“Στροφή” των νέων μαμάδων στον αποκλειστικό Θηλασμό

Ο θηλασμός έχει σειρά πλεονεκτημάτων τόσο για το βρέφος όσο και για τη μητέρα. Παρόλα αυτά, μελέτες έχουν δείξει πως οι γυναίκες του 20ου αιώνα απομακρύνθηκαν σταδιακά από αυτή την ενστικτώδη πρακτική. Η εν λόγω τάση δείχνει να αντιστρέφεται με αργά, αλλά σταθερά, βήματα χάρη στο πρόγραμμα «ΑΛΚΥΟΝΗ» το οποίο εφαρμόζεται στη χώρα μας την τελευταία 5ετία.

Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του βρεφικού θηλασμού αποτέλεσε το αντικείμενο εκδήλωσης που διοργανώθηκε με στόχο τον απολογισμό δράσης του προγράμματος από το 2013 μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν, η α΄εθνική μελέτη (2007) για τη συχνότητα και τους προσδιοριστικούς παράγοντες του Μητρικού Θηλασμού κατέδειξε υψηλά ποσοστά πρόθεσης για θηλασμό και έναρξη του θηλασμού, τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση (89%). Ωστόσο, τα ποσοστά αποκλειστικού Μητρικού Θηλασμού πέφτουν ραγδαία την πρώτη κιόλας ημέρα ζωής (41%). Το ποσοστό αυτό μειώνεται σχεδόν στο μισκό μέσα στον πρώτο μήνα (21%), άλλο τόσο τον τρίτο μήνα (11%), ενώ στον έκτο μήνα ζωής μόλις 0,9% των μαμάδων εξακολουθούν να θηλάζουν αποκλειστικά τα μωρά τους.

Αναλύοντας τις αιτίες για την μείωση του ποσοστού Μητρικού Θηλασμού στην χώρα μας, η Ιωάννα Αντωνιάδου-Κουμάτου, Δ/ντρια της Διεύθυνσης Κοινωνικής & Αναπτυξιακής Παιδιατρικής και υπεύθυνη του προγράμματος “ΑΛΚΥΩΝΗ”, σημείωσε: “Όλο τον 20ο αιώνα η χώρα μας βρίσκεται κάτω από μια αλληλουχία πολεμικών συρράξεων, η οποία είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες εσωτερικές μεταναστεύσεις. Παράλληλα, έγινε είσοδος των γυναικών στην εξαρτημένη σχέση εργασίας χωρίς ανάλογη προστασία της μητρότητας. Έτσι, για τέσσερις τουλάχιστον γενιές έγινε αποκοπή από τα παραδοσιακά πρότυπα και χάθηκε η βιωματική εμπειρία στην οικογένεια, με αποτέλεσμα το ενστικτικά αυτονόητο να αντικατασταθεί από τεχνικές Μητρικού Θηλασμού. Πρόσθετα, η διαφήμιση των υποκατάστατων μητρικού γάλακτος, με θεμιτά ή και αθέμιτα μέσα, άλλαξε την κουλτούρα θηλασμού και μας έκανε να θεωρούμε την εικόνα βρέφους που σιτίζεται με μπουκάλι γάλακτος φυσιολογική”.

Η Διεύθυνση Κοινωνικής και Αναπτυξιακής Παιδιατρικής του Ινστιτούτου Υγείας Παιδιού με το πρόγραμμα «Αλκυόνη: Εθνική Πρωτοβουλία Προαγωγής του Μητρικού Θηλασμού» ανέλαβε την χάραξη και εφαρμογή μίας εθνικής πρωτοβουλίας από τον Απρίλιο του 2013, στοχεύοντας στην αλλαγή της στάσης της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στο Μητρικό Θηλασμό, προκειμένου να αποτελέσει την αυτονόητη επιλογή. Μετά από 5 έτη εντατικής δράσης της «ΑΛΚΥΟΝΗΣ», τα αποτελέσματα της β΄εθνικής μελέτης για τον Μητρικό Θηλασμό (2017), επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα του προγράμματος αλλά και υπογραμμίζουν την ανάγκη συνέχισής του.

Συγκεκριμένα:

• τα ποσοστά αποκλειστικού Μητρικού Θηλασμού την πρώτη ημέρα ζωής ήταν 66% (41% το 2007),
• στο τέλος του πρώτου μήνα 40% (21% το 2007),
• στον τρίτο μήνα 27% (11% το 2007),
• ενώ παρέμειναν χαμηλά στο τέλος του έκτου μήνα (0,8%).

Ωστόσο, στο τέλος του 6ου μήνα, οι μισές περίπου μητέρες συνεχίζουν να θηλάζουν και το 1/3 θηλάζουν χωρίς να χορηγούν υποκατάστατο μητρικού γάλακτος.

Το χαμηλό ποσοστό αποκλειστικού Μητρικού Θηλασμού οδήγησε πρόσφατα στη θεσμοθέτηση, μετά από εισήγηση ομάδας εμπειρογνωμόνων, της κατευθυντήριας οδηγίας του ΠΟΥ για εισαγωγή στερεών τροφών μετά το τέλος του 6ου μήνα. Επίσης, βελτιώθηκαν σημαντικά οι πρακτικές των μαιευτηρίων που αφορούν στην προαγωγή του Μητρικού Θηλασμού, παρά το διαρκώς αυξανόμενο ποσοστό των γεννήσεων με καισαρική τομή.

Η κ. Αντωνιάδου εξέφρασε την ευχή να συνεχιστούν οι δράσεις που αφορούν στο Μητρικό Θηλασμό, στην κατεύθυνση των προτεινόμενων από τον ΠΟΥ και τα Ηνωμένα Έθνη Βιώσιμων Αναπτυξιακών Στόχων (SDGs), “ώστε η αύξηση της συχνότητας που ήδη έχουμε να μην είναι πυροτέχνημα”.

Γραμμή Υποστήριξης Μητρικού Θηλασμού 10525

Ο στόχος του προγράμματος “ΑΛΚΥΩΝΗ” για την αλλαγή της στάσης της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στο Μητρικό Θηλασμό υλοποιείται μέσα από δράσεις για την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού, την υποστήριξη των θηλαζουσών και την ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας. Η λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής υποστήριξης 10525, καθημερινά 9:00-14:00, με υπηρεσία συμβουλευτικής για τον θηλασμό σε μητέρες και επαγγελματίες υγείας, είναι ενδεικτική.

“Η ενημέρωση και η υποστήριξη των μητέρων, καθώς και ολόκληρης της οικογένειας, κρίθηκε πρωταρχικής σημασίας δράση για το έργο του προγράμματος «ΑΛΚΥΟΝΗ», με σεβασμό πάντα στην επιλογή της μητέρας” ανέφερε η Ελένη Ντέκα, Μαία.

Η πανελλαδική τηλεφωνική γραμμή «10525» στελεχώνεται από έμπειρους επαγγελματίες υγείας προκειμένου να υποστηρίξει τις θηλάζουσες μητέρες στα ερωτήματά τους σε σχέση με τον Μητρικό Θηλασμό. Στη γραμμή απευθύνονται μητέρες που θηλάζουν από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και έγκυες γυναίκες προκειμένου να προετοιμαστούν για την έναρξη και την εδραίωση του θηλασμού. Συχνά καλούν επαγγελματίες υγείας, αναζητώντας βιβλιογραφικές παραπομπές για τη χρήση φαρμάκων και εξειδικευμένων ιατρικών πράξεων.

Ο μέσος χρόνος διάρκειας κλήσης είναι περίπου 20 λεπτά. Αρχικά γίνεται λήψη σύντομου ιστορικού, διαδικασία απαραίτητη για την ορθή συμβουλευτική της μητέρας. Τα ερωτήματα του ιστορικού δομήθηκαν βάσει πρωτοκόλλων και αφορούν πληροφορίες από το ατομικό και μαιευτικό ιστορικό της μητέρας καθώς και πληροφορίες για το νεογέννητο. Τέλος, διερευνάται η πορεία του θηλασμού καθώς και η αιτία/αιτίες που οδήγησαν τη μητέρα στην αναζήτηση βοήθειας.

“Στόχος είναι η υποστήριξη του Μητρικού Θηλασμού, με σεβασμό στις εξαιρέσεις. Οι συστάσεις δίνονται με απλό, ευέλικτο και μη ενοχοποιητικό τρόπο υποστηρίζοντας τη μητέρα που θηλάζει έως και τον αποθηλασμό” υπογράμμισε η κ. Ντέκα.

Οι ανησυχίες των πρώτων ημερών, όπως προκύπτει από το ιστορικό των κλήσεων, αφορούν στην υπερφόρτωση, στις πληγωμένες θηλές, στα προβλήματα της προσκόλλησης του βρέφους στο μαστό, στον ίκτερο και στον ρυθμό πρόσληψης βάρους. Στη συνέχεια, μετά την εδραίωση του θηλασμού, τα συνήθη ερωτήματα ενδεικτικά αφορούν την επαρκή πρόσληψη βάρους, την ανεπάρκεια γάλακτος και τον πόνο στο στήθος. Συνήθη ερωτήματα είναι ο χρόνος και η διαδικασία του αποθηλασμού καθώς και η συμβατότητα φαρμάκων και ιατρικών πράξεων με το θηλασμό.

«Απαντώντας στα ερωτήματα των μητέρων που θηλάζουν και στηρίζοντάς τες στον Μητρικό Θηλασμό, αντλείς πληροφορίες για το πώς πρέπει να στοχοθετηθούν τα επόμενα βήματα για την υποστήριξη της μητέρας του σήμερα στην Ελλάδα» κατέληξε η κ. Ντέκα.

Αξίζει να σημειωθεί πως η Γραμμή Υποστήριξης Μητρικού Θηλασμού 10525 ξεκίνησε να λειτουργεί περί το τέλος του 2013 και έως σήμερα έχει δεχθεί περίπου 12.000 κλήσεις.