Παπαπαύλου: Προβάδισμα στην ανταγωνιστικότητα και στην πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία

Η Ευρώπη πρέπει να διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητά της και την πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία υποστηρίζει η κα Αθηνά Παπαπαύλου, Head of Public Affairs Central South Europe & Greece της Sanofi σε συνέντευξη της στο Virus.com.gr. Δυστυχώς, η Ευρώπη έχει χάσει πολύτιμο έδαφος. Ενώ πριν από 20-25 χρόνια, ένα στα δυο νέα φάρμακα ανακαλύπτονταν στην Ευρώπη, σήμερα αυτό συμβαίνει για μόλις ένα στα έξι!
Όπως επισημαίνει η κα Παπαπαύλου, για να διασφαλιστεί η φαρμακευτική καινοτομία είναι αναγκαίο ένα σχέδιο δράσης, το οποίο βασίζεται σε 3 πυλώνες: επάρκεια και αυτονομία της Ευρώπης στην παραγωγή των φαρμάκων που χρειάζεται, πρότυπη απεξάρτηση των συστημάτων υγείας από τον άνθρακα και γόνιμο έδαφος για την αξιοποίηση και προώθηση της καινοτομίας μέσω της ανεμπόδιστης πρόσβασης.
 

Πόσο ανταγωνιστική αγορά είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την φαρμακευτική καινοτομία σε σχέση με τον παγκόσμιο χάρτη;

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης βαίνει μειούμενη, στο επίπεδο της φαρμακευτικής καινοτομίας και στον κλάδο της Υγείας ευρύτερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν 20-25 χρόνια 1 στα 2 φάρμακα ανακαλύπτονταν στην Ευρώπη, ενώ σήμερα μόλις 1 στα 6. Η επένδυση σε Έρευνα και Ανάπτυξη στον φαρμακευτικό κλάδο ήταν 41% του παγκόσμιου συνόλου, ενώ σήμερα 31%, με δυσμενή πρόβλεψη σε ορίζοντα 10ετίας . Ταυτόχρονα, η Ασία και οι ΗΠΑ έχουν αναδειχθεί στους νέους ισχυρούς παίκτες στον χώρο της Υγείας, αφήνοντας πίσω τους την Ευρώπη.

Τι οδηγεί την αποδυνάμωση του φαρμακευτικού κλάδου στην Ευρώπη, ενισχύοντας τις οικονομίες άλλων χωρών;

Η πίεση στον φαρμακευτικό κλάδο ασκείται κατά μήκος δύο αξόνων: Πρώτον, τα κράτη-μέλη επιδιώκουν όσο το δυνατόν χαμηλότερες τιμές σε φάρμακα που ήδη διατίθενται στην αγορά και τα οποία είναι απαραίτητα για εκατομμύρια ασθενείς. Ως αποτέλεσμα, πολλές βιομηχανικές μονάδες στην Ευρώπη κλείνουν και η παραγωγή ανατίθεται εκτός Ευρώπης, κυρίως στην Κίνα και την Ινδία. Ο δεύτερος άξονας αφορά στα εμπόδια και τις καθυστερήσεις στην αποζημίωση των καινούριων φαρμάκων, με συνέπεια η καινοτομία να μη βρίσκει γόνιμο έδαφος στην Ευρώπη. Αυτή η κατάσταση λειτουργεί ως αντικίνητρο για τις φαρμακευτικές εταιρείες που αναπτύσσουν καινοτόμα φάρμακα σήμερα, τα οποία θα είναι τα απαραίτητα φάρμακα του αύριο.

Ποια είναι η συνεισφορά του φαρμακευτικού κλάδου στην οικονομία της Ευρώπης; Δικαιολογεί τις κατά κανόνα υψηλές τιμές των  καινούριων φαρμάκων;

Τα φάρμακα και τα εμβόλια επιταχύνουν την αύξηση στο προσδόκιμο ζωής και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των χρόνιων παθήσεων που επιβαρύνουν σε σημαντικό βαθμό τα σημερινά συστήματα υγείας, οδηγώντας έτσι σε πιο βιώσιμα συστήματα υγείας. Επιπλέον, ο φαρμακευτικός κλάδος συνεισφέρει σημαντικά στο ΑΕΠ μέσω των έργων Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) και της προσφοράς εργασίας. Για την Ευρώπη συγκεκριμένα, 44.5 δις Ευρώ επενδύθηκαν σε Ε&Α το 2022 που αντιστοιχεί στο 12,5% των καθαρών κερδών του κλάδου και τον φέρνει στη νούμερο ένα θέση σε σχέση με άλλες μεγάλες βιομηχανίες (η αυτοκινητοβιομηχανία επενδύει το 5% των καθαρών κερδών της, ενώ η αεροβιομηχανία και η άμυνα το 4%). Επιπλέον, ο κλάδος προσφέρει  865.000 εξειδικευμένες θέσεις εργασίας , οι οποίες ανοίγουν άλλες 2.5 εκατ. έμμεσες θέσεις εργασίας. Η διατήρηση βιομηχανικής δραστηριότητας προσφέρει αυτονομία στην παραγωγή και επιτρέπει την αυτονομία της Ευρώπης, καθώς και τη δυνατότητα αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών και υγειονομικών κρίσεων, όπως έδειξε η περίπτωση της πανδημίας COVID-19. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ωστόσο, ότι η ανάπτυξη φαρμάκων και λύσεων υγείας αποτελεί επένδυση και όχι κόστος Δυστυχώς όμως, η ενίσχυση της επένδυσης στον φαρμακευτικό κλάδο δεν αντιμετωπίζεται ως στρατηγική προτεραιότητα από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Πώς πιστεύετε λοιπόν ότι θα μπορούσε να ενισχυθεί η επένδυση στον φαρμακευτικό κλάδο και συνακόλουθα η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης όσον αφορά στη φαρμακευτική καινοτομία;

Στη Sanofi δεν εφησυχάζουμε ποτέ και θέτουμε την καινοτομία στην υπηρεσία της αντιμετώπισης των παγκόσμιων προκλήσεων υγείας. Είμαστε έτοιμοι να δραστηριοποιηθούμε ενεργά μαζί με το φαρμακευτικό κλάδο, με στόχο τον ανοιχτό διάλογο και την άμεση συνεργασία με τις κυβερνήσεις, τις αρχές και κάθε άλλο κατάλληλο Φορέα για την εξυγίανση των πολιτικών υγείας στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνουμε το σχέδιο δράσης “EU Health Security Act” για να διασφαλίσουμε την φαρμακευτική καινοτομία, το οποίο βασίζεται σε 3 πυλώνες: επάρκεια και αυτονομία της Ευρώπης στην παραγωγή των φαρμάκων που χρειάζεται, πρότυπη απεξάρτηση των συστημάτων υγείας από τον άνθρακα και γόνιμο έδαφος για την αξιοποίηση και προώθηση της καινοτομίας μέσω της ανεμπόδιστης πρόσβασης.

Η πρόταση αναθεώρησης της Ευρωπαϊκής φαρμακευτικής νομοθεσίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποσκοπεί στο να βελτιώσει τη διαθεσιμότητα, την προσβασιμότητα και την προμήθεια των φαρμάκων. Πιστεύετε πώς ικανοποιεί τις ανάγκες των ασθενών και της φαρμακοβιομηχανίας; 

Θεωρώ πως απέχει από τον στόχο να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα και ελκυστικότητα της Ευρώπης για τον φαρμακευτικό κλάδο. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε έρευνα από την EFPIA, για την αξιολόγηση του μελλοντικού αντίκτυπου της νομοθεσίας, εάν εφαρμοστεί στην τρέχουσα έκδοσή της. Υπολογίζεται λοιπόν, πως η Έρευνα και Ανάπτυξη θα υποστούν περαιτέρω ύφεση, φτάνοντας στο 21% της παγκόσμιας επένδυσης το 2040, μειώνοντας την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμες θεραπείες, ενώ οι απώλειες για την Ευρώπη θα αγγίζουν περίπου τα 2 δις Ευρώ σε ετήσια βάση, ενισχύοντας τη θέση των ΗΠΑ και της Ασίας.

Τι θέση λαμβάνει ο φαρμακευτικός κλάδος αναφορικά με τη νέα φαρμακευτική νομοθεσία;

Προτείνουμε μια κοινή στρατηγική τοποθέτηση, με σκοπό να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στο Φάρμακο και να κλείσει η ψαλίδα σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ασία. Θεωρούμε πως η Ευρώπη διαθέτει όλα τα απαιτούμενα για έναν ηγετικό ρόλο στον χώρο της Υγείας και της Καινοτομίας: επιστήμονες, νοσοκομειακές μονάδες, ασθενείς, δεδομένα, φαρμακευτικές εταιρείες. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, χρειάζεται μία ολιστική προσέγγιση, η οποία θα βασίζεται στην ενίσχυση της χρηματοδότησης της Υγείας, στον εξορθολογισμό κοστολόγησης των φαρμάκων και την αύξηση επενδύσεων, ώστε να διατηρηθεί ένα ασφαλές ποσοστό παραγωγής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλ. τουλάχιστον 10-30% και να αποφεύγονται οι ελλείψεις. Αναγκαία είναι επίσης η διαμόρφωση ενός αποδοτικού πλαισίου για την έγκαιρη αποζημίωση και πρόσβαση στα καινούρια φάρμακα. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να τροποποιηθούν οι όροι για το κανονιστικό πλαίσιο προστασίας της πατέντας, με ειδικότερη αξιολόγηση ανάλογα με το φάρμακο.  Ένα παράδειγμα είναι η διατήρηση της αποκλειστικότητας στην αγορά ορφανών φαρμάκων.

Στην Ελλάδα πώς αντιμετωπίζεται η φαρμακευτική καινοτομία σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη;

Στην Ελλάδα η πρόκληση διατήρησης της πρόσβασης των ασθενών στην φαρμακευτική καινοτομία είναι ακόμη μεγαλύτερη, λόγω του ότι ο φαρμακευτικός κλάδος επωμίζεται μεγάλο μέρος της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι υποχρεωτικές επιστροφές των φαρμακευτικών εταιρειών στην Ελλάδα, ξεπερνούν πλέον τη δημόσια χρηματοδότηση των καινοτόμων φαρμάκων.  Η παράδοξη αυτή συνθήκη δημιουργεί ένα μη βιώσιμο και μη υγιές φαρμακευτικό περιβάλλον στη χώρα και λειτουργεί ως αντικίνητρο για την καινοτομία. Για να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση των Ελλήνων ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα, σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους πολίτες, είναι αναγκαίο να αλλάξει άμεσα ο βαθμός συνεισφοράς του φαρμακευτικού κλάδου στη φαρμακευτική δαπάνη.  Τρεις άξονες στρατηγικής μπορούν να βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση: επαναπροσδιορισμός της δημόσιας χρηματοδότησης, εξορθολογισμός της φαρμακευτικής δαπάνης, μέσω της ψηφιοποίησης και της δημιουργίας πρωτοκόλλων, και αύξηση επενδύσεων, μέσω της παροχής κινήτρων για την προαγωγή της έρευνας και ανάπτυξης.

Πώς επηρεάζει τη Sanofi αυτή η κατάσταση;

H Sanofi είναι συνυφασμένη με την Ευρώπη και ασφαλώς επηρεάζεται από τις προκλήσεις που ανέφερα παραπάνω. Είμαστε η μεγαλύτερη καινοτόμος βιοφαρμακευτική εταιρεία με έδρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δραστηριοποιείται στον τομέα της Έρευνας και Ανάπτυξης, με περισσότερα από 30 κέντρα Ε&Α και παραγωγής σε περισσότερες από 9 χώρες. Παρά τις αντιξοότητες, είμαστε εστιασμένοι στο να μετατρέπουμε το ανέφικτο σε εφικτό. Οδηγούμε τον μετασχηματισμό της ιατρικής πρακτικής μέσω της πρωτοποριακής επιστήμης, αξιοποιώντας στο μέγιστο τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή τεχνολογία. Στόχος μας είναι να θέσουμε στη διάθεση των Ευρωπαίων πολιτών πρωτοποριακές θεραπείες για  σοβαρές, χρόνιες και σπάνιες παθήσεις. Ωστόσο μας προβληματίζει το γεγονός ότι μόλις το 45-50% των φαρμάκων που εγκρίνονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων είναι διαθέσιμα στους ασθενείς στην Ευρώπη, με τις καθυστερήσεις στην πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα να διαρκούν έως και 1,5 χρόνο.  

MAT-GR-2300785-V1-12.2023