχεδόν στο 48%».

Στην έκθεση καταγράφεται χαρακτηριστικά ότι «η κατάσταση αυτή είναι δύσκολα διαχειρίσιμη δεδομένων των στρεβλών κινήτρων που δημιουργεί. Αναλυτικά, από τη μια πλευρά έχουμε συνεχείς μειώσεις των δημοσίων δαπανών υγείας και φαρμάκου και αύξηση συμμετοχής των ασθενών και του κλάδου, ενώ από την άλλη, οι νέες θεραπείες είναι κατά κανόνα ακριβότερες».

Δομικές προκλήσεις

Η γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση προσδόκιμου επιβίωσης και η αύξηση του αριθμού ασθενών με σοβαρές και χρόνιες παθήσεις, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον με αυξημένες πιέσεις στα συστήματα υγείας παγκοσμίως και ανάγκη επανασχεδιασμού της φαρμακευτικής πολιτικής

Ιδιαίτερα, η φαρμακευτική βιομηχανία έρχεται αντιμέτωπη με επιπρόσθετες προκλήσεις που σχετίζονται με την επάρκεια σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, την αναπροσαρμογή των δικτύων διανομής και παραγωγής ώστε η σχετική εφοδιαστική αλυσίδα να έχει μεγαλύτερη ευελιξία, αλλά και αυξημένο παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Υγειονομική κρίση

Η παρούσα κρίση ανέδειξε ακόμη και την ανάγκη προστασίας της δημόσιας υγείας και διασφάλισης επάρκειας φαρμάκων, υλικών και υποδομών αλλά και την ταχύτατη προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης νέων εμβολίων, διαγνωστικών εξετάσεων και θεραπειών. Διάγραμμα 4.25: Συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας (% ΑΕΠ) Ελλάδα-ΕΕ23-Νότιες Χώρες Πηγή: Σύστημα Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ) 2018, ΕΛΣΤΑΤ., 2019, Eurostat, OECD Health Statistics, 2019, επεξεργασία στοιχείων ΙΟΒΕ. Νότιες Χώρες (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία), ΕΕ-23: (μη διαθέσιμα στοιχεία για Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Ρουμανία και Μάλτα)

Επίσης, η παρούσα κρίση δημιουργεί και δυνητικές ευκαιρίες για το οικοσύστημα υγείας στην Ελλάδα και ειδικά για την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, ειδικότερα σε σχέση με την Ε&Α και την ευρωπαϊκή αγορά. Σημειώνεται πως οι δαπάνες της φαρμακευτικής βιομηχανίας για Ε&Α για το 2017 (51 εκατ. ευρώ) αντιστοιχούν στο 5% της συνολικής δαπάνης για Ε&Α στην Ελλάδα, ενώ το μερίδιο πατεντών φαρμάκου στην Ελλάδα είναι υψηλότερο σε σχέση με την ΕΕ