«SOS» εκπέμπεται και για την έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού στην χώρας στην πιο πρόσφατη έκθεση του Global Nurses United. Η Πανελλήνια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία Νοσηλευτικού Προσωπικού(ΠαΣΟΝοΠ) με αφορμή την Διεθνή ημέρα Νοσηλευτικής επισημαίνει το πρόβλημα των τακτικών αποχωρήσεων προσωπικού και στην χώρα μας.

Η εν λόγω έκθεση «Παγκόσμια Κρίση, Συλλογική Λύση: Αντιμετωπίζοντας την Παγκόσμια Κρίση Στελέχωσης Νοσηλευτικού Προσωπικού» που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα, καταδεικνύει τις παγκόσμιες διαστάσεις της κρίσης στελέχωσης στο νοσηλευτικό προσωπικό και τις συνέπειες της στην ποιότητα και την ασφάλεια των υπηρεσιών υγείας. Τα στοιχεία καταμαρτυρούν την σαρωτική επίδραση στα συστήματα υγείας διεθνώς, τονίζοντας ότι η χρόνια υποστελέχωση υπονομεύει σοβαρά τη φροντίδα των ασθενών και απειλεί την υγεία και την ασφάλεια των νοσηλευτών.

Το φαινόμενο ποικίλει ανά γεωγραφική περιοχή  διεθνώς με τον Βορρά να μαστίζεται από κύμα μαζικών παραιτήσεων λόγω εξουθενωτικών συνθηκών και τον Νότο να υποφέρει από έλλειψη πόρων. Πηγή του κακού είναι η υποτίμηση της νοσηλευτικής εργασίας, η ανυπαρξία προστατευτικών πολιτικών, οι τεχνολογικές ανατροπές χωρίς επαρκή εποπτεία, η συνεχής αποεπένδυση στα δημόσια συστήματα υγείας.

 

Στην Ευρώπη η μεγαλύτερη τάση φυγής όπως καταγράφηκε σε έρευνα σε οκτώ ευρωπαϊκά νοσοκομεία σε τέσσερις χώρες στην Ολλανδία. Στις Φιλιππίνες, περίπου 4.500 θέσεις σε δημόσια νοσοκομεία παραμένουν κενές λόγω χαμηλών αποδοχών, εξαντλητικών ωραρίων και έλλειψης παροχών. Μεταξύ των χωρών  με πρόβλημα υποστελέχωσης είναι και η Ελλάδα.

Συνοπτικά στην έκθεση γίνεται αναφορά για:

• Την παγκόσμια κρίση στη στελέχωση του νοσηλευτικού προσωπικού.
• Την επιτακτική ανάγκη για βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
• Την πρόληψη και εξάλειψη της βίας στον χώρο εργασίας.
• Την ανάγκη προτεραιοποίησης της πρόληψης κατά των μεταδοτικών νοσημάτων.
• Την δίκαιη διεκδίκηση του νοσηλευτικού προσωπικού για μισθολογική αναβάθμιση και εξορθολογισμό του εργασιακού ωραρίου.
• Την αδυναμία της τεχνολογίας να υποκαταστήσει την επαγγελματική κρίση και την κλινική εμπειρία των νοσηλευτών.
• Την ζωτικής σημασίας διασφάλιση και ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων.

Ως εκ τούτου, τονίζεται η επιτακτική ανάγκη για ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων και η συλλογική δράση των νοσηλευτών μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, όπως η νομοθετική κατοχύρωση ασφαλών αναλογιών νοσηλευτών-ασθενών. Η Πα.Σ.Ο.Νο.Π τονίζει ότι τα συμπεράσματα της έκθεσης αντικατοπτρίζουν πλήρως την κατάσταση στην Ελλάδα. Το νοσηλευτικό προσωπικό  καλείται  να καλύψει τεράστια κενά προσωπικού υπό εξαντλητικές συνθήκες, χωρίς την απαιτούμενη αναγνώριση, στήριξη και θεσμική προστασία που επιβάλλει η φύση της εργασίας του.

Υπάρχει λύση

Οι πολιτικές καθορισμένων ελάχιστων αναλογιών νοσηλευτή-ασθενών βελτιώνουν αποτελεσματικά τα επίπεδα στελέχωσης και την υγεία και ασφάλεια τόσο των νοσηλευτών όσο και των ασθενών. Εδώ και δεκαετίες, διεθνείς οργανισμοί όπως ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Διεθνές Συμβούλιο Νοσηλευτών έχουν προτείνει πολιτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, χωρίς όμως να υπάρξει σημαντική εθελοντική κινητοποίηση από κυβερνήσεις και τον κλάδο. Κρίνεται ότι απαιτείται οργανωμένη πίεση και συλλογικά αιτήματα από τους νοσηλευτές, τους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι βασικές προστασίες και οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις θα ενσωματωθούν στη νομοθεσία.

Ψυχικό και ηθικό πλήγμα

Άξιο αναφοράς είναι πως στην έκθεση επισημαίνεται το μεγάλο ψυχικό και σωματικό τίμημα που πληρώνουν οι νοσηλευτές, περιγράφοντάς το συχνά με τον όρο «επαγγελματική εξουθένωση» (burnout), το οποίο αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους εγκατάλειψης του επαγγέλματος. Όμως αποτυπώνεται μόνο ένα μέρος της επίδρασης στον εργαζόμενο και, από τη φύση της, υπονοεί ότι η ευθύνη προσαρμογής στις απαιτήσεις του εργοδότη ανήκει στον εργαζόμενο. Εκτιμάται ότι οι όροι «ηθική επιβάρυνση» και «ηθική βλάβη» περιγράφουν με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια το μέγεθος της αδικίας που υφίστανται οι εργαζόμενοι: Η ηθική βλάβη αναφέρεται στις σοβαρές και μακροχρόνιες συναισθηματικές, ψυχολογικές, συμπεριφορικές, πνευματικές και/ή κοινωνικές επιπτώσεις που προκύπτουν όταν ένα άτομο εμποδίζεται, λόγω περιστάσεων ή θεσμικών περιορισμών, να πράξει αυτό που γνωρίζει ως ηθικά ορθό. Η υποστελέχωση αποτελεί βασικό παράγοντα για την εμφάνιση ηθικής επιβάρυνσης και βλάβης στους νοσηλευτές. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι νοσηλευτές που εργάζονται σε υγιή εργασιακά περιβάλλοντα, με επαρκή στελέχωση και πόρους, αναφέρουν υψηλότερη εργασιακή ικανοποίηση και χαμηλότερα επίπεδα ηθικής επιβάρυνσης.

 

Η Πα.Σ.Ο.Νο.Π καλεί την Πολιτεία, σε δείγμα αναγνώρισης της συμβολής του νοσηλευτικού προσωπικού, να λάβει άμεσα σε θεσμικά μέτρα που θα διασφαλίζουν:

• Την επαρκή και ασφαλή στελέχωση των δομών υγείας.
• Τις ασφαλείς και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας.
• Τη θεσμική αναγνώριση και προστασία των νοσηλευτών.
•