Η Takeda στην υποσχόμενη λειτουργική θεραπεία του AIDS

Αμερικανοί επιστήμονες ευελπιστούν ότι ίσως άνοιξαν το δρόμο για μια «λειτουργική» θεραπεία, δηλαδή για ύφεση διαρκείας του AIDS, καθώς κατάφεραν για πρώτη φορά κάτι τέτοιο σε μαϊμούδες που έπασχαν από τον ιό SIV, το αντίστοιχο του ιού HIV σε αυτά τα ζώα.
Η νέα μέθοδος βασίζεται σε θεραπεία με ένα μονοκλωνικό αντίσωμα και μπορεί στο μέλλον να καταστήσει περιττή την τωρινή συνεχή θεραπεία με αντιικά φάρμακα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή ανοσολογίας Αφτάμπ Ανσάρι της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Έμορι στην Ατλάντα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Science, δήλωσαν ότι, μετά από τρεις μήνες της νέας θεραπείας, τα πειραματόζωα σταμάτησαν τα φάρμακα και τα επίπεδα του ιού SIV στο σώμα τους ήσαν τόσο χαμηλά, που ήσαν μη ανιχνεύσιμα, ενώ παρέμειναν έτσι για την επόμενη διετία. Δεν διερευνήθηκε αν τα ζώα μπορούσαν πλέον να μεταδώσουν το ιό σε άλλα, αλλά μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι αν ο ιός HIV είναι πια μη ανιχνεύσιμος, η μεταδοτικότητά του μειώνεται σχεδόν κατά 100%.
Άλλοι επιστήμονες επεσήμαναν ότι το επίτευγμα αυτό στα ζώα -που ισοδυναμεί με «λειτουργική» θεραπεία- πρέπει να αντιμετωπισθεί με επιφύλαξη, επειδή δεν σημαίνει ότι θα «μεταφραστεί» κατ’ ανάγκη και στους ασθενείς με AIDS. Όμως δήλωσαν αισιόδοξοι ότι όντως μπορεί σε μερικά χρόνια να οδηγήσει σε μια νέα γρήγορη θεραπεία, που θα απαλλάξει τουλάχιστον μερικούς ασθενείς από τη συνεχή λήψη φαρμάκων που «φρενάρουν» τον ιό HIV.
H σημερινή «συνδυαστική αντιική θεραπεία» έχει μεν αλλάξει δραματικά την αντιμετώπιση του AIDS, τουλάχιστον για εκείνες τις χώρες και τους ασθενείς που έχουν την οικονομική δυνατότητα να την κάνουν. Όμως όταν οι ασθενείς τη σταματούν, ο ιός σχεδόν πάντα επανεμφανίζεται, με συνέπεια -αφού δεν υπάρχει «λειτουργική» θεραπεία- τα φάρμακα να πρέπει να χορηγούνται κάθε μέρα για την υπόλοιπη ζωή τους. Συχνά, μετά από μερικά χρόνια, ο ασθενής αναπτύσσει αντίσταση στα φάρμακα και πρέπει να αλλάξει τη θεραπεία. Γι’ αυτό, στόχος παραμένει μια θεραπεία που να οδηγεί σε μόνιμη ύφεση τον ιό HIV και σε απαλλαγή του ασθενούς από τα καθημερινά φάρμακα.
Το συγκεκριμένο αντίσωμα μπλοκάρει μια πρωτεΐνη (α4β7), την οποία ο ιός HIV χρησιμοποιεί για να επιτεθεί στα ανοσοποιητικά κύτταρα του εντέρου. Το φάρμακο δημιουργεί ελπίδες, αλλά, όπως παραδέχθηκε ο Ανσάρι, κανείς προς το παρόν δεν ξέρει κατά πόσο αυτό που έγινε στον ιό SIV των μαϊμούδων, θα γίνει και στον ιό HIV των ανθρώπων, ιδίως σε ασθενείς που έχουν μολυνθεί εδώ και χρόνια.
Ήδη ξεκίνησε μια αρχική κλινική δοκιμή σε 20 ασθενείς, διάρκειας 30 εβδομάδων, με πρωτοβουλία του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργίας και Λοιμωδών Νόσων (NIAID) των ΗΠΑ. Θα χρησιμοποιήσει ένα φάρμακο, το vedolizumab (Entyvio) της φαρμακευτικής εταιρείας Takeda, το οποίο περιέχει ένα παρεμφερές αντίσωμα και χρησιμοποιείται για γαστρεντερικές παθήσεις.
Τα αρχικά αποτελέσματα της δοκιμής, που θα ελέγξει αν η νέα θεραπεία είναι ασφαλής σε ανθρώπους, αναμένονται στο τέλος του 2017. Αν το φάρμακο αποδειχθεί ασφαλές, θα ακολουθήσουν μεγαλύτερες κλινικές δοκιμές.
Πάντως ο Ανσάρι διευκρίνισε ότι, ακόμη κι αν το νέο φάρμακο καταστείλει σε μόνιμη βάση τον ιό HIV, δεν θα τον εξαφανίσει οριστικά από το σώμα.