Τι είναι οι φοβίες

Της Κασσιανής Τρικαλιώτη, Ψυχολόγου με ειδίκευση στην Ψυχαναλυτική/Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, στη Συμβουλευτική γονέων και στην Παιγνιοθεραπεία-Θεραπευτικό παιχνίδι. Συντονίστρια ομάδων γονέων. Χορήγηση ψυχομετρικών δοκιμασιών. 

Μπορεί να έχει συμβεί σε αρκετούς από εμάς να έχουμε βιώσει, για κάποιο διάστημα της ζωής μας, έναν υπερβολικά έντονο φόβο, ο οποίος να σχετίζεται με κάτι συγκεκριμένο.
Όταν ένα άτομο παρουσιάζει ειδικές φοβίες, εμφανίζει τα ακόλουθα συμπτώματα:

Φοβίες και Συμπτώματα

Α. Νιώθει έντονα συναισθήματα φόβου, όταν βιώνει ή αναμένει μία συγκεκριμένη κατάσταση (π.χ. πτήση με αεροπλάνο) ή όταν βλέπει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο έμψυχο ή άψυχο (π.χ. αράχνες). Ο φόβος αυτός, είναι συνήθως, υπερβολικός και βιώνεται πολύ έντονα.

Β. Όταν το άτομο έρχεται σε επαφή με το ερέθισμα, που του προκαλεί φόβο, νιώθει υπερβολικό άγχος, μπορεί ακόμα να πάθει και ένα επεισόδιο κρίσης πανικού.

Γ. Ο φόβος αυτός είναι, συνήθως, υπερβολικός και παράλογος, κάτι που το άτομο αναγνωρίζει. Το άτομο συνήθως, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει το ερέθισμα που του προκαλεί φόβο.

Δ. Το υπερβολικό αυτό άγχος, που προκαλεί ο φόβος της παρουσίας του φοβογόνου ερεθίσματος καθώς και η προσπάθεια του ατόμου να το αποφύγει, παρεμποδίζει τη λειτουργικότητα του ατόμου σε διάφορους τομείς της ζωής του (προσωπικό, επαγγελματικό, κοινωνικό).

Ε. Προκειμένου να γίνει διάγνωση για ειδική φοβία, το άτομο πρέπει να βιώνει τους συγκεκριμένους φόβους τουλάχιστον για 6 συνεχόμενους μήνες.

Φοβίες και Υπερεγώ

Η εμφάνιση μίας ειδικής φοβίας σε ένα άτομο έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία και έναν σκοπό που υπάρχει. Πρόκειται για ένα σύμπτωμα, το οποίο είναι αρκετά συμβολικό. Η φοβία είναι μία προσπάθεια του ψυχισμού μας να μας προστατέψει από κάποιες βαθύτερες επιθυμίες μας, που βρίσκονται καλά κρυμμένες στο υποσυνείδητό μας. Αυτές οι επιθυμίες είναι, συνήθως, αρκετά απαγορευμένες σύμφωνα με τον εσωτερικό μηχανισμό απαγόρευσης, που διαθέτουμε, δηλαδή, το Υπερεγώ μας.

Προκειμένου, λοιπόν, να μη βγουν αυτές οι απαγορευμένες επιθυμίες στην επιφάνεια, εγκαθίσταται μία φοβία. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή, δεν εμφανιζόταν η φοβία και έβγαινε στην επιφάνεια η απαγορευμένη επιθυμία του ατόμου, τότε το άτομο, θα κατακλυζόταν από τόσο έντονο άγχος, που το ίδιο το άτομο ίσως, και να μην άντεχε. Έτσι, δημιουργεί τη φοβία, η οποία, ναι μεν, προκαλεί ταλαιπωρία στο άτομο, αλλά είναι περισσότερο ανεκτή από τη γνώση της εσωτερικής επιθυμίας.

Έτσι, ο ψυχισμός μας, βρίσκει έναν τρόπο να μας ειδοποιήσει μέσω της φοβίας, ότι είναι καιρός να επιτρέψουμε σε κάποια βαθειά κρυμμένη και απαγορευμένη επιθυμία μας να βγει στην επιφάνεια. Διαφορετικά, το ψυχικό μας όργανο, θα βασανίζεται από φοβίες πολλών ειδών. Αυτό μπορεί να συμβεί με τη βοήθεια μίας ψυχοδυναμικού τύπου ψυχοθεραπείας.

Μέσω της ψυχοθεραπείας, το άτομο θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τους λόγους , που υπάρχουν οι φοβίες του, να αποκωδικοποιήσει το συμβολισμό των συμπτωμάτων του.

Με την πάροδο του χρόνου της θεραπείας, και εφόσον το άτομο αποκτήσει τη γνώση των παραπάνω, η φοβία θα πάψει να υπάρχει ή τουλάχιστον δε θα είναι με την ίδια ένταση και το άτομο θα έρθει σε μία εσωτερική ισορροπία.

Βιβλιογραφία
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. 4th edition. Washington, DC: APA.

Πηγή: e-psychology.gr