Αδελφική ζήλεια και γονική διαχείριση

Της Μαρίας Μαγδαληνής Μάρκου – Συμβούλου Ψυχικής Υγείας, Εθελόντριας στο« Μαζί για το παιδί» – Πανελλαδική Γραμμή 115 25 και Συμβουλευτικό Κέντρο για μητέρες, γονείς, παιδιά και εφήβους 
Ένα φλέγον ζήτημα για τους γονείς αποτελεί η ζήλεια μεταξύ των παιδιών τους. Στο παρόν άρθρο θα γίνει λόγος για την αντιζηλία αυτή και τον τρόπο που μπορεί να αντιμετωπισθεί με στόχο την ενίσχυση του αδελφικού δεσμού έναντι της σύγκρουσης.
Καταρχήν, η ζήλεια είναι αναπόφευκτη και δεν χρειάζεται να ενοχοποιείται ή να γίνεται σημείο ντροπής. Μάλιστα, συνηθίζεται να είναι πιο έντονη μεταξύ αδελφών του ίδιου φύλου και με μικρή ηλικιακή διαφορά (2-3 χρόνια). Επίσης είναι περισσότερο συνηθισμένη στα πρωτότοκα παιδιά μιας και έχουν υπάρξει μοναχοπαίδια για ένα διάστημα. Φυσικά, τα παραπάνω δεν αποκλείουν την εμφάνιση της ζήλειας σε οποιοδήποτε παιδί ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία και τη σειρά γέννησής του.
Το πρώτο πράγμα που έχουν να κάνουν οι γονείς είναι η έγκαιρη ενημέρωση στο παιδί σχετικά με τον επικείμενο ερχομό του νέου μέλους προκειμένου να προετοιμασθεί ψυχικά και συναισθηματικά. Καλό είναι λοιπόν, αυτή η ενημέρωση να γίνει όσο πιο γρήγορα γίνεται, είτε στην αρχή της εγκυμοσύνης είτε πριν από αυτή, αν πρόκειται για άμεσο πλάνο του ανδρόγυνου. Είναι σημαντικό τα παιδιά να γνωρίζουν τις αλλαγές που αφορούν τη ζωή και την καθημερινότητά τους, χωρίς να σπαταλούν ψυχική ενέργεια σε φαντασιακά σενάρια που συνήθως είναι πιο αρνητικά ή υπερβολικά αντί των πραγματικών. Το επόμενο βήμα είναι η συζήτηση κατά την οποία το παιδί θα έχει την ευκαιρία να εκφράσει την γνώμη και τα συναισθήματά του. Τούτη η συναισθηματική έκφραση δεν μπορεί να γίνει μόνο μία φορά αλλά είναι απαραίτητος ο χώρος και σημαντική η δυνατότητα του παιδιού να εκφράζεται χωρίς να φοβάται ή να ντρέπεται για αυτό. Οι γονείς οφείλουν να ακούν το παιδί, να το διαβεβαιώνουν για την αγάπη τους καθώς και να του δημιουργούν θετικές προσδοκίες για τον αδελφικό δεσμό που μπορεί να συνάψει. Σε ό,τι αφορά τα ενδεχόμενα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού (εχθρότητα, θυμός κλπ), είναι ωφέλιμο οι γονείς να αφήνουν λεκτικά και συναισθηματικά χώρο έκφρασής τους, οριοθετώντας τα όμως μέσω της μη αποδοχής της επιθετικότητας απέναντι στο μικρότερο αδελφάκι.
Μετά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, αφού το μικρότερο αδελφάκι εγκατασταθεί στο σπίτι, είναι σημαντικό να μπορούν οι γονείς να αφιερώνουν αποκλειστικό χρόνο στο κάθε παιδί ξεχωριστά. Είναι αλήθεια ότι οι γονικές (κυρίως οι μητρικές) υποχρεώσεις σε ένα βρέφος και η εργασιακή / οικιακή καθημερινότητα δεν αφήνουν πολλά χρονικά περιθώρια. Είναι όμως απαραίτητο να υπάρχει καθημερινά ή τουλάχιστον τις περισσότερες μέρες, ένας αποκλειστικός χρόνος και με το μεγαλύτερο παιδί ούτως ώστε να μη χρειάζεται να διεκδικεί τους γονείς του μέσω της ζήλειας. Επίσης, καλό είναι αυτός ο χρόνος ν’ αφορά δραστηριότητες πιο “μεγαλίστικες” (π.χ. μια βόλτα στο πάρκο, μια θεατρική παράσταση ή ταινία, ένα επιτραπέζιο παιχνίδι κλπ) ώστε το παιδί να αισθάνεται σαν προνόμιο το ότι είναι μεγαλύτερο κι έτσι να αναλάβει πιο εύκολα τον ρόλο του μεγαλύτερου αδελφού. Αυτός ο ρόλος μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω από τους γονείς παρακινώντας το παιδί να τους βοηθήσει μέσω της συμμετοχής / παρατήρησης στη φροντίδα του μωρού.
Τέλος, καλό είναι να θυμούνται οι γονείς ότι τα παιδιά δεν είναι ίδια αλλά κάθε φορά πρόκειται για ένα μοναδικό άτομο με τον δικό του χαρακτήρα. Είναι σημαντικό η ανατροφή των παιδιών να γίνεται στο πλαίσιο της διαφοροποίησής τους ενισχύοντας την αυτονομία τους (διαφορετικός χώρος, παιχνίδια, ρούχα, δραστηριότητες, φίλοι κλπ), αποφεύγοντας οποιαδήποτε σύγκριση αλλά προσφέροντας τους ισότιμα τον χρόνο, την αγάπη τους και τα διάφορα υλικά εφόδια.
Πηγή: Ψυχογραφήματα