Τεράστιο κενό στη θεραπεία ψυχικών παθήσεων

Για πολλούς στη χώρα μας, η Μεγάλη Βρετανία θεωρείται πρότυπο όσον αφορά το σύστημα υγείας. Ξέρετε όμως ότι εκεί το 2020 μόνο ένας στους τρεις εφήβους θα έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας; Στην Ελλάδα, δεν έχουμε καν στοιχεία, αλλά τρέμω στην ιδέα τι θα βρούμε αν ψάξουμε…

Οι έρευνες δείχνουν ότι στη Βρετανία υπάρχει ένα τεράστιο θεραπευτικό κενό. Ο αριθμός των παιδιών και εφήβων, που ζουν με κάποιο ψυχικό πρόβλημα, που μπορεί να διαγνωστεί, ξεπερνά κατά πολύ τον αριθμό εκείνων, που λαμβάνουν βοήθεια.

Οι αριθμοί είναι αμείλικτα σκληροί: Ένα στα δέκα παιδιά υποφέρουν από κάποιο ψυχικό νόσημα, που μπορεί να διαγνωστεί, αλλά μόνο ένα τέσσερα από αυτά λαμβάνει κάποιας μορφής θεραπεία.

Είναι τόσο σημαντικό να υπάρχει πρόσβαση των εφήβων σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας; Οι έρευνες δείχνουν ότι πάνω από το 50% των σοβαρών ψυχικών νόσων εκδηλώνουν τα πρώτα σημάδια στην εφηβεία.

Άρα, αν μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε εγκαίρως (δηλαδή, από την εφηβεία) ένα ψυχικό νόσημα, τότε θα είχαμε πολλές πιθανότητες να αλλάξουμε σημαντικά προς το καλύτερο τη ζωή εκατομμυρίων ενηλίκων.

Πρόσφατα, η βρετανίδα Πρωθυπουργός Theresa May υποσχέθηκε ότι θα δοθεί έμφαση στην πρόληψη. Δηλαδή, αναβάθμιση του ρόλου των σχολείων στην παρακολούθηση της ψυχικής υγείας των παιδιών, παρεμβάσεις προς τους γονείς και το σύστημα κοινωνικής προστασίας.

Βέβαια, τα βαθύτερα ερωτήματα, που θέτει ο Paul Burstow στην εφημερίδα Guardian είναι άλλα: Αν μπορούσαμε να μειώσουμε τον αριθμό των ανθρώπων που πάσχουν; Ποια είναι τα υποκείμενα αίτια για τη συνεχώς αυξανόμενη εμφάνιση ψυχικών διαταραχών σε παιδιά; Και υπάρχουν μέτρα, που μπορούμε να αυξήσουμε την αντοχή τους και να μειώσουμε τον κίνδυνο;

Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά αναζητά ένα νέο πρόγραμμα, που ξεκινά στο πανεπιστήμιο Birmingham. Επικεφαλής αναλαμβάνει ο Burstow, ο οποίος είναι πρόεδρος ενός ιδρύματος του βρετανικού ΕΣΥ (Tavistock and Portman NHS Foundation Trust), ενώ την περίοδο 2010-2012, υπήρξε υπουργός Υγείας. Είναι φιλελεύθερος πολικός, που υπηρέτησε ως βουλευτής από το 1997 έως το 2015.

Όπως επισημαίνει ο ίδιος, υπάρχουν ήδη πολύτιμα στοιχεία τι είναι αποτελεσματικό στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και την πρόληψη. Έρευνα του London School of Economics έχει δείξει ότι για κάθε μία λίρα που επενδύεται σε σχολικά προγράμματα κοινωνικής και συναισθηματικής εκμάθησης «επιστρέφονται» 84 λίρες! Δυστυχώς, όμως, η «εξοικονόμηση» δεν αφορά εκείνον που κάνει την αρχική επένδυση και το θέμα μπλέκει στα γρανάζια απομονωμένων προϋπολογισμών.

Το πρόγραμμα θα έχει διάρκεια 12 μηνών και στόχο αφού συλλέξει δεδομένα, προτάσεις και ιδέες, να καταθέσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο με ενέργειες, που πρέπει να ακολουθήσουν τόσο η κυβέρνηση όσο και οι αρμόδιες αρχές, ώστε να αρχίσει να αποδίδει η πρόληψη.

Εμείς στην Ελλάδα, τι κάνουμε; Όταν η κρίση και η ανεργία έχουν χτυπήσει τη μέση ελληνική οικογένεια, προκαλώντας βαρύ φορτίο σε παιδιά και εφήβους;