Το έλλειμμα εμπιστοσύνης  στα εμβόλια κατά της λοίμωξης COVID-19, τα οποία αναμένεται να λειτουργήσουν ως «αντίδοτο» δημιουργώντας τείχος ανοσίας, απασχολεί τους επιστήμονες.

Για την επιτυχία του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού του πληθυσμού στις ΗΗΠΑ κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία εμπιστοσύνης, όπως σχολιάζεται στη σχετική δημοσίευση των K.G.Volpp και συνεργατών στο έγκριτο περιοδικό JAMA (Behaviorally Informed Strategies for a National COVID-19 Vaccine Promotion Program. JAMA. December 14, 2020. doi:10.1001/jama.2020.24036).

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κυριότερα σημεία της.

Ενδεικτικό είναι ότι λίγους μήνες πριν, τον Σεπτέμβριο, μια έρευνα σε 10.093 ενήλικες στις ΗΠΑ αποκάλυψε ότι ελάχιστα πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες (51%) ήταν απόλυτα ή πιθανότατα πρόθυμοι να εμβολιαστούν έναντι του SARS-CoV-2, ενώ το 25% δήλωσε ότι μάλλον δε θα εμβολιαστεί και το 24% δήλωσε ότι είναι απίθανο να εμβολιαστεί.

Από τα συμπεράσματα της έρευνας καταδείχθηκε ότι το ποσοστό αποδοχής του εμβολιασμού ήταν χαμηλότερο σε όσους ανήκαν στη μαύρη φυλή, σε χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο και μεταξύ των ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.

Συνεπώς, κρίνεται μείζονος σημασίας για την επιτυχία της στρατηγικής εμβολιασμού είναι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης στην αξιόπιστη διεξαγωγή των κλινικών δοκιμών εμβολίων και στην ακεραιότητα της διαδικασίας έγκρισης. Στη κατεύθυνση αυτή χρειάζονται βασικές στρατηγικές:

• απλή και κατανοητή γλώσσα,
• μηνύματα που δίνουν έμφαση στην επιστήμη έναντι της πολιτικής,
• παρεμβάσεις από αναγνωρισμένες προσωπικότητες και
• ηγέτες της κοινής γνώμης, καθώς
• έμφαση σε γεγονότα και αποδεικτικά στοιχεία ως απάντηση στους μύθους και την παραπληροφόρηση.

Έμφαση πρέπει να δοθεί στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης σε κοινότητες που στο παρελθόν έχουν βιώσει ελλιπή ιατρική φροντίδα και κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση. Για να μην καλλιεργηθεί το κλίμα ανασφάλειας θα πρέπει οι εμβολιαζόμενοι να ενημερώνονται για τις παροδικές παρενέργειες των εμβολίων, ώστε να αποφευχθεί η αρνητική δημοσιότητα.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, πέντε είναι οι βασικοί άξονες στους οποίους θα πρέπει να στηριχθεί ένα εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού έναντι του SARS-CoV-2.

1. Δωρεάν διάθεση και εύκολη πρόσβαση για όλους.
2. Ελεύθερη πρόσβαση σε δομές (υγειονομικές δομές, σχολικές και πανεπιστημιακές μονάδες, δημόσιες υπηρεσίες, αεροπορικές γραμμές) μόνο κατόπιν εμβολιασμού.
3. Δημόσιες δηλώσεις από ηγέτες της κοινής γνώμης ώστε να προωθήσουν την ανάγκη για εμβολιασμό.
4. Εμβολιαστική προτεραιότητα σε όσους συνυπογράψουν να εμβολιαστούν κατά τα αρχικά στάδια του εμβολιασμού όταν τα διαθέσιμα εμβόλια είναι ακόμα περιορισμένα.
5. Συνειδητοποίηση της αξίας του κάθε εμβολιασμού ξεχωριστά και προώθηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.