Σχολείο για όλους χωρίς διακρίσεις χωρίς αποκλεισμούς – Η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού

Ο θάνατος του εικοσάχρονου σπουδαστή Β. Γιακουμάκη στα Ιωάννινα ήρθε να μας υπενθυμίσει με τον πιο τραγικό τρόπο ότι το αυγό του φιδιού έχει εκκολαφθεί.  Το Υπουργείο Παιδείας σε μια  πρώτη κίνηση για να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού δήλωσε ότι έχει πρόθεση να  στελεχώσει κάθε σχολική μονάδα με ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό. Αυτή την άποψη την συναντάμε και σε αιτήματα εκπαιδευτικών και γονέων που θεωρούν θεμιτή και αναγκαία την ύπαρξη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία . Μέσα σε αυτή τη δημοσιότητα που έχουν πάρει τον τελευταίο καιρό τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού, που ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι υπάρχουν χρησιμοποιώντας μάλιστα την ξένη ορολογία, η λύση που προάγεται είναι να καλέσουμε τους  «ειδικούς» μέσα στα σχολεία ώστε να αντιμετωπιστούν αυτά τα φαινόμενα. Χωρίς να θέλουμε να απαξιώσουμε την σημασία των «ειδικών» στην αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων πιστεύουμε ότι οι λύσεις σαν και αυτές δεν αντιμετωπίζουν τις αιτίες αυτού του προβλήματος αλλά τα αποτελέσματα.

Ο φόβος για το “διαφορετικό»  για το μη «κανονικό» είναι κατά τη γνώμη μου αυτό που γεννάει τα φαινόμενα του σχολικού εκφοβισμού. Μέσα σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που κατηγοριοποιεί τους μαθητές του, που αναπαράγει τις ανισότητες, που αρνείται την ενσωμάτωση των παιδιών που απλά έχουν διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες, που δεν προσαρμόζεται στις διαφορετικές  ανάγκες των , που βάζει ένα σωρό εμπόδια ώστε να τα απομακρύνει , που ενδιαφέρεται για την εικόνα του προς τα έξω. Ενα  «αποτελεσματικό σχολείο»  που «πνίγει»  κάθε πλουραλισμό στη γλώσσα, στη σκέψη, στη δημιουργία, που προσπαθεί με την τιμωρία και το φόβο να εξασφαλίσει την υπακοή στην εκπαιδευτική ιεραρχία, που νομιμοποιεί την «επιλεκτικότητα του»  για τους «καλύτερους» μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία προσφέροντας την αυταπάτη των ίσων ευκαιριών, ξαφνικά ανακαλύπτουμε ότι έχουμε φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού.

Όταν τα  σχολεία δεν αποδέχονται  τη διαφορετικότητα, όταν εκπαιδευτικοί δεν διδάσκουν στους μαθητές τους  την διαφορετικότητα της ανθρώπινης φύσης, αλλά τους αντιμετωπίζουν ανάλογα με την κοινωνική τάξη, την οικονομική τους θέση και την φυλετική τους καταγωγή ήταν θέμα χρόνου, που επιταχύνθηκε από την οικονομική κρίση, το ξέσπασμα του σχολικού εκφοβισμού.  Ίδια η πολιτεία έδωσε το «σύνθημα» τα τελευταία χρόνια ψηφίζοντας νόμους που προωθούν την «εκκαθάριση» των σχολείων από τα μη «κανονικά» παιδιά, με σκοπό την κατηγοριοποίηση των σχολείων σε «καλά» και «κακά», ζητώντας σχολεία «αποτελεσματικά»  με καλή «εικόνα» και απομονώνοντας τα «προβληματικά» παιδιά στα Ειδικά Σχολεία.

Όλοι έχουμε ευθύνη που ανεχθήκαμε και μερικές φορές ενθαρρύναμε,  στην εργασία μας, στο σπίτι μας, στην παρέα μας, στην ζωή μας τη διαφορετική αντιμετώπιση σε συνανθρώπους μας. Από την τεράστια πίεση που δεχόμαστε τα τελευταία χρόνια, μέσα από τον αγώνα μας για επιβίωση  ξεχάσαμε τις ανθρώπινες αξίες, ξεχάσαμε τα δικά μας μαθητικά  χρόνια, ξεχάσαμε την αδικία που βιώσαμε οι πιο πολλοί από εμάς όταν οι «καλοί» μαθητές ήταν κατά περίεργη σύμπτωση παιδιά πλουσίων ή ανώτερης κοινωνικής τάξης. Επιτρέψαμε να κυριαρχήσει στο μυαλό μας ο φόβος, επιτρέψαμε σε άλλους να αποφασίζουν για τη ζωή μας και όλα αυτά μας γέμισαν οργή που επηρέασε και τα παιδιά μας.

Δεν θα δώσει λύση στο πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού η στελέχωση των σχολείων με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Πιστεύουμε ότι αυτό το φαινόμενο αντιμετωπίζεται με τη συνεργασία όλης της κοινωνίας και με εκπαιδευτικό τρόπο και όχι ιατρικοπαιδαγωγικό. Θέλει μεγάλη προσοχή και πρέπει να προηγηθεί διάλογος για  τον τρόπο που θα παρέμβουμε που πρέπει να είναι οπωσδήποτε μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία γιατί διαφορετικά θα δημιουργηθούν πιο πολλά προβλήματα από την στοχοποίηση και τον στιγματισμό των παιδιών. Πρέπει να αποφασίσουμε πρώτα από όλα τι σχολεία θέλουμε και σε ποιους θα απευθύνεται η δημόσια εκπαίδευση. Θέλουμε ένα σχολείο για όλους χωρίς διακρίσεις χωρίς περιορισμούς, χωρίς αποκλεισμούς ή θέλουμε μια εκπαίδευση που θα απευθύνεται στην εκάστοτε κυρίαρχη τάξη που η γνώση θα τους δίνει το πλεονέκτημα στη ζωή και θα δημιουργεί εντάσεις και συγκρούσεις. Θέλουμε ένα σχολείο που θα μαθαίνει στους αυριανούς πολίτες αυτής της χώρας το σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες ή θέλουμε ένα σχολείο που θα αναπαράγει την ανισότητα και θα τους μαθαίνει να απορρίπτουν τους μη “κανονικούς”.