Τετράδια, στυλό και… τσιγάρο για τους Έλληνες μαθητές

Γροθιά στο στομάχι αποτελούν τα στοιχεία της έρευνας για το κάπνισμα σε μαθητές, που διεξήγαγε το Υπουργείο Παιδείας, η Κεντρική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ).

Όπως έδειξε η έρευνα που διεξήχθη σε δείγμα 51.084 μαθητών Α’ και Β’ Γυμνασίου, σε 1.267 σχολεία της χώρας, ένας στους 10 μαθητές των τάξεων αυτών είναι ενεργός καπνιστής, ενώ το 30% των μαθητών αναφέρει ότι εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι του. Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, ότι 8 στους 10 μαθητές συνδέουν το κάπνισμα με το άγχος.
Στο πλαίσιο της δράσης, που στόχο έχει να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, οι μαθητές κλήθηκαν να συμπληρώσουν ανώνυμα ένα ερωτηματολόγιο, ενώ παρακολούθησαν οπτικοαουστικό υλικό, με στόχο την ενημέρωσή τους, για τους κινδύνους του τσιγάρου και την ανάπτυξη αντιστάσεων απέναντι στη βλαβερή αυτή συνήθεια.

Ειδικότερα, βάσει της έρευνας, το 16,7% των μαθητών έχει ήδη δοκιμάσει την επιβλαβή συνήθεια από την ευαίσθητη ηλικία των 12 έως 14 ετών. Ενώ ένας στους δέκα μαθητές Α’ και Β’ Γυμνασίου συγκαταλέγεται στους ενεργούς καπνιστές (σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας). Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι το 15% των ενεργών καπνιστών (δηλαδή το 2,5% περίπου του μαθητικού πληθυσμού Α΄ και Β’ Γυμνασίου) καπνίζουν σχεδόν κάθε μέρα.

Όπως επισημάνθηκε στην παρουσίαση της έρευνας, η καπνιστική συνήθεια φαίνεται πως είναι πιο ισχυρή στα αγόρια αυτής της ηλικίας, με 1 στα 5 παιδιά της Β΄ Γυμνασίου να έχουν δοκιμάσει τσιγάρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 40% των παιδιών που έχουν δοκιμάσει να καπνίσουν το έκαναν από την ηλικία των 8 ετών έως την ηλικία των 11 ετών, γεγονός που δείχνει ότι θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε αυτές τις ηλικίες, στις προσπάθειες ευαισθητοποίησης και πρόληψης.

«Οι παρέες, τα αδέρφια που καπνίζουν, οι γονείς που καπνίζουν και μάλιστα σε κλειστό χώρο στο σπίτι, αλλά και η συχνή συνεύρεση με φίλους σε πλατείες και πάρκα είναι οι παράγοντες που συντελούν στη διάδοση της κακής συνήθειας του καπνίσματος. Τέλος η «περιέργεια» αναφέρεται ως ο κυρίαρχος λόγος που οι μαθητές δοκίμασαν κάποιο προϊόν καπνού», τονίζεται.

Σημαντική επίσης είναι η διαφοροποίηση ανάλογα με το ύψος των διαθέσιμων χρημάτων, στο χαρτζιλίκι, δηλαδή. «Τα παιδιά τα οποία λαμβάνουν έως 5 ευρώ την εβδομάδα από τους γονείς είναι σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό ενεργοί καπνιστές (6,7%), σε σχέση με τα παιδιά που λαμβάνουν από 6 ευρώ και πάνω όπου το ποσοστό των ενεργών καπνιστών σχεδόν διπλασιάζεται (11,3%)».

Μεταξύ των ενεργών καπνιστών οι μισοί σχεδόν θα ήθελαν να σταματήσουν το κάπνισμα, ενώ για τους άλλους μισούς, η συνήθεια φαίνεται πως έχει λάβει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Όπως τονίζεται είναι σημαντικό να αναδειχθεί η εξάρτηση ως επιχείρημα υπέρ της πρόληψης, γιατί κυρίαρχη άποψη μεταξύ των καπνιστών – μαθητών είναι ότι εάν θέλει κανείς να κόψει το τσιγάρο είναι κάτι εύκολο.

Εντύπωση προκαλεί ότι 8 στους 10 μαθητές συνδέουν το κάπνισμα με το άγχος, ενώ σημαντικά είναι και τα ποσοστά που συνδέουν το κάπνισμα με τη διασκέδαση (60%) ή τη μόδα, καθώς 40% το θεωρούν ελκυστική ή δυναμική συμπεριφορά.

Το 30% του συνόλου των μαθητών αναφέρει ότι εκτίθεται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι, ενώ το 40% ότι γίνεται «θύμα» παθητικού καπνίσματος σε κάποιον κλειστό δημόσιο χώρο. Μάλιστα ένα 60% όσων ήταν θύματα παθητικού καπνίσματος σε δημόσιο χώρο αναφέρουν ότι ένιωσαν αίσθημα δυσφορίας λόγω της έντασης του φαινομένου.

Τέλος, πάνω από το 60% των μαθητών αναφέρει πως είδε κάποιον να καπνίζει εντός του χώρου του σχολείου, ενώ «η πλειοψηφία των μαθητών αναφέρει ότι δεν υπάρχει κάποια δυσκολία να αγοράσει κάποιος τσιγάρα σε αυτή την ηλικία, γεγονός που πρέπει να προβληματίσει ιδιαίτερα την πολιτεία ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας για τη προστασία των ανηλίκων».

«Η σημερινή εκδήλωση αποτελεί τον απολογισμό μιας δράσης που ξεκίνησε τον Μάρτιο σε διαπολιτισμικά σχολεία της Αττικής και εξαπλώθηκε σε όλα τα Γυμνάσια της χώρας. Μέσα από την παρακολούθηση ενός video και την συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου, μαθητές και καθηγητές ενημερώθηκαν για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.

Ο περιορισμός του καπνίσματος, όπως έχει δείξει η εμπειρία του παρελθόντος στην χώρα μας τουλάχιστον, δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμους. Χρειάζεται να αλλάξει η νοοτροπία των νέων σε όσο γίνεται μάλιστα μικρότερη ηλικία. Και η αλλαγή νοοτροπίας είναι θέμα παιδείας. Υπό την έννοια αυτή, η πρόληψη του καπνίσματος είναι θέμα παιδείας. Μέσα από τα σχολεία αξιοποιώντας τα σύγχρονα εκπαιδευτικά εργαλεία οφείλουμε, όχι μόνο με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, να οργανώσουμε ένα στοχευμένο σχέδιο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κακή αυτή συνήθεια», δήλωσε ο υφυπουργός Παιδείας Θ. Πελεγρίνης.

«Το κάπνισμα είναι ένα σοβαρό πρόβλημα της δημόσιας υγείας που κοστίζει τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε πόρους για την πολιτεία. Η έρευνα αναδεικνύει την ανάγκη να υπάρξουν συγκροτημένες πολιτικές για τη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, οι οποίες πρέπει να ξεκινάνε από τη σχολική ηλικία. Αυτή είναι η αρχή μιας προσπάθειας ,η οποία θα γίνει μέσα από τις τοπικές κοινωνίες , με τη συνδρομή του ΙΣΑ ,με στόχο να ενημερωθεί ο κόσμος και ειδικά οι νέοι για να αλλάξει σιγά σιγά η νοοτροπία του λαού μας απέναντι στο κάπνισμα», δήλωσε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και του ΙΣΑ, Γ. Πατούλης.