1η Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων 2020

Ηχηρό μήνυμα, με αφορμή τη σημερινή, Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων αποστέλλει το πρόεδρος της Ε.Γ.Γ.Ε., Επίουρος. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν, Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός.

Ο κ. Καραϊτιανός δίνει έμφαση στους “εφιαλτικούς αριθμούς κρουσμάτων  covid-19 και θυμάτων μεταξύ των ηλικιωμένων που φιλοξενούνται σε οίκους ευγηρίας, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ”.

Αναλυτικά το μήνυμά του:

To 2020 αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια δύσκολη για την ανθρωπότητα χρονιά, λόγω της εμφάνισης και της εξάπλωσης της πανδημίας του κορωνοϊού και της επακόλουθης νόσου (Covid-19), αλλά και της αναγκαστικής προσαρμογής όλων μας στα επιβαλλόμενα μέτρα και τις νέες συνθήκες. 

Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, προσαρμοσμένη και αυτή στα καινούργια δεδομένα, εστιάζει στις επιπτώσεις της πανδημίας στα άτομα της τρίτης ηλικίας, τα οποία αποτέλεσαν -τόσο όταν εμφανίστηκε ο ιός όσο και τώρα που η κατάσταση εξακολουθεί να είναι κρίσιμη- την ηλικιακή εκείνη κατηγορία που υπέστη τις πιο σοβαρές συνέπειες, σε σωματικό, πνευματικό και ψυχολογικό επίπεδο. Αποτελώντας την πλέον ευπαθή ομάδα, λόγω των νοσημάτων που συχνά συνυπάρχουν με το γήρας, τα ηλικιωμένα άτομα ήταν τα πρώτα που έπρεπε να προστατευθούν, καθώς ο κίνδυνος να νοσήσουν αλλά και να χάσουν τη ζωή τους ήταν και παραμένει πολύ υψηλός. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι εφιαλτικοί αριθμοί κρουσμάτων και θυμάτων μεταξύ των ηλικιωμένων που φιλοξενούνται σε οίκους ευγηρίας, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ, ενώ στη χώρα μας η λήψη έγκαιρα των προστατευτικών μέτρων κατάργησης του επισκεπτηρίου απέδωσε εξαιρετικά και δεν είχαμε ιδιαίτερα κρούσματα κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας.

Οι ηλικιωμένοι ήταν αυτοί που επηρεάστηκαν βαθιά από τα περιοριστικά μέτρα τα οποία συνεχίζονται ακόμη και σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ο κορωνοϊός και οι συνέπειές του ανέτρεψαν τη ρουτίνα των ατόμων της τρίτης ηλικίας, στερώντας τους απλές καθημερινές συνήθειες, οδηγώντας τους στην απομόνωση και την απέραντη μοναξιά.

Πολλοί παππούδες και πολλές γιαγιάδες που βοηθούν τα παιδιά τους στο καθημερινό δύσκολο πρόγραμμά τους, σταμάτησαν να έρχονται σε επαφή με τα εγγόνια τους, να τα παίρνουν από το σχολείο, να τα πηγαίνουν στις δραστηριότητές τους, να παίζουν μαζί τους, ακόμη και σε πολλές περιπτώσεις να τα αγκαλιάζουν. Σταμάτησαν λοιπόν να βιώνουν μια καθημερινότητα που τους έκανε να νιώθουν χρήσιμοι, τους έδινε ζωή και γέμιζε τις μέρες τους. 

Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι που διατηρούν μία καλή ποιότητα υγείας και ζωής, για μεγάλο χρονικό διάστημα διέκοψαν τις εκδρομές, τις εξορμήσεις και τις επισκέψεις στα χωριά, τα νησιά ή και σε αντίθετη περίπτωση, τις πόλεις. Τα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων όπου πολλοί έβρισκαν παρέα και δημιουργική απασχόληση εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να παραμένουν κλειστά, ενώ στους οίκους ευγηρίας συνεχίζεται το μέτρο της απαγόρευσης επισκέψεων. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί το γεγονός ότι σε μία άκρως ψηφιακή εποχή, οι ηλικιωμένοι μας, σε σημαντικό βαθμό, δεν έχουν εξοικείωση με την τεχνολογία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα smart phones, τα tablets και όλες εκείνες τις συσκευές και τις εφαρμογές που διευκολύνουν την επικοινωνία και παρέχουν αμεσότητα, με αποτέλεσμα η επαφή με τα άτομα της οικογένειας και του περιβάλλοντός τους να είναι μόνο τηλεφωνική ή εξ’ αποστάσεως.

Κατά τη διάρκεια του σχεδόν τρίμηνου εγκλεισμού στο σπίτι και με το ενδεχόμενο ενός νέου, εάν η καμπύλη της πανδημίας δεν παρουσιάσει ύφεση, μία άλλη κατηγορία ηλικιωμένων, οι ανήμποροι και μη αυτοεξυπηρετούμενοι, υπέστησαν ακόμη μεγαλύτερη πίεση, καθώς τα άτομα που τους φρόντιζαν ελάττωσαν τις επισκέψεις από φόβο μετάδοσης του ιού. Τα εξωτερικά ιατρεία στα Νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας ανέστειλαν για αρκετό καιρό τη λειτουργία τους με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτός ο τακτικός έλεγχος της υγείας τους, εκτός από τα πολύ σοβαρά περιστατικά που έχρηζαν νοσοκομειακής περίθαλψης. Δεν πρέπει, βέβαια, να ξεχνάμε τους ηλικιωμένους που ζουν εντελώς μόνοι αλλά και εκείνους που συντηρούνται οικονομικά από τα οικεία τους πρόσωπα, πολλά εκ των οποίων υπέστησαν μεγάλη οικονομική ζημία χάνοντας ακόμη και τη δουλειά τους λόγω της γενικότερης δυσχερούς οικονομικής κατάστασης που επέφερε η πανδημία τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως.

Η απομόνωση, η απομάκρυνση από την οικογένεια και τα αγαπημένα πρόσωπα, η αδυναμία της αυτοεξυπηρέτησης, ο κίνδυνος της μόλυνσης, το ενδεχόμενο απώλειας προσφιλών προσώπων, ο φόβος μήπως και οι ίδιοι «φύγουν», είναι ένα εκρηκτικό μείγμα, απειλητικό για τη ζωή των ηλικιωμένων. Το στρες και τα αρνητικά συναισθήματα που τους κατακλύζουν δημιουργούν σε πολλούς σωματικά και λειτουργικά προβλήματα και δυσκολεύουν τον ήδη βεβαρυμμένο οργανισμό τους. Πολλοί ηλικιωμένοι πάσχουν από κατάθλιψη και τείνουν να σωματοποιούν κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. 

Ένα φαινόμενο το οποίο ανέδειξε η συνολική κατάσταση της πανδημίας ήταν ότι οι ηλικιωμένοι που εμφανίζουν χρόνια προβλήματα υγείας, όπως για παράδειγμα χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιοπάθειες, υπέρταση, κλπ., κατά τη διάρκεια του τρίμηνου περιορισμού στο σπίτι παραμέλησαν τις εξετάσεις τους και τη φαρμακευτική τους αγωγή με αποτέλεσμα, μόλις η καραντίνα ήρθη, να διαπιστώνουμε σοβαρές επιπλοκές και επιβάρυνση ή απορρύθμιση της υγείας τους. Αντίστοιχα σημαντικό πρόβλημα αποτέλεσε το γεγονός ότι καθυστέρησε η διάγνωση διαφόρων μορφών καρκίνου σε ηλικιωμένους και ενώ τα συμπτώματα υπήρχαν από πολλούς μήνες, δυστυχώς είτε δεν αξιολογήθηκαν από αυτούς έγκαιρα είτε δεν είχαν τη δυνατότητα έγκαιρης προσέλευσης στους ιατρούς. Το κόστος της καθυστέρησης αυτής είναι δύσκολο να υπολογιστεί. Ευτυχώς αυτό δεν συνεχίζει να συμβαίνει, όμως ένα νέο lockdown θα ήταν πραγματικά δραματικό.

Η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην τρίτη ηλικία και τη δημόσια υγεία, έχει ήδη αναστείλει και για όσο διάστημα διαρκέσει η πανδημία όλες τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις κοινού. Με δεδομένες τις υπάρχουσες συνθήκες, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και όλους τους συναφείς επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς η φετινή πρόταση για το Πιλοτικό Πρόγραμμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας των Ηλικιωμένων (ΗΠΙΟΝΗ 2020) αναφέρεται στην «Υγιή Αναπνοή-Πρόληψη και Διαχείριση των Λοιμώξεων στους Ηλικιωμένους-Η σημασία των εμβολιασμών». Η εγκύκλιος του προγράμματος με όλες τις προτάσεις για εφαρμογή του από τους επαγγελματίες υγείας σε όλη τη χώρα, βρίσκεται στον σύνδεσμο: https://www.gerontology.gr/2020/09/10/%ce%b7%cf%80%ce%b9%ce%bf%ce%bd%ce%b7-2020-%cf%85%ce%b%ce%b9%ce%ae%cf%82-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%cf%80%ce%bd%ce%bf%ce%ae-%cf%80%cf%81%cf%8c%ce%bb%ce%b7%cf%88%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%b4%ce%b9%ce%b1/ 

Ως επιστημονική εταιρεία απευθύνουμε ένα μήνυμα προς όλους τους ηλικιωμένους: να τηρούν αυστηρά τα μέτρα προστασίας, να φορούν απαραίτητα μάσκα, να κρατούν τις ενδεδειγμένες αποστάσεις, να αποφεύγουν άσκοπες μετακινήσεις και κυρίως με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, να προφυλάσσουν τους εαυτούς τους από επικίνδυνες επαφές και συναναστροφές και να παρακινούν τα άτομα του περιβάλλοντός τους να κάνουν το ίδιο. 

Εφιστούμε την προσοχή στον έγκαιρο αντιγριπικό εμβολιασμό και τη συχνή ιατρική παρακολούθηση για όλα τα χρόνια προβλήματα υγείας που τους απασχολούν αλλά και την επιμελή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής που τους έχει χορηγηθεί για την αντιμετώπισή τους. Εξάλλου, σε αυτή τη χρονική περίοδο του γενικού περιορισμού επιβάλλεται στα άτομα της τρίτης ηλικίας ιδιαίτερα, η ήπια σωματική δραστηριότητα και άσκηση στο σπίτι ή με ιδιαίτερη προσοχή σε φυσικό περιβάλλον, καθώς επίσης η συνεχής ενασχόληση με πνευματικές δραστηριότητες και χόμπι. Ζητούμενο είναι η διατήρηση σωματικής, πνευματικής και ψυχικής ευεξίας και η αποφυγή της απομόνωσης και αδράνειας. 

Από την άλλη πλευρά, όλοι μας πρέπει να προφυλάξουμε τους ηλικιωμένους μας από πιθανή μετάδοση του ιού, αποφεύγοντας τις άσκοπες επαφές και τηρώντας οι ίδιοι σχολαστικά τις οδηγίες και προφυλάξεις. Τα πρόσφατα σοβαρά κρούσματα σε δομές φιλοξενίας ηλικιωμένων οφείλονται σε αμέλεια συγγενών ή και φροντιστών τους.

Η ζωή είναι πολύτιμο αγαθό και η στιγμή είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την υγεία όλων μας και δη των ηλικιωμένων.¨