Η επιστήμη – και όχι η ιδεοληψία – πρέπει να καθοδηγεί τον παγκόσμιο έλεγχο του καπνού. Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα του 8ου συνεδρίου για τη Μείωση της Βλάβης, που οργανώθηκε υβριδικά την προηγούμενη εβδομάδα στην Αθήνα και συμμετείχαν 200 εμπειρογνώμονες από 51 χώρες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η ομιλία του Clive Bates, ο οποίος υπήρξε από τους πρωτεργάτες στη μάχη κατά του καπνίσματος στη Μεγάλη Βρετανία. Στη διάρκεια της ομιλίας του αντιπαρέβαλε τις αρχικές προσδοκίες της Σύμβασης-Πλαισίου για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC) με τη σημερινή πραγματικότητα, χαρακτηρίζοντάς την ως «μια καλή ιδέα που πήγε στραβά».

Επισήμανε ότι η σύμβαση FCTC δημιουργήθηκε για να αντιμετωπίσει την παγκόσμια κρίση του καπνίσματος μειώνοντας τις επιπτώσεις της στην υγεία, την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον, παρέχοντας στις χώρες ένα πλαίσιο που περιελάμβανε απαγορεύσεις διαφήμισης, υψηλότερους φόρους, περιορισμούς πωλήσεων και υποστήριξη διακοπής του καπνίσματος. Όμως, υποστήριξε ότι πλέον έχει ξεφύγει από τον αρχικό σκοπό και καθοδηγείται από γραφειοκράτες.

Μάλιστα, ανέφερε ότι υπάρχουν 5 σημαντικές αποκλίσεις από τον αρχικό στόχο της FCTC:

1. Λανθασμένες συγκρίσεις κινδύνου μεταξύ τσιγάρων και νέων προϊόντων.
2. Υπερβολική εστίαση στη νικοτίνη και τον εθισμό.
3. Αποκλειστική προσοχή στους νέους.
4. Δαιμονοποίηση της βιομηχανίας καπνού.
5. Απαγόρευση εναλλακτικών λύσεων χαμηλότερου κινδύνου.

Είπε ότι ενώ στο Δυτικό Κόσμο υπήρξε σημαντική μείωση του καπνίσματος, σήμερα, πλέον υπάρχει έκρηξη στην Ασία και αναμένεται αύξηση στην Αφρική. Παρά τα μέτρα και τις απαγορεύσεις, εκτιμάται ότι εξακολουθεί να καπνίζoυν περίπου 1,3 δισ. άνθρωποι, το 80% των οποίων ζουν σε φτωχές και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα δημόσιας υγείας χρειάζεται να βασιστούμε στα επιστημονικά δεδομένα, που δείχνουν ότι η μείωση της βλάβης είναι δυνατόν να προσφέρει λύση, σημείωσε.

Σύμφωνα με τον Bates, οι νέες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η διακοπή καπνίσματος στη μέση ηλικία έχει σημαντικά οφέλη για τη δημόσια υγεία. Πρακτικά, αν κάποιος καταφέρει να κόψει το τσιγάρο πριν την ηλικία των 40 ετών, τότε αποφεύγει όλους τους κινδύνους για την υγεία του. Αν το κόψει γύρω στα 50, τότε κερδίζει 6 χρόνια ζωής…

Ακόμη, αναφέρθηκε στα πρόσφατα δεδομένα έγκυρων αναλύσεων που δείχνουν ότι δεν έχουν όλα τα προϊόντα νικοτίνης τον ίδιο κίνδυνο και συνεπώς ορισμένα εναλλακτικά προϊόντα προσφέρουν μεγάλη ευκαιρία μείωσης της βλάβης στην υγεία των χρηστών.

Ο κ. Bates τόνισε ότι η τρέχουσα έμφαση στη νικοτίνη και τον εθισμό έχει αποσπάσει την προσοχή από τον βασικό στόχο της μείωσης της βλάβης που σχετίζεται με το κάπνισμα. «Πρέπει να επιστρέψουμε στον στόχο», ανέφερε. «Υπάρχει μία και μόνο μία μεγάλη ιδέα: να μετατρέψουμε τη χρήση νικοτίνης από συμπεριφορά υψηλού κινδύνου, δηλαδή, τα τσιγάρα σε συμπεριφορά χαμηλού κινδύνου με τα εναλλακτικά προϊόντα».