“Καραμέλες” για τους Έλληνες τα αντιβιοτικά

Η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών οδηγεί σε μικροβιακή αντοχή, δηλαδή στη δημιουργία πολυανθεκτικών μικροβίων που αντιστέκονται στη δράση ενός αντιβιοτικού, θέτοντας σε κίνδυνο τη χρησιμότητα των φαρμάκων που είναι πραγματικά απαραίτητα και αναντικατάστατα. Μάλιστα, τα ποσοστά πολυανθεκτικών μικροβίων έχουν αυξηθεί σε τέτοια επίπεδα σε παγκόσμια κλίμακα, ώστε ήδη να υπάρχουν μικρόβια για τα οποία δεν έχουμε κανένα διαθέσιμο φάρμακο να τα καταπολεμήσουμε.

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις ευρωπαϊκές χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα χρήσης αντιβιοτικών και ως εκ τούτου τα υψηλότερα επίπεδα μικροβιακής αντοχής. Ενδεικτικά, η αντοχή του S.pneumoniae (το συχνότερο αίτιο μικροβιακών λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος στην κοινότητα) στην πενικιλλίνη έχει ξεπεράσει το 40%, καθιστώντας έτσι αναποτελεσματική τη χρήση αυτού του φαρμάκου ως μονοθεραπεία. Αντίστοιχα, αυξάνεται η αντοχή και άλλων σημαντικών παθογόνων μικροβίων σε αντιβιοτικά που μέχρι πρότινος ήταν αποτελεσματικά, περιορίζοντας σημαντικά τις θεραπευτικές επιλογές.

Δεδομένα του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (CLEO)* επιβεβαιώνουν την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών στην Ελλάδα, τόσο σε μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας όσο και στην κοινότητα. Ενδεικτικά, δεδομένα που αφορούν στη χρήση περιεγχειρητικής αντιμικροβιακής προφύλαξης σε επιλεγμένα νοσοκομεία ενηλίκων δείχνουν πως ενώ στο 88,5% των χειρουργημένων ασθενών χορηγήθηκε το κατάλληλο αντιβιοτικό σχήμα, εντούτοις, μόνο στο 34,6% των περιπτώσεων δόθηκε για τη σωστή διάρκεια. Επιπρόσθετα, δεδομένα συνταγογράφησης αντιβιοτικών σε ενήλικες έδειξαν ότι σχεδόν το 1/3 των αντιβιοτικών που συνταγογραφήθηκαν ήταν για ενδείξεις που δεν ενδείκνυται ή ενδείκνυται σπάνια η χρήση αντιβιοτικών. Επίσης, το 90% των αντιβιοτικών που συνταγογραφήθηκαν ήταν αντιβιοτικά ευρέως φάσματος, ποσοστό σημαντικά μεγαλύτερο από αυτά που αναφέρονται σε αντίστοιχες μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία. Παρόμοια αποτελέσματα βρέθηκαν και όσον αφορά στη συνταγογράφηση αντιβιοτικών σε παιδιατρικό πληθυσμό στην κοινότητα.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περίπου 1.000 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στην Ελλάδα λόγω ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων από πολυανθεκτικά μικρόβια. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι εάν δεν ληφθούν μέτρα σε παγκόσμια κλίμακα ώστε να περιοριστεί η αλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών, σε μερικά χρόνια η κατάσταση θα είναι εφιαλτική. Πιο συγκεκριμένα, το 2050 οι θάνατοι από λοιμώξεις σχετιζόμενες με πολυανθεκτικά μικρόβια αναμένεται να ξεπεράσουν τα 10 εκατομμύρια, διεθνώς, και το κόστος για την αντιμετώπισή τους τα 100 τρις δολάρια, αντίστοιχα.

Η φετινή Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών επικεντρώνεται στο σημαντικό ρόλο των επαγγελματιών υγείας για τη μείωση της αντοχής στα αντιβιοτικά σε μονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας μέσω διαδικασιών ελέγχου και πρόληψης λοιμώξεων.

“Τα αντιβιοτικά είναι ένας πολύτιμος πόρος και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στοχευμένα και να συνταγογραφούνται από πιστοποιημένο επαγγελματία υγείας. Η επιλογή του κατάλληλου αντιβιοτικού για την κατάλληλη διάρκεια συμβάλλει στη βέλτιστη έκβαση της λοίμωξης, στη μείωση του κόστους και κυρίως στον περιορισμό της αντοχής των μικροβίων. Η μείωση της αλόγιστης χρήσης των αντιβιοτικών είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας σε αυτά” αναφέρει σχετικά το CLEO. “Είναι ευθύνη όλων μας να διαφυλάξουμε τα αντιβιοτικά, βάζοντας τέλος στην άσκοπη κατανάλωσή τους” καταλήγει.

*Το CLEO ιδρύθηκε το 2011, με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Το όραμα του CLEO είναι η βελτίωση της ασφάλειας των ασθενών και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στα ελληνικά νοσοκομεία με έμφαση στην πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων και στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών. Από τον Οκτώβριο του 2014 το CLEO λειτουργεί ως Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία.