Η «διελκυστίνδα» των γενοσήμων: Άνοδος στον όγκο, πτώση σε αξία

Εκτός στόχων η διείσδυση των γενοσήμων φαρμάκων στην ελληνική αγορά, όπως καταδεικνύει κλαδική μελέτη της ICAP.

Μια διττή εικόνα παρουσιάζει  αγορά γενοσήμων στην Ελλάδα. Αν και από πλευράς όγκου, σταδιακά κατακτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο, από πλευρά αξίας το ποσοστό τους μειώνεται. Ειδικότερα, η διείσδυση της κατηγορίας των γενοσήμων φαρμάκων επί της συνολικής εγχώριας αγοράς φαρμάκου διαμορφώθηκε σε 18% περίπου (σε αξία) και 23% (σε όγκο) το 2017. Μάλιστα, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ICAP, τα ποσοστά αυτά θα παρουσιάσουν περαιτέρω απόκλιση το 2018. Συγκεκριμένα, προβλέπεται πως σε αξία τα γενόσημα έκλεισαν στο 17,8% το περασμένο χρόνο, ενώ ο όγκος ανέβηκε στο 23,3%.

«Το μέγεθος της εγχώριας αγοράς γενοσήμων φαρμάκων (σε όγκο) σημείωσε διαχρονική αύξηση τα τελευταία χρόνια (2011-2017), ως αποτέλεσμα της εφαρμογής συνταγογράφησης με βάση τη δραστική ουσία και το 2017/16 εκτιμάται ότι ενισχύθηκε κατά 4,9%. Αντίθετα, η εν λόγω αγορά σε όρους αξίας ακολουθεί φθίνουσα τάση την ίδια περίοδο, ως αποτέλεσμα των αλεπάλληλων μειώσεων των τιμών», δήλωσε η Σταματίνα Παντελαίου, Διευθύντρια Οικονομικών Μελετών της ICAP.

Βασική αιτία στη φθίνουσα πορεία της αξίας των εν λόγω φαρμάκων είναι οι αλλεπάλληλες μειώσεις τιμών, αν και σημειώνεται πως η περίπτωση νέων μειώσεων στο εξής εξαρτάται από τον όγκο κατανάλωσης. Όπως τονίζεται στην κλαδική μελέτη που εκπόνησε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP, σημαντικό πρόβλημα αποτέλεσαν και οι συνεχείς εναλλαγές στο νομικό πλαίσιο. Από την άλλη, αποφασίστηκε η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα, πλήθος φαρμακευτικών επιχειρήσεων να δώσουν μεγαλύτερο βάρος στην ανάπτυξη/διάθεση των γενοσήμων φαρμάκων. Αν και τα αποτέλεσματα δεν ήταν τα προσδοκώμενα, οι πολυεθνικοί όμιλοι στηρίζουν την παρουσία των θυγατρικών τους εταιρειών και ενισχύουν το χαροφυλάκιό τους με την εξεταζόμενη κατηγορία φαρμάκων, ενώ στους κόλπους της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας υλοποιούνται σημαντικές επενδύσεις ανάπτυξης γενοσήμων φαρμάκων.

Σύμφωνα με το Μάρκο Κοντοέ, Senior Consultant Οικονομικών Μελετών της ICAP, ο οποίος επιμελήθηκε της παρούσας μελέτης, η κατηγορία των γενοσήμων φαρμάκων κερδίζει διαρκώς έδαφος τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την απόφαση για δημοσιονομική προσαρμογή και εξορθολογισμό των δαπανών στον κλάδο του φαρμάκου. Ως εκ τούτου, η πλειοψηφία των φαρμακευτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά διαθέτουν πλέον στο χαρτοφυλάκιό τους γενόσημα φάρμακα (τόσο σε επίπεδο παραγωγής/ανάπτυξης όσο και εισαγωγής).

«Πηγές της αγοράς εκτιμούν, πως το μέγεθος αγοράς των γενοσήμων φαρμάκων (ως ποσοστό επί της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης φαρμάκων) θα ενισχυθεί τα προσεχή έτη, ενώ οι επιχειρήσεις του κλάδου θα συνεχίσουν να διευρύνουν το χαρτοφυλάκιό τους με γενόσημα σκευάσματα. Ο καθορισμός της ανώτατης τιμής τους σε χαμηλότερα επίπεδα από τα αντίστοιχα πρωτότυπα φάρμακα, η πρόθεση της Πολιτείας για διείσδυσή τους σε επίπεδα ανάλογα με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε συνδυασμό με τη λήξη πατέντας σε πρωτότυπα φάρμακα ευρείας κατανάλωσης (blockbusters), αναμένεται να ενισχύσουν περαιτέρω την παρουσία της κατηγορίας των γενοσήμων φαρμάκων», αναφέρει η ICAP.

Οι επιχειρήσεις

Το σύνολο ενεργητικού των επιχειρήσεων παρουσιάζει ενισχυτικές τάσεις την πενταετία 2013-2017 (αύξηση κατά 3,3%), όπως προκύπτει από τη σύνταξη του ομαδοποιημένου ισολογισμού παραγωγικών επιχειρήσεων γενοσήμων φαρμάκων. Ο κύκλος εργασιών εμφάνισε πτώση την τριετία 2013-2015 (κατά 2,6%), ενώ ανέκαμψε τη διετία 2016-2017. Πτωτική πορεία παρουσίασε και το μικτό κέρδος μέχρι και το 2014. Όσον αφορά το τελικό (καθαρό) αποτέλεσμα αυτό ήταν ζημιογόνο μόνο κατά το 2014, ενώ τα υπόλοιπα έτη οι χρήσεις ήταν κερδοφόρες. Ανάλογη εικόνα παρουσιάζουν και τα κέρδη EBITDA την εξεταζόμενη περίοδο, καθώς έλαβαν αρνητικό πρόσημο μόνο το 2014.

Η παγκόσμια αγορά γενόσημων φαρμάκων διατηρεί τη δυναμική της και εκτιμάται ότι ανήλθε σε $84 δισ. περίπου το 2017 (συμμετοχή 10,9% επί της συνολικής φαρμακευτικής αγοράς συνταγογραφούμενων φαρμάκων), ενώ το 2022 αναμένεται να ανέλθει σε $112 δισ. Την υψηλότερη διείσδυση γενοσήμων φαρμάκων (σε όγκο) στην Ευρώπη παρουσιάζουν οι Πολωνία (60,4%), Ιταλία (56,1%) και Βουλγαρία (47%).