Θερμοπληξία: Δεν αγνοούμε τα συμπτώματα

του Ευάγγελου Φραγκούλη,

γενικού-οικογενειακού γιατρού

Ακούμε συχνά για εκείνη το καλοκαίρι, όμως πολλές φορές ξεχνάμε πόσο επικίνδυνη είναι. Η θερμοπληξία είναι η σοβαρότερη κατάσταση που προκαλείται από τη ζέστη. Συμβαίνει όταν το σώμα αδυνατεί να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του. Η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει ραγδαία, ο μηχανισμός της εφίδρωσης αποτυγχάνει και το σώμα αδυνατεί να ψυχθεί. Η θερμοκρασία σώματος είναι δυνατόν να ξεπεράσει τους 40°C μέσα σε 10-15 λεπτά. Μπορεί να προκληθεί μόνιμη αναπηρία, ακόμη και θάνατος, αν δεν αντιμετωπιστεί επειγόντως.

Πώς ανεβαίνει όμως η θερμοκρασία; Όταν οι άνθρωποι εκτεθούν σε ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, ο μηχανισμός θερμορύθμισης του σώματος υπερφορτώνεται. Το σώμα φυσιολογικά ψύχεται μέσω της εφίδρωσης. Υπό ορισμένες συνθήκες, ο ιδρώτας δεν επαρκεί. Όταν, για παράδειγμα, η υγρασία είναι υψηλή, ο ιδρώτας δεν εξατμίζεται γρήγορα, μην επιτρέποντας στο σώμα να απελευθερώσει θερμότητα.

Άλλες καταστάσεις που μπορεί να περιορίσουν την ικανότητα του σώματος να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του είναι η ηλικία (>65 ετών), η νηπιακή ηλικία (<4 ετών), η παχυσαρκία, ο πυρετός, η αφυδάτωση, οι καρδιακές παθήσεις, οι ψυχικές διαταραχές, η λήψη ορισμένων φαρμάκων και η χρήση αλκοόλ.

Τα συμπτώματα

■ Εξαιρετικά υψηλή θερμοκρασία σώματος (>40°C)

■ Κόκκινο, θερμό και ξηρό δέρμα (απουσία ιδρώτα)

■ Ταχύς, έντονος σφυγμός

■ Κεφαλαλγία

■ Ζάλη, ναυτία

■ Σύγχυση, λιποθυμία, σπασμοί

Τι πρέπει να κάνουμε αν κάποιος εμφανίσει σημεία θερμοπληξίας;

Αν κάποιος εμφανίσει κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, μπορεί να αντιμετωπίζει μια απειλητική για τη ζωή του κατάσταση, οπότε πρέπει να καλέσουμε το ΕΚΑΒ. Παράλληλα:

■ Ξαπλώνουμε το θύμα, αν είναι δυνατόν στη σκιά, του αφαιρούμε τα ρούχα, ανασηκώνουμε ελαφρά τα πόδια του.

■ Δεν πρέπει να του δώσουμε να πιει κάτι, εκτός κι αν έχει τις αισθήσεις του, καθώς υπάρχει κίνδυνος εισρόφησης.

■ Βάζουμε τον ασθενή, αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, σε μια μπανιέρα με δροσερό νερό ή κάτω από ένα δροσερό ντους, τον καταβρέχουμε με δροσερό νερό με ένα λάστιχο, βάζουμε παγάκια στις μασχάλες του κ.ά.

Τι είναι η θερμική εξάντληση;

Είναι μια ηπιότερη κατάσταση, που μπορεί να συμβεί έπειτα από αρκετές ημέρες έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες και ανεπαρκή αναπλήρωση υγρών. Περισσότερο ευάλωτοι στη θερμική εξάντληση είναι οι ηλικιωμένοι, οι υπερτασικοί και αυτοί που εργάζονται ή εξασκούνται σκληρά σε ένα θερμό περιβάλλον.

Ποια είναι τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης;

■ Έντονη εφίδρωση, ωχρότητα

■ Σφυγμός ταχύς και ασθενής

■ Αναπνοή γρήγορη και ρηχή

■ Κράμπες, αδυναμία, κακουχία

■ Ζάλη, ναυτία ή έμετοι

■ Κεφαλαλγία

Αν η θερμική εξάντληση παραμείνει χωρίς αντιμετώπιση, μπορεί να εξελιχθεί σε θερμοπληξία. Ζητούμε ιατρική βοήθεια αν τα συμπτώματα επιδεινωθούν ή διαρκούν περισσότερο από μία ώρα.

Οι ηλικιωμένοι είναι πιο ευάλωτοι στη θερμική καταπόνηση

Οι ηλικιωμένοι δεν προσαρμόζονται το ίδιο καλά με τους νέους στις ξαφνικές αλλαγές θερμοκρασίας. Είναι πιο πιθανό να έχουν ένα χρόνιο νόσημα που μεταβάλλει τη φυσιολογική απόκριση του σώματος στη θερμότητα. Είναι πιο πιθανό επίσης να λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα του σώματος να ελέγχει τη θερμοκρασία ή τον ιδρώτα του. Στα φάρμακα που αυξάνουν τον κίνδυνο θερμικής εξάντλησης-θερμοπληξίας περιλαμβάνονται τα αντιψυχωσικά (π.χ. αλοπεριδόλη, χλωροπρομαζίνη), τα αντιπαρκινσονικά, τα ηρεμιστικά και τα διουρητικά. Είναι σημαντικό να μην παραβλέπουμε τη φαρμακευτική αγωγή σε περίπτωση υψηλών θερμοκρασιών, αλλά να επικοινωνούμε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό μας για την καλύτερη διαχείρισή τους, για τροποποίηση της αγωγής ή των ωρών που τη λαμβάνουμε.

Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την υγεία μας υπό ακραίες θερμοκρασίες;

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο περιοδικό Pharma PLUS Link ΕΔΩ