Περίπου 90 εκατ. Ευρωπαίοι πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα. Κάθε χρόνο, προστίθενται 6,8 εκατ. περιπτώσεις χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων, ενώ 400.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από αυτά.

Αυτό επισήμαναν οι ειδικοί ενόψει του 34^ου Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου, που διοργανώνει η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία με κεντρικό μήνυμα «Ο Πνευμονολόγος στο επίκεντρο». Το Συνέδριο τιμά με την παρουσία της για μία ακόμη χρονιά η επερχόμενη Πρόεδρος της ERS, Καθηγήτρια Joanna Chorostowska, η οποία θα αναπτύξει το θέμα «Προσυμπτωματικός Έλεγχος Καρκίνου Πνεύμονα στην Ευρώπη».

Αναφερόμενος στη θεματολογία του Συνεδρίου για τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα ο Πρόεδρος της ΕΠΕ, Στέλιος Λουκίδης, Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, επισήμανε ότι οι παράγοντες που θεωρούνται υπεύθυνοι για την πρόκληση των χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων είναι το κάπνισμα και τα καπνικά προϊόντα, οι λοιμώξεις, η παχυσαρκία, το περιβάλλον και η επαγγελματική έκθεση.

«Είναι σημαντικό λοιπόν να επικεντρωθούμε σε αυτούς τους παράγοντες και να προσπαθήσουμε να απομειώσουμε την οποιαδήποτε επίδραση που έχουν στην ανάπτυξη χρόνιων αναπνευστικών νοσημάτων. Η ΕΠΕ θα παρουσιάσει στο Συνέδριο ένα σχέδιο δράσης το οποίο θα στοχεύει τις παραμέτρους αυτές μέσω του περιορισμού του καπνίσματος και των καπνικών προϊόντων, της αύξησης της εμβολιαστικής κάλυψης, της προστασίας του περιβάλλοντος και της σωστής διατροφής», σημείωσε.

Βιολογικές θεραπείες

Στις καινούργιες βιολογικές θεραπείες για την αντιμετώπιση της ΧΑΠ εστιάζει ο Νίκος Τζανάκης, Ομότιμος Καθηγητής Πνευμονολογίας και Αντιπρόεδρος της ΕΠΕ, τονίζοντας ότι η ΧΑΠ, μία από τις πιο θανατηφόρες παγκοσμίως παθήσεις, εισέρχεται πλέον σε νέα εποχή.

«Για πρώτη φορά, η επιστήμη δείχνει ότι δεν είμαστε υποχρεωμένοι να συμβιβαστούμε με τις συνεχείς παροξύνσεις και τις νοσηλείες. Τα νέα βιολογικά φάρμακα, Dupilumab και Mepolizumab, αλλάζουν κυριολεκτικά το μέλλον των ασθενών. Μεγάλες κλινικές μελέτες και για τους 2 βιολογικούς παράγοντες έδειξαν σημαντική μείωση των παροξύνσεων της νόσου, φέρνοντας ελπίδα σε χιλιάδες ασθενείς. Η στοχευμένη βιολογική θεραπεία, βασισμένη στα χαρακτηριστικά κάθε ασθενούς, σηματοδοτεί μια επανάσταση. Με δεδομένο ότι αυτή η πρόοδος θα συνεχιστεί, οι τωρινοί ασθενείς αλλά και οι επόμενες γενιές ασθενών με ΧΑΠ θα ζήσουν μια διαφορετική προς το καλύτερο πραγματικότητα» υπογράμμισε.

Σοβαρό άσθμα

Το σοβαρό άσθμα αφορά λιγότερο από το 5% του συνόλου των ασθματικών ασθενών, ωστόσο αντιπροσωπεύει το 70-80% του συνολικού οικονομικού κόστους του άσθματος, ανέφερε ο Πέτρος Μπακάκος, Καθηγητής Πνευμονολογίας και Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ: «Αυτό σημαίνει ότι αν και μιλάμε για λίγους ασθενείς, αυτοί συνιστούν ένα σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό φορτίο από την άποψη των νοσηλειών, φαρμακευτικής αγωγής και ημερών απουσίας από την εργασία τους. Οι βιολογικές θεραπείες που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του σοβαρού άσθματος καταφέρνουν να μειώσουν σημαντικά τις παροξύνσεις και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η GSAR (Greek Severe Asthma Registry) αποτελεί μια βάση δεδομένων με 619 Έλληνες σοβαρούς ασθματικούς, που παρέχει χρήσιμες πληροφορίες οι οποίες θα βοηθήσουν στον καλύτερο σχεδιασμό στρατηγικής αντιμετώπισης των ασθενών αυτών».

Καρκίνος πνεύμονα

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος του καρκίνου πνεύμονα, η  δημοσίευση ελληνικών οδηγιών, καθώς και τα πρόδρομα αποτελέσματα στον ελληνικό πληθυσμό (Μελέτη Fairlife και μελέτη SOLACE) είναι τα στοιχεία στα οποία εστίασε σε δήλωσή του ο Ελευθέριος Ζέρβας, Πνευμονολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, Ταμίας Δ.Σ. της ΕΠΕ: «Ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει η πιο θανατηφόρα μορφή καρκίνου, καθιστώντας τον οργανωμένο προσυμπτωματικό έλεγχο καθοριστικό βήμα για την έγκαιρη διάγνωση και τη μείωση της θνησιμότητας. Στο φετινό Συνέδριο της ΕΠΕ θα παρουσιαστούν τα πρώτα αποτελέσματα προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου που υλοποιήθηκαν σε Πανεπιστημιακές Πνευμονολογικές Κλινικές σε όλη τη χώρα, σε συνεργασία με τη FairLife, προσφέροντας μια πρώτη εικόνα για το πώς θα μπορούσε να οργανωθεί ένα εθνικό πρόγραμμα screening. Παράλληλα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει η παρουσίαση του ευρωπαϊκού προγράμματος SOLACE σε Αθήνα και Ηράκλειο, που αναδεικνύει τον ρόλο της Ελλάδας στη διαμόρφωση σύγχρονων και αποτελεσματικών στρατηγικών πρόληψης για τον καρκίνο του πνεύμονα».

ΧΑΠ

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι μια σοβαρή πάθηση των πνευμόνων και αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως, είπε από την πλευρά της η Νικολέττα Ροβίνα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, Ειδική Γραμματέας ΕΠΕ και Υπεύθυνη Εκπαίδευσης, αναφερόμενη στον καρδιαγγειακό κίνδυνο στη ΧΑΠ – Discharge Protocol. «Η ΧΑΠ συνοδεύεται συχνά από καρδιαγγειακά προβλήματα και παροξύνσεις, που δυσκολεύουν την υγεία των ασθενών και αυξάνουν το κόστος περίθαλψης. Για να κατανοηθεί καλύτερα η κατάσταση στην Ελλάδα, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία πραγματοποιεί δύο μεγάλες μελέτες: την HELICOPD για την καταγραφή των ασθενών με ΧΑΠ και καρδιαγγειακά νοσήματα και την Discharge για την καταγραφή πρακτικών παρακολούθησης των ασθενών μετά από νοσηλεία για σοβαρή παρόξυνση».

Σύμφωνα με την κα Ροβίνα, στην HELICOPD κατά τη χρονική περίοδο Οκτωβρίου 2024 – Οκτωβρίου  2025 εντάχθηκαν συνολικά 837 ασθενείς από 31 κέντρα σε όλη την Ελλάδα. Από το σύνολο των ασθενών, 22% είχαν πρωτοδιάγνωση ΧΑΠ, ενώ 21% νεοδιαγνωσθέν καρδιαγγειακό νόσημα. Η μελέτη Discharge κατέγραψε 283 ασθενείς μετά το εξιτήριο σε 7 Νοσοκομεία της Ελλάδας (Αθήνα, Ηράκλειο, Κέρκυρα, Τρίπολη, Καβάλα). Από αυτούς 58% είχαν τουλάχιστον μια σοβαρή παρόξυνση το προηγούμενο έτος, ενώ καταγράφηκε μεγάλη ανομοιομορφία στη διαχείριση των ασθενών (φάρμακα, παρακολούθηση) μετά από σοβαρή παρόξυνση ΧΑΠ ανά την επικράτεια, με επιπτώσεις στον έλεγχο των ασθενών και το κόστος περίθαλψης.

Ο Xαράλαμπος Μόσχος, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Διευθυντής ΕΣΥ, και Μέλος Δ.Σ. της ΕΠΕ, αναφέρθηκε στη Μονάδα Πρόληψης Αναπνευστικών Νοσημάτων και Κοινωνικών Δράσεων της ΕΠΕ που αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη μείωση των γεωγραφικών ανισοτήτων. «Για το έτος 2025, η Μονάδα πραγματοποίησε δράσεις σε 15 Νομούς και 39 Δήμους, εξετάζοντας δωρεάν 1.897 πολίτες (969 γυναίκες και 928 άνδρες). Έφτασε εκεί όπου η εξειδικευμένη πνευμονολογική φροντίδα απουσιάζει: από το Μικρό Δέρειο Έβρου και το Αμύνταιο Φλώρινας μέχρι απομακρυσμένα νησιά όπως Κίμωλος, Θηρασιά, Ηρακλειά, Σχοινούσα και Αμοργός. Με το 10% των εξεταζόμενων να εντοπίζεται με ευρήματα αποφρακτικών νοσημάτων (ΧΑΠ, Άσθμα), η συμβολή της Μονάδας στην έγκαιρη διάγνωση αποδεικνύει πως η ποιοτική υγεία είναι δικαίωμα κάθε πολίτη, ανεξαρτήτως τόπου κατοικίας».

Λοιμώξεις-εμβολιασμός

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού και η σημασία των εμβολίων ως μέτρο πρόληψης είναι για την ΕΠΕ ένα κρίσιμο πεδίο επιστημονικού αλλά και κοινωνικού ενδιαφέροντος. Η Παρασκευή Κατσαούνου, Καθηγήτρια Πνευμονολογίας, και Μέλος Δ.Σ. της ΕΠΕ, ανέφερε σχετικά:

Οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού (συμπεριλαμβάνοντας τον COVID-19 και τη φυματίωση) σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας – ΠΟΥ, το 2021 αποτέλεσαν την 1η αιτία θνησιμότητας. Πρόσφατα ελληνικά δεδομένα (μελέτες ΕΓΝΑΤΙΑ, «Ευαγγελισμού», ΕΟΔΥ) αποτυπώνουν το πρόβλημα και στη χώρα μας (θνητότητα νοσηλευόμενων με πνευμονιόκοκκο 22,3%, RSV 16,8%, γρίπη 12,76%).

Οι Πνευμονολόγοι ως λοιμωξιολόγοι του αναπνευστικού συστήματος, οφείλουν να παρεμβαίνουν υιοθετώντας στρατηγική έγκαιρης και οργανωμένης πρόληψης, αρωγής στη διακοπή του καπνίσματος και στοχευμένης (αντι-ιικής, αντιμυκητισιακής, αντιφυματικής) θεραπείας. Η ΕΠΕ επικαιροποίησε τις οδηγίες εμβολιασμού σύμφωνα με τις οποίες οι ομάδες υψηλού κινδύνου χρήζουν εμβολιασμού:

• ετησίως έναντι της γρίπης.
• ετησίως έναντι της νόσου COVID-19.
• εφάπαξ έναντι του πνευµονιόκοκκου (PVC20).
• σε δύο δόσεις (RZV) έναντι του έρπητα ζωστήρα.
• ανά 10 έτη έναντι του κοκκύτη.
• ανά τριετία για τον ιό του αναπνευστικού συγκυτίου (RSV).