Γιατί πέτυχαν οι Πορτογάλοι… και γιατί στραβώσαμε εμείς;

Του Γιώργου Στάθη,

 τ. Προέδρου της ΕΕΜΥΥ

Διάβασα χθες στο Protagon ένα άρθρο του κ. Κώστα Γιαννακίδη, σχετικό με το δημοσκοπικό εύρημα ότι οι περισσότεροι αρνητές εμβολιασμού κατά της CoViD-19 στη χώρα μας είναι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ και της Ελληνικής Λύσης, ενώ ακολουθούν μακράν οι οπαδοί της ΝΔ και ακόμη μακρύτερα των άλλων κομμάτων. Αφήνω τον ενδεχόμενο σχετικό καβγά στους θιασώτες της αντιμετώπισης της πανδημίας με όρους κομματικής αντιπαράθεσης και όχι πατριωτικού πολέμου κατά του κορωνοϊού.

Μου κίνησε, όμως, το ενδιαφέρον ο παρατιθέμενος Πίνακας του κ. Νέστορα Παναγιωτόπουλου (Predicta), που συσχετίζει τα ποσοστά εμβολιασμού των ενηλίκων(+50) στις ευρωπαϊκές χώρες, με τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (HDI-συνδυασμός μορφωτικού και βιοτικού επιπέδου). Πράγματι, είναι σαφής ο συσχετισμός, εκτός από την εντυπωσιακή εξαίρεση της Πορτογαλίας, που φιγουράρει στον πίνακα μόνη της και υπεράνω της κοινής σειράς των υπολοίπων. Φυσιολογικά, η θέση της ήταν κάπου στη μέση, δίπλα στην Ελλάδα.

Το άρθρο αποδίδει την επιτυχία των λουζιτανών στα πρόσωπα και την εμπνευσμένη επικοινωνία (τη σημασία τους είχα τονίσει κι εγώ στην αρχή της πανδημίας), αλλά δεν παραθέτει περισσότερα στοιχεία, περιοριζόμενο στην ορθή επισήμανση ότι “τα πρόσωπα μπορούν να υπερβούν σταθερές που δείχνουν ακλόνητες”. Δίνω, λοιπόν, μερικές συναφείς λεπτομέρειες.

Τα πρόσωπα
Εδώ και τρία χρόνια, υπουργός Υγείας της Πορτογαλίας είναι η Marta Temido, οικονομολόγος/νομικός, με μεταπτυχιακό στο νοσοκομειακό management και διδακτορικό στη Διεθνή Υγεία. Προηγουμένως υπήρξε επιτυχημένη επαγγελματίας Διοικήτρια Νοσοκομείων, γεγονός που οδήγησε στην εκλογή της ως Προέδρου της Ένωσης Διοικητών Νοσοκομείων. Αργότερα, ως επικεφαλής του πορτογαλικού ΕΣΥ, ήρθε σε τεχνοκρατική σύγκρουση με τον προϊστάμενό της πολιτικό υπουργό, δικαιώθηκε και ο πρωθυπουργός της παρέδωσε τον υπουργικό θώκο.

Δεν έχω παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς όλη τη δραστηριότητά της, ξέρω όμως ότι, αν στο μέλλον δεν θα διορίζονται κομματικοί παράγοντες και αποτυχημένοι υποψήφιοι δήμαρχοι στις διοικήσεις των πορτογαλικών νοσοκομείων, παρά μόνο εξειδικευμένοι επιστήμονες, δηλαδή μέλη της επαγγελματικής ένωσης νοσοκομειακών διοικητών, θα έχει συμβάλει αποτελεσματικά η σημερινή υπουργός.

Μέχρι τις 3/2/2021, επικεφαλής του Προγράμματος εμβολιασμών στην Πορτογαλία ήταν ένας πρώην υφυπουργός Υγείας, ο Francisco Ramos, που απομακρύνθηκε λόγω “καταστροφικής διαχείρισης”, όταν διαπιστώθηκε, εκτός όλων των άλλων, ότι δεν εμβολιάζονταν όσοι ανήκαν στις ομάδες προτεραιότητας, αλλά τρίτα πρόσωπα, ρουσφετολογικά.

Νέος Συντονιστής της Task Force Σχεδιασμού των Εμβολιασμών ορίστηκε από την υπουργό Temido, ο αντιναύαρχος Henrique Gouveia e Melo, παλιός κυβερνήτης υποβρυχίων (έχει μείνει στην ιστορία η διάσωση του διάτρητου, πλημμυρισμένου και βυθιζόμενου υποβρυχίου Dolphin και του 53μελούς πληρώματος, χάρη στην αγάπη για τη Φυσική και μια αδίδακτη και ευφυή ενέργεια του κυβερνήτη του). Ο αξιωματικός αυτός ειδικεύτηκε αργότερα στη Διαχείριση Κρίσεων και Κινδύνων, στην Επικοινωνία και Δημόσιες Σχέσεις, στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο και Πληροφορίες. Υπηρέτησε σε διευθυντικές θέσεις Σχεδιασμού και Αξιολόγησης, πριν φθάσει στην ηγεσία του πορτογαλικού και του (ανεπίσημου) ευρωπαϊκού Ναυτικού (EMF). Άσκησε για οκτώ μήνες τα νέα του καθήκοντα στη μάχη κατά της πανδημίας, φορώντας την πράσινη, πολεμική στολή του και γυρνώντας τη χώρα, μιλώντας με απλούς πολίτες αρνητές εμβολιασμού, θρησκόληπτους, αμόρφωτους εργάτες και ψαράδες, υπαλλήλους, συνταξιούχους, δημάρχους, εκπροσώπους σωματείων, υγειονομικούς και παπάδες και επιβλέποντας προσωπικά τι γινόταν στα εμβολιαστικά κέντρα. Έμεινε ξάγρυπνος και ακούραστος 240 ημέρες, μέχρι να εμβολιαστεί το 98% του δυνάμενου πληθυσμού.

Στις 4 Οκτωβρίου 2021 ολοκλήρωσε την αποστολή του. Η 32μελής Task Force για τον εμβολιασμό διαλύθηκε κι ο Συντονιστής της κλήθηκε να τιμηθεί, παραλαμβάνοντας τη Χρυσή Σφαίρα Αξίας και Αριστείας. Πήγε στην τελετή, αυτή τη φορά με κοστούμι και γραβάτα, και στην ομιλία του είπε πως εκείνος απλώς ολοκλήρωσε μια ακόμη αποστολή. Απέδωσε την οφειλόμενη τιμή “στις φανταστικές Νοσηλεύτριες, σ΄ αυτή την τάξη που της χρωστάμε πολλά”, κι ευχαρίστησε τα 8,5 εκατομμύρια ανδρών, γυναικών και νεολαίων που “αν και είχαν πολλές αμφιβολίες, προσήλθαν στα εμβολιαστικά κέντρα”. Τόνισε ότι η ραχοκοκαλιά της νίκης βρισκόταν στο Υπουργείο Υγείας και παρέδωσε το δικό του τρόπαιο στην υπουργό Temido προς φύλαξη, “ως ενθύμιο της μάχης που κερδίσαμε όλοι μαζί”.

Τώρα…
αν με ρωτήσετε, γιατί τα έγραψα όλα αυτά, θα ομολογήσω την υποψία μου: νομίζω ότι, βασικά, εμείς δεν τα καταφέραμε τόσο καλά μέχρι τώρα, διότι στη Διοικήτρια Νοσοκομείων Marta Temido και στον Διαχειριστή Κρίσεων και Κινδύνων Henrique Gouveia e Melo, αντιπαρατάξαμε στο υπουργείο Υγείας τον μπασκετμπολίστα βουλευτή κ. Κικίλια και στον ΕΟΔΥ τον παρατρεχάμενο κομματικών, υπουργικών και δημαρχιακών γραφείων κ. Αρκουμανέα. Και επιπλέον, διότι κάποιοι αντιπολιτευόμενοι, μικρόνοες πολιτικοί αρνήθηκαν να συμπαραταχθούν στην εθνική προσπάθεια.

Αν κάποιος πιστεύει ότι κάνω λάθος, δηλαδή ότι τα πρόσωπα δεν έχουν καθοριστική σημασία, αλλ΄ ότι η μεγάλη επιτυχία των πορτογάλων οφείλεται, π.χ., στον θαυμάσιο μπακαλιάρο του Porto και στις εξαιρετικές ψητές σαρδέλες του Estoril, παρακαλώ να μου το υποδείξει.

Με τις καλύτερες…
και ειλικρινείς ευχές μου προς τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ.