Πότε υπάρχει μετάδοση SARS-CoV-2 σε αεροσκάφος κατά τη διάρκεια εμπορικών πτήσεων

Πιθανότερη είναι η μετάδοση του κορονοϊού σε πτήσεις αεροσκαφών  διάρκειας  άνω των τριών ωρών και χωρίς χρήση μάσκας. Όταν η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική δεν καταγράφεται μετάδοση.

Σε μελέτη ανασκόπησης που δημοσιεύτηκε πρόσφατα σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό σχετικά με τη μετάδοση ασθενειών από τον αέρα, καταδεικνύεται ότι σε ένα κλειστό περιβάλλον στο οποίο τα σωματίδια αερολύματος μπορούν να μετακινηθούν, ο αριθμός των επιβατών, ο χρόνος τους στον κλειστό χώρο και ο μηχανικός αερισμός είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη μετάδοση του ιού SARS-CoV-2 στην πανδημία COVID-19. Κάποιες φορές η μετάδοση του SARS-CoV-2 στο αεροσκάφος φαίνεται ότι συμβαίνει, παρά το ότι τα φίλτρα και η ροή αέρα του αεροσκάφους είναι ασφαλή.

Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) η μετάδοση του SARS-CoV-2 μέσω του αέρα τείνει να συμβαίνει σε περιβάλλοντα με κλειστούς χώρους και ελάχιστες αποστάσεις, που αποτελούν και τα δύο χαρακτηριστικό των καμπινών αεροσκαφών. Σύμφωνα με την παθολόγο, καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και την βιολόγο Παναγιώτα Ζαχαράκη.

Τα στοιχεία προκύπτουν από την συστηματική ανασκόπηση και ανάλυση άρθρων, που δημοσιεύθηκαν πριν από τη διάθεση των εμβολίων, από τις 24 Ιανουαρίου 2020 έως τις 20 Απριλίου 2021, για να εντοπιστούν παράγοντες σημαντικοί για τη μετάδοση. Από τα 15 άρθρα που επιλέχθηκαν για διεξοδική ανασκόπηση, 50 συνολικά πτήσεις αναλύθηκαν με βάση τη διάρκεια πτήσης —μικρές (<3 ώρες), μεσαίες (3–6 ώρες) ή μεγάλες πτήσεις (>6 ώρες).  Διαπιστώθηκε ότι:

• Η μέση αναλογία μόλυνσης σχετίζεται με τη διάρκεια της πτήσης όταν η χρήση μάσκας δεν επιβάλλεται.
• Η αναλογία τείνει να είναι μεγαλύτερη στις μεγάλης διάρκειας πτήσεις σε σύγκριση με τις μικρότερης διάρκειας πτήσεις.
• Σε σύγκριση με τις σύντομες πτήσεις χωρίς μάσκα, οι μεσαίες και μεγάλες πτήσεις χωρίς μάσκα συσχετίσθηκαν με 4,66 φορές αύξηση και 25,93 φορές αύξηση στα ποσοστά επίπτωσης αντίστοιχα.
• Στις μεγάλες πτήσεις με υποχρεωτική χρήση μάσκας δεν αναφέρθηκε μετάδοση.
• Όταν η κάλυψη δεν επιβάλλεται, κάθε επιπλέον ώρα διάρκειας πτήσης σχετίζεται με 1,53 φορές αύξηση στην αναλογία συχνότητας μετάδοσης (δηλαδή  50% μεγαλύτερη πιθανότητα).

Ειδικότερα, οι σύντομες πτήσεις ενδεχομένως να είναι πιο ασφαλείς λόγω της μικρότερης συνολικής διάρκειας έκθεσης σε σωματίδια αερολύματος. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι στις σύντομες πτήσεις συχνά δεν σερβίρονται γεύματα, με αποτέλεσμα να απελευθερώνονται λιγότερα σωματίδια αερολύματος και σταγονίδια. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι με βάση τα ευρήματα της ανασκόπησης, η μετάδοση του SARS-CoV-2 σε ένα αεροσκάφος, περιορίζεται σημαντικά με τη χρήση μάσκας.

Σε πτήσεις μακρινών αποστάσεων, όπου πραγματοποιούνταν υποχρεωτική χρήση μάσκας και σερβίρονταν γεύματα, δεν αναφέρθηκαν κρούσματα απόκτησης του ιού μέσω αεροσκάφους κατά τη διάρκεια του εντοπισμού επαφών και της παρακολούθησης. Πιθανότατα η υποχρεωτική κάλυψη μπορεί να έχει ενθαρρύνει τους επιβάτες να τρώνε όσο το δυνατόν γρηγορότερα σε αυτές τις μεγάλες πτήσεις.