Την υπερβολική χρήση κάνναβης και την εμφάνιση νέων εξαρτητικών συμπεριφορών στους νέους 16 ετών στην Ευρώπη καταγράφει το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα ESPAD. Ωστόσο, η πλειονότητα των Ελλήνων νέων δηλώνει ότι δεν έχει πειραματιστεί με κάποια παράνομη ουσία.

Ταυτόχρονα, τάσεις μείωσης διαπιστώνονται στο κάπνισμα και στη κατανάλωση αλκοόλ από τους 16χρονους μαθητές στην Ευρώπη.

Κατά τη νέα Έκθεση του διεθνούς ερευνητικού προγράμματος «European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs» (ESPAD) σε 35 ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων 25 Κρατών Μελών της ΕΕ.

Κάθε τέσσερα χρόνια πραγματοποιείται και στην χώρα μας από την Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και ακολούθως το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών & Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ).

Συμπεριφορές και τις αντιλήψεις των μαθητών

Στην έρευνα που διεξήχθη το 2019 σε 17.733 Έλληνες μαθητές ηλικίας 16-18 ετών, εκ των οποίων οι 5.988 ήταν 16χρονοι. Τα ελληνικά ευρήματα ακολουθούν τα ευρωπαϊκά.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η κατανάλωση αλκοόλ παραμένει υψηλή στους 16χρονους, με περισσότερους από τρεις στους 4 (79%) να έχουν ήδη καταναλώσει αλκοόλ και σχεδόν τους μισούς (47%) να έχουν καταναλώσει πολύ πρόσφατα, δηλαδή μέσα στις 30 τελευταίες ημέρες (στο εξής, πολύ πρόσφατη κατανάλωση).

Στην Ελλάδα, η πρόσβαση στο αλκοόλ θεωρείται «εύκολη» μεταξύ των 16χρονων κι η κατανάλωσή του διαδεδομένη. Ωστόσο, στους δείκτες προβληματικής κατανάλωσης, η χώρα μας βρίσκεται κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 35 χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα.

Στην Ελλάδα, όπως έχει ήδη παρουσιαστεί σε ειδική αναφορά του ΕΠΙΨΥ που δημοσιεύθηκε το Μάιο του 2020,

• η συντριπτική πλειονότητα των 16χρονων (91%) δεν έχει πειραματιστεί με κάποια παράνομη ουσία.
• Χρήση κάποιας παράνομης ουσίας ένας στους 11 (9,4%) 16χρονους, ποσοστό χαμηλότερο συγκριτικά με τις περισσότερες από τις ευρωπαϊκές χώρες (17% ο ευρωπαϊκός μέσος όρος,)
• Εαν εξαιρεθεί η κάνναβη, η οποία αποτελεί την επικρατέστερη ουσία το ποσοστό της χρήσης για τη κάθε μια ξεχωριστά από τις παράνομες ουσίες που μετρούνται στην έρευνα ESPAD δεν ξεπερνά στη χώρα μας το 1,5%—με τα ποσοστά αυτά επιπλέον να παραμένουν διαχρονικά σταθερά χαμηλά.

Ωστόσο, οι συνομήλικοι τους στην Ευρώπη χρησιμοποιούν κάνναβη: Το 16% των συμμετεχόντων στην έρευνα του 2019 έχουν ήδη κάνει χρήση κάνναβης (11% το 1995), ενώ σε ποσοστό 7,1% αναφέρθηκε πολύ πρόσφατη χρήση της ουσίας (4,1% το 1995).

Γενικά στην Ευρώπη, η χρήση κάνναβης μειώνεται σταδιακά από το 2011, αλλά η πολύ πρόσφατη χρήση της (δηλαδή η χρήση μέσα στις 30 τελευταίες ημέρες) δεν έχει μεταβληθεί από το 2007.

Συγκεκριμένα, υψηλότερο ποσοστό 16χρονων στην Ελλάδα θεωρούν:

• «εύκολη» την πρόσβαση στο αλκοόλ (91%, έναντι 78%) και
• σε υψηλότερο ποσοστό έχουν ήδη καταναλώσει (89% έναντι 79%) ή κ
• κατανάλωσαν πολύ πρόσφατα αλκοόλ (62% έναντι 47%), αλλά
• στην «υπερβολική» κατανάλωση (αφορά τη -σε μία περίσταση- κατανάλωση τουλάχιστον 5 αλκοολούχων ποτών, 32% έναντι 34%) και
• την πολύ πρόσφατη μέθη (10% έναντι 13%) τα ποσοστά στη χώρα μας βρίσκονται κοντά αλλά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Η  πρόσβαση στα τσιγάρα θεωρείται:

• «εύκολη» για τη μεγάλη πλειονότητα των εφήβων αλλά
• το κάπνισμα είναι λιγότερο διαδεδομένο στη χώρα μας από ό,τι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
• υψηλότερο ποσοστό 16χρονων στην Ελλάδα θεωρούν «εύκολη» την πρόσβαση σε τσιγάρα (65%, έναντι 60%),
• χαμηλότερο ποσοστό αναφέρουν πολύ πρόσφατο (15% έναντι 20%) ή
• καθημερινό κάπνισμα (8,1% έναντι 10%), συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου

• ένας στους 3 (35%) 16χρονους έχει ήδη χρησιμοποιήσει ηλεκτρονικό τσιγάρο και
• ένας στους 9 (11%) ανέφερε άτμισμα πολύ πρόσφατα (μέσα στις 30 τελευταίες ημέρες).
• παραπάνω ποσοστά είναι στην Ελλάδα σχετικά χαμηλότερα συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (40% και 14%, αντίστοιχα).