Πανδημία COVID-19: Μείωση φροντίδας και διαγνώσεων κακοηθειών

Ανησυχία προκαλεί στους επιστήμονες η συνέπεια της πανδημίας COVID-19 στη φροντίδα ασθενών με καρκίνο. Μέχρι στιγμής περιορισμένα είναι τα δεδομένα που ποσοτικοποιούν την επίπτωση.

Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) (https://mdimop.gr/covid19/) συνοψίζουν τα δεδομένα της σχετικής μελέτης των Eva JA Morris και συνεργατών στο έγκριτο περιοδικό The Lancet Gastroenterology & Hepatology. Δείτε τη μελέτη: https://www.thelancet.com/journals/langas/article/PIIS2468-1253(21)00005-4/fulltext

Τα στοιχεία προκύπτουν από μεγάλες βάσεις δεδομένων στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τις παραπομπές, τις κολονοσκοπήσεις, τις χειρουργικές επεμβάσεις και την ακτινοθεραπεία στο ορθό από την 1^η Ιανουαρίου 2019 έως την 31^η Οκτωβρίου 2020.

Η σύγκριση αφορά τα δεδομένα των δύο ετών προκειμένου να διερευνηθεί η επίπτωση της πανδημίας COVID-19 στη διάγνωση και στην αντιμετώπιση ασθενών με καρκίνο στο παχύ έντερο και στο ορθό.

Συγκριτικά με τον μηνιαίο μέσο όρο του 2019, τον Απρίλιο του 2020 παρατηρήθηκε μείωση:

• των παραπομπών για διερεύνηση πιθανής κακοήθειας κατά 63%,
• των κολονοσκοπήσεων κατά 92%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια σχετική μείωση του αριθμού των περιπτώσεων που παραπέμφθηκαν για θεραπεία για κολο-ορθικό καρκίνο κατά 22%. Οι αριθμοί επανήλθαν στα επίπεδα του 2019 μόλις τον Οκτώβριο του 2020. Αυτό σημαίνει ότι από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο του 2020 περίπου 3500 λιγότεροι ασθενείς είχαν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί για κολο-ορθικό καρκίνο συγκριτικά με το αναμενόμενο με βάση την εικόνα του 2019.
• μείωση κατά 31% στον αριθμό των ασθενών που υπεβλήθησαν σε χειρουργική επέμβαση τον Απρίλιο του 2020. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των λαπαροσκοπικών επεμβάσεων μειώθηκε και αυξήθηκε το ποσοστό των επεμβάσεων με σχηματισμό κολοστομίας. Και αυτά τα ποσοστά επανήλθαν στα επίπεδα του 2019 έως τον Οκτώβριο του 2020.

Καρκίνος του ορθού

Αύξηση διαπιστώθηκε στη χρήση νεο-επικουρικής ακτινοθεραπείας κατά 44% τον Απρίλιο του 2020 συγκριτικά με το μέσο μηνιαίο όρο το 2019, το οποίο αποδόθηκε στη μεγαλύτερη χρήση θεραπευτικών σχημάτων με βραχεία διάρκεια. Συμπερασματικά, η πανδημία COVID-19 μείωσε σημαντικά τον αριθμό των ασθενών που διαγνώσθηκαν και αντιμετωπίστηκαν για κολο-ορθικό καρκίνο.

Έως τον Οκτώβριο 2020 οι δείκτες είχαν επιστρέψει στα επίπεδα του 2019, ωστόσο ο όγκος των ασθενών ήταν μικρότερος παράλληλα με τη λήψη όλων των απαραίτητων προφυλάξεων.

Μελέτη στις ΗΠΑ

Αντίστοιχα δεδομένα ανακοινώθηκαν πρόσφατα και από τους Z. Bakouny και συνεργάτες στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό JAMA Oncology (doi:10.1001/jamaoncol.2020.7600).

Κατά τη διάρκεια της περιόδου Μάρτιος-Ιούνιος 2020 πραγματοποιήθηκαν 15.453 διαγνωστικές εξετάσεις πληθυσμιακού ελέγχου για έλεγχο κακοήθειας, συγκριτικά μικρότερος με 64.269 τρεις μήνες νωρίτερα και τους 60.344 ελέγχους κατά την αντίστοιχη περίοδο Μάρτιος-Ιούνιος 2019. Ωστόσο, τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες του 2020 κατά την ύφεση του επιδημικού κύματος, ο τριμηνιαίος αριθμός εξετάσεων υπολογίζεται στο 51.944.

Μείωση σημειώθηκε και στον αριθμό των διαγνώσεων του καρκίνου, δηλαδή περίπου 1.438 κακοήθειες σε πρώιμο στάδιο να παραμείνουν αδιάγνωστες.