Κατά πόσο η κολονοσκόπηση συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνο παχέος εντέρου

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μέσω κολονοσκόπησης  απασχόλησε ερευνητές που κατέδειξαν ότι μετά από 10 χρόνια παρακολούθησης η πιθανότητα διάγνωσης από καρκίνο παχέος εντέρου «πέφτει», αλλά δεν μειώθηκε η πιθανότητα θανάτου από τη νόσο. Ήδη επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι η μέση ηλικία διάγνωσης της νόσου μετατοπίζεται σε νεότερες ηλικίες, οπότε και ενθαρρύνεται η υποβολή στην εξέταση από την ηλικία των 45 ετών για ασθενείς με τυπικό κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine δημιούργησε στην επιστημονική κοινότητα έντονες συζητήσεις για την πραγματική αξία της κολονοσκόπησης ως μεθόδου προσυμπτωματικού ελέγχου για τον κολοορθικό καρκίνο. Τα στοιχεία σχολιάζουν οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Λιόντος (Επίκουρος Καθηγητής), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια), Φλώρα Ζαγουρη (Καθηγήτρια), και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής και Πρύτανης ΕΚΠΑ).

Αναλυτικά, ο πληθυσμός της  μελέτης ήταν περίπου 85.000 άτομα ηλικίας 55-64 ετών από την Πολωνία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 1:2 είτε να κληθούν για κολονοσκόπηση είτε να έχουν τη συνήθη φροντίδα δηλαδή να μην κάνουν προγραμματισμένα προσυμπτωματικό έλεγχο. Σύμφωνα με τα ευρήματα στην ομάδα της κολονοσκόπησης μειώθηκε μετά από 10 χρόνια παρακολούθησης η πιθανότητα διάγνωσης από καρκίνο παχέος εντέρου, αλλά δεν μειώθηκε η πιθανότητα θανάτου από τη νόσο. Σημειώνεται πως το ποσοστό διάγνωσης πρώιμων και πιο προχωρημένων καρκίνων ήταν το ίδιο και στις δύο ομάδες της μελέτης.

Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δεν πρέπει όμως να μας οδηγήσουν αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η κολονοσκόπηση δεν είναι μια αποτελεσματική μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου. Τα δεδομένα της έρευνας δείχνουν ότι μόνο το 42% όσων κλήθηκαν να κάνουν κολονοσκόπηση στα πλαίσια της μελέτης, τελικά υποβλήθηκαν στην εξέταση. Στην ομάδα που υποβλήθηκε στην εξέτααση, η κολονοσκοπηση μειώνει την πιθανότητα διάγνωσης της νόσου κατά 30% και την πιθανότητα θανάτου κατά 50%.

Ωστόσο, υπάρχουν ενστάσεις υπάρχουν ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της μελέτης: Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε κολονοσκόπηση χωρίς κάποια καταστολή. Επιπλέον, τα ποιοτικά κριτήρια αναφορικά με την ενδοσκόπηση όλου του εντέρου και το ποσοστό ανίχνευσης αδενωμάτων δεν εκπληρώθηκαν σε 17% και 28% των συμμετεχόντων ιατρών αντίστοιχα. Οι παράγοντες αυτοί είναι πιθανόν ότι επηρέασαν την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας προσυμπτωματικού ελέγχου.

Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η κολονοσκόπηση μειώνει τα ποσοστά διάγνωσης καρκίνου παχέος εντέρου. Όμως χρειάζεται οι ασθενείς να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση καθώς η μελέτη έδειξε ότι το ποσοστό συμμόρφωσης στο γενικό πληθυσμό είναι χαμηλό και χρειάζεται μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση του κοινού. Ακόμη χρειάζεται να υπάρχουν  τα απαιτούμενα κριτήρια ποιότητας προκειμένου να διασφαλίζουν  οι ασθενείς πραγματικό όφελος στην πρόληψη του καρκίνου παχέος εντέρου.