Ποιότητα στις υπηρεσίες περίθαλψης, ποιότητα και στους αριθμούς

Γράφουν Λιάνα Μιχαηλίδου, Διευθύντρια Υπηρεσίας Ελέγχου Ποιότητας του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου,
Σέβη Αλεξανδρή, Υπηρεσία Ελέγχου Ποιότητας  του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου,
Γιώργος Τορτοπίδης, Υπηρεσία Πληροφορικής του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου,

Επειδή όσο περισσότερα δεδομένα έχουμε, τόσο πιο πιθανό είναι να πνιγούμε σ’ αυτά, ας ξαναδούμε τις βασικές προϋποθέσεις για να διασφαλίσουμε ποιότητα και στους αριθμούς.

Είναι γεγονός πως η ανάγκη για συλλογή, επεξεργασία και παρουσίαση αξιόπιστων αριθμητικών στοιχείων, τα οποία αποτυπώνουν την υπάρχουσα κατάσταση των διεργασιών στο Γ.Ν. Παπαγεωργίου, παρουσιάζεται ολοένα και πιο επιτακτική.

Τόσο η Διοίκηση και η Υγειονομική Περιφέρεια, όσο και το αρμόδιο Υπουργείο στηρίζουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεών τους σε συστηματικές αναφορές (reports) της κίνησης εσωτερικών και εξωτερικών ασθενών του Νοσοκομείου, οι οποίες ακτινογραφούν με λεπτομέρεια την καθημερινή λειτουργία ποσοτικοποιώντας την επίδοση των διεργασιών.

Με βάση την εμπειρία συγκέντρωσης και επεξεργασίας αριθμητικών δεδομένων με τη βοήθεια του νοσοκομειακού πληροφοριακού συστήματος από το προσωπικό της Υπηρεσίας Ποιοτικού Ελέγχου, εντοπίζονται τρία κρίσιμα στάδια για τη διασφάλιση ποιότητας και στους αριθμούς.

1.Τροφοδότηση του νοσοκομειακού πληροφοριακού συστήματος (SΑP) με εισαγωγή δεδομένων από τους χρήστες διαφόρων ειδικοτήτων

Το πληροφοριακό μας σύστημα είναι μια τράπεζα δεδομένων στην οποία καλούμαστε να οργανώνουμε προσεκτικά τα «ράφια» και να τοποθετούμε τα σωστά δεδομένα, με τον σωστό τρόπο, στο σωστό «ράφι». Η αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης θα είναι σίγουρα στρεβλή, αν μετακινηθούμε στο σωστό ράφι και πάρουμε λάθος δεδομένα ή αν μετακινηθούμε εξ αρχής στο λάθος ράφι.

Το σίγουρο είναι πως το σύστημα θα μας δώσει πίσω τα δεδομένα που εμείς θα του πρωτοδώσουμε συμπληρώνοντας άδεια πεδία στις διαμορφωμένες οθόνες. Οι ίδιοι οι χρήστες του πληροφοριακού συστήματος κρατούν, επομένως, βασικό ρόλο στη διασφάλιση αξιόπιστων δεδομένων.

Είναι, όμως, αφελές να πιστεύουμε πως οι χρήστες δεν είναι επιρρεπείς σε λάθη ή δεν έχουν κενά εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι δυνατό να κρύβεται συχνά πίσω από αριθμητικές αστοχίες του πληροφοριακού συστήματος γι’ αυτό και η δική του συμβολή στην αλυσίδα της ποιότητας των αριθμών είναι παραπάνω από κρίσιμη.

2. Εξόρυξη των στοιχείων με τη δημιουργία κατάλληλων αναφορών από την Υπηρεσία Πληροφορικής του Νοσοκομείου, έλεγχος ορθότητας των δεδομένων, καθώς και ανάληψη διορθωτικών ενεργειών

Σε κάθε αίτημα για αριθμητικά στοιχεία, χρειάζεται να είμαστε σαφείς και συγκεκριμένοι. Ας σκεφτούμε μερικά παραδείγματα:

Α. σε ένα σύνολο εισαγωγών που προκύπτει από το πληροφοριακό σύστημα, θα βρεθούμε μπροστά στο ερώτημα, αν συμπεριλαμβάνονται ή όχι οι ενδομετακινήσεις και, κατά συνέπεια, σε ανάλογα αιτήματα θα προβληματιστούμε, αν είναι τελικά ορθότερο να μετρούμε εξιτήρια αντί εισαγωγών.

Β. σε έναν αριθμό χειρουργικών επεμβάσεων, θα χρειαστεί να απαντήσουμε αν συμπεριλαμβάνονται τα χειρουργεία της Μονάδας Βραχείας Νοσηλείας, οι μικροεπεμβάσεις στα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία, οι φυσιολογικοί τοκετοί, τα έκτακτα ή μόνο τα προγραμματισμένα περιστατικά.

Για άλλη μια φορά ο ανθρώπινος παράγοντας έρχεται να δώσει αξία στα δεδομένα του πληροφοριακού συστήματος, καθώς η προσεκτική εξέταση των αναφορών που παράγονται από το πληροφοριακό σύστημα εντοπίζει τις αστοχίες, σημαίνει συναγερμό και οδηγεί σε διορθωτικές ενέργειες αποκαθιστώντας τις σωστές μετρήσεις.

3. Μετατροπή των στοιχείων σε πληροφορίες, οι οποίες αξιοποιούνται από τον τελικό αποδέκτη (Υγειονομική Περιφέρεια, Υπουργείο Υγείας, Διοίκηση του Νοσοκομείου).

Πρόκειται για το τελευταίο, πολύ σημαντικό κομμάτι του παζλ που ολοκληρώνει τη διεργασία διαχείρισης των δεδομένων και αφορά στην αξιοποίησή τους προς την κατεύθυνση ενεργειών βελτίωσης, αλλά και διορθωτικών ενεργειών.

Τα επεξεργασμένα δεδομένα δύνανται να τροφοδοτούν γόνιμο διάλογο και προβληματισμό και οι πληροφορίες να διαμορφώνουν αποφάσεις για προληπτικές και διορθωτικές ενέργειες.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η μέτρηση της Απόδοσης Χειρουργείων, μέσα από την οποία παρακολουθείται η αξιοποίηση του διατιθέμενου χειρουργικού χρόνου, επομένως των χειρουργικών αιθουσών, με βασικό στόχο τους μικρότερους χρόνους αναμονής στις λίστες αναμονής χειρουργείων.

Συνοψίζοντας, δεν υπάρχει αμφιβολία πως το Νοσοκομείο, όπως και ευρύτερα κάθε φορέας της Δημόσιας Διοίκησης, στηρίζει πλέον τη βιωσιμότητά του σε τεκμηριωμένες αποφάσεις που θα πρέπει να στηρίζονται πάνω σε αξιόπιστα δεδομένα. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος.

Αποφάσεις βάσει της αίσθησης που έχει καθένας που αποφασίζει θα οδηγήσουν αργά ή γρήγορα σε συντριβή του οικοδομήματος.

Οι μετρήσεις είναι αυτές που θεμελιώνουν αποτελεσματικά αποφάσεις και μας οδηγούν να επιζητούμε να γίνονται μετρήσιμα ακόμη και μεγέθη που αρχικώς φαντάζουν μη μετρήσιμα.